در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
پوکی استخوان به زبان ساده به معنای کاهش تراکم استخوانهاست که به علل مختلفی از جمله تغذیه نامناسب، بیتحرکی و افزایش سن ایجاد میشود؛ اما اگر بموقع به فکر باشید، میتوانید از بروز آن پیشگیری کنید و استخوانهای محکم و سالم داشته باشید.
دکتر الهه ثناگو، جراح و متخصص بیماریهای زنان و زایمان در گفتوگو با «جامجم» در اینباره توضیح میدهد: به کاهش میزان توده استخوانی، پوکی استخوان گفته میشود. روند ساخت استخوان تا 20 سالگی و حداکثر تا 30 سالگی پررنگتر است و بعد از آن بیشتر وارد مرحله تجزیه میشود؛ پس از این سنین نیز روند پوکی استخوان شروع خواهد شد.
علائم بیماری خاموش
دکتر ثناگو با بیان اینکه این بیماری در مراحل اولیه علامتی ندارد، توضیح میدهد: این بیماری ابتدا هیچ علامتی ندارد، ولی زمانی که روند تجزیه ادامه یابد منجر به بروز دردهای کمری، خمیده شدن پشت، کاهش قد، لق شدن دندانها، شکستگیهای استخوان در اثر ضربههای جزئی یا شکستگیهای خود بهخودی میشود.
وی با اشاره به این که پوکی استخوان را اغلب بهنام بیماری خاموش میشناسند، یادآور میشود: بیماری در مراحل پیشرفتهتر باعث بروز شکستگی میشود؛ به طوری که در سنین 30 تا 60 سالگی بیشتر شکستگیهای مچ (سر استخوان ساعد) و در سنین 65 سالگی به بعد شکستگیهای مهره با دردهای ناگهانی کمر که چند ماه طول میکشد، مشاهده میشود. در مراحل بعدی و در صورت عدم درمان نیز، بیماری منجر به کاهش قد (حداکثر یک تا 6 سانتیمتر) و خمیدگی پشت در سنین بالا میشود.
به گفته این پزشک متخصص خطرناکترین شکستگی، شکستگی سر استخوان ران است که اغلب در سنین بعد از 70 سالگی رخ میدهد و ممکن است منجر به مرگ یا معلولیت دائمی شود.
با پوکی استخوان مبارزه کنید
با توجه به اینکه بیماری پوکی استخوان علامت خاصی ندارد، بهترین کار پیشگیری از بروز آن است. دکتر ثناگو دراینباره میگوید: برای پیشگیری از بروز بیماری ، هم باید توده استخوانی محکمی داشته باشید و هم از تجزیه استخوان در سنین بالاتر جلوگیری کنید. توده استخوانی مناسب و محکم تا حدودی به زمینه ژنتیکی فرد بستگی دارد؛ به عنوان مثال زنان نسبت به مردان توده استخوانی کمتری دارند و بههمیندلیل بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. البته آقایان هم نباید با خیال راحت، تصور کنند هیچ وقت به این بیماری مبتلا نمیشوند. وی در اینباره میگوید: با اینکه خانمها بهدلیل تغییرات هورمونی و شرایط زندگی بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند، اما آقایان هم به پوکی استخوان مبتلا میشوند؛ ولی ملایمتر از خانمها و در سنین بالاتر.
رژیم غذایی مناسب و ورزش را فراموش نکنید
با توجه به اینکه رژیم غذایی مناسب عامل مهمی برای کاهش احتمال بروز پوکی استخوان است، باید نسبت به مصرف مواد غذایی مفید دقت بیشتری داشته باشید.
گیتی بهدادیپور، کارشناس تغذیه هم در اینباره به«جامجم» میگوید: مردم به اشتباه تصور میکنند اگر در سنین سالمندی کلسیم بیشتری مصرف کنند، میتوانند تراکم کاهش یافته استخوان را جبران کنند؛ در حالی که اینگونه نیست و تا سن 25 و حداکثر 30 سالگی، تراکم استخوان شکل میگیرد.
به گفته این کارشناس، تغذیه مهمترین و موثرترین عامل برای پیشگیری از بروز پوکی استخوان و همچنین ایجاد استخوانهای قوی در سنین کودکی و نوجوانی است.
بهدادیپور درباره رژیم غذایی مناسب توضیح میدهد: کودکان باید حدود 3 واحد شیر و لبنیات در روز مصرف کنند که هر واحد معادل یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست است. اگر در سنین کودکی و نوجوانی این رژیم رعایت شود، میتوان از بروز پوکی استخوان جلوگیری کرد.
وی با اشاره به اهمیت فعالیت فیزیکی برای پیشگیری از پوکی استخوان، میگوید: هر چه فرد بیشتر ورزش کند، برداشت کلسیم از استخوان نیز کاهش مییابد؛ بخصوص ورزشهایی که در آن فشاری روی استخوان نباشد، مانند شنا.
اگر نمیتوانید شیر بخورید
بسیاری از افراد نسبت به مصرف شیر حساس هستند و نمیتوانند آن را تحمل کنند؛ به همین دلیل ممکن است مصرف شیر را به طور کلی کنار بگذارند. بهدادیپور در این زمینه توضیح میدهد: شیر حاوی قندی به نام لاکتوز است که باید در روده، توسط آنزیم لاکتاز تجزیه شود؛ اما زمانی که فرد مدتی شیر نخورد، به مرور زمان آنزیمها تنبل میشوند و مشکلاتی برای فرد ایجاد خواهند کرد.
وی میافزاید: این افراد باید با مصرف تدریجی شیر، آنزیمها را دوباره فعال کنند؛ همچنین خود فرد میتواند با شیوههایی مانند جوشاندن شیر، شرایط را بهبود بخشد.
به گفته وی افرادی که اصلا نمیتوانند شیر بنوشند، باید ماست و کشک را جایگزین کنند؛ اما اگر این مورد هم برایشان ممکن نیست، باید با تجویز فردی متخصص و نه به صورت خودسرانه از مکملها استفاده کنند.
این کارشناس تغذیه با اشاره به باور اشتباه برخی از افراد که تصور میکنند، مصرف شیر مضر است یادآور میشود: خیلی از افراد اعتقاد دارند مصرف شیر میتواند منجر به بروز مشکلاتی برای سلامت آنها شود؛ اما این طرز فکر کاملا اشتباه است و به هیچ وجه نباید مصرف شیر و ماست را کنار گذاشت.
بهدادیپور درباره مواد غذایی خاصی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد، میگوید: مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی کافئین میتواند منجر به بروز پوکی استخوان شود. مورد دیگر مصرف پروتئین حیوانی به مقدار زیاد است که میتواند احتمال بروز پوکی استخوان را افزایش دهد. مصرف نوشابههای گازدار نیز بخصوص برای بچهها میتواند عاملی برای افزایش احتمال بروز بیماری باشد.
وی با اشاره به اهمیت ویتامین
D برای پیشگیری از بیماری توضیح میدهد: در کنار مصرف کلسیم حتما باید ویتامین D نیز به مقدار کافی دریافت شود. برای دریافت این ویتامین باید روزانه حداقل 20 دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید، به طوری که پشت دستها و پوست صورت در معرض آفتاب باشد.بهدادیپور با تاکید بر عدم مصرف خودسرانه مکملها میگوید: هر نوع مکمل غذایی، علاوه بر فوایدی که دارد عوارضی نیز ایجاد خواهد کرد؛ بنابراین حتما باید آنها را تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه مصرف کنید.
عوامل خطر را بشناسید
دکتر ثناگو هم درباره عوامل خطری که فرد را مستعد ابتلا به پوکی استخوان میکند، توضیح میدهد: بیماریهایی همچون روماتیسم و مصرف طولانی مدت کورتن، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد انعقاد خون و داروی تیروئید میتواند منجر به پوکی استخوان شود.
به گفته وی بیتحرکی، سیگار کشیدن، عدم مصرف شیر و لبنیات و کلسیم ناکافی رژیم غذایی نیز از دیگر عوامل خطر است که باید به آنها توجه داشت.
دکتر ثناگو توصیه میکند: برای پیشگیری از بروز پوکی استخوان باید به بچهها خوب شیر خوردن را بیاموزید؛ بخصوص دختران در10 تا 18 سالگی که بهترین زمان استخوانسازی است باید روزانه حداقل یک تا 2 لیوان شیر بنوشند.
به گفته وی نیاز بدن زنان به کلسیم در دورههای بارداری، شیردهی و بعد از یائسگی افزایش مییابد و معمولا مصرف مکملهای کلسیمی توصیه میشود.
دکتر ثناگو میگوید: برای پیشگیری از بروز بیماری حداقل 30 دقیقه در روز ورزش و سیگار را ترک کنید. همچنین اگر زمینه ژنتیکی خاصی دارید یا اگر داروهایی را که ذکر شد مصرف میکنید، حتما جهت پیشگیری از بروز بیماری با پزشک مشورت کنید.
راه تشخیص بیماری سنجشتراکم استخوان است که با توجه به نظر پزشک برای افراد مختلف انجام میشود و پس از تشخیص، درمان مناسب شروع خواهد شد.
نیلوفر اسعدیبیگی / گروه سلامت
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
جام جم آنلاین گزارش میدهد
جام جم آنلاین گزارش میدهد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
یک فعال سیاسی:
یک نماینده مجلس:
در گفتوگوی «جامجم» با استاد حوزه و مبلغ بینالملل بررسی شد
گفتوگو با موسی اکبری،درخصوص تشکیل کمپین«سرزمین من»وساخت و مرمت۵۰خانه در منطقه زنده جان