گنج پنهان نیاوران نمایان شد

حسن محسنی، رئیس مجموعه کاخ‌های تهران معتقد است که برپایی نمایشگاه قرآن‌های تاریخی بهترین شروع برای حرکت جدید فرهنگی این مجموعه‌های تاریخی است. او در بخشی از سخنانش از ساماندهی اسناد و کتابخانه این مجموعه تاریخی خبرمی دهد و می‌گوید: تجهیز و توسعه این کتابخانه برای استفاده پژوهشگران از اقدامات آینده این مجموعه خواهد بود.

وی مرمت برخی از آثار قدیمی در این 2 مجموعه را از دیگر اقدامات در این زمینه برشمرد و از برگزاری جشنواره بزرگ هنرهای عرشی در هفته وحدت (ابتدای اسفند ) با موضوع جستجو و توجه به هنرهای تجسمی در صنایع دستی و هنرهای سنتی خبر داد.

در نمایشگاه قرآن در آیینه هنر، 5 قرآن تاریخی خطی از گنجینه کتابخانه تخصصی کاخ نیاوران به نمایش در آمده که هر یک از نفیس‌ترین آثار خوشنویسی تاریخ هنر است که نمونه‌های آن کمتر در جهان یافت می‌شود.

قرآنی به تاریخ کتابت 1235 هجری قمری متعلق به دوران زندیه نوشته شده توسط عبدالله بن آشور یکی از همین قرآن‌هاست. این قرآن با خط نسخ و با درجه خط عالی نگاشته شده است. قرآن دیگری نیز که در اواخر سده 13 هجری قمری با خط نسخ در اواخر دوره قاجار نگاشته شده از دیگر آثار به نمایش در آمده در این نمایشگاه است.

مریم کهزادی، مسوول کتابخانه تخصصی نیاوران تهران درباره این آثار می‌گوید: در این کتابخانه آثار نفیس و گرانبهایی از اواخر دوره زندیه تا پهلوی دوم وجود دارد که قرار است براساس برنامه‌ای منظم به نمایش عمومی در آیند.

به گفته کهزادی در مخزن این کتابخانه آثاری به زبان لاتین از 359 سال پیش وجود دارد که برخی از آنها در دنیا کمیاب هستند. وجود نسخه کمیابی از دیوان حافظ به جای مانده از دوره ناصری یکی دیگر از آثار نفیس این کتابخانه به شمار می‌آید که هنوز به نمایش در نیامده است.

او می‌گوید: یکی از برنامه‌های بعدی این کتابخانه، دیجیتالی شدن تمامی آثار موجود در گنجینه آن است تا به صورت آنلاین در اختیار پژوهشگران قرار گیرد.

محمد امینی، کارشناس نسخ خطی در حاشیه به نمایش در آمدن این قرآن‌های تاریخی در گفت‌وگو با «جام‌جم» به نکته‌ای اشاره می‌کند که شنیدنش خالی از لطف نیست. او می‌گوید از دوره قاجار تاکنون دوران افول خوشنویسی و تذهیب را شاهدیم که باید به دیده تامل به این موضوع نگریست.

او می‌گوید: در دوران زندیه ما شاهد هستیم که استفاده از رنگ‌های تند در آثار تذهیب زیاد می‌شود که آن را می‌توان آغاز افول این هنر در ایران بر شمرد. امینی اضافه می‌کند در این نمایشگاه اثری از دوره پهلوی وجود دارد که جلوه آثار قبلی را ندارد و همین نشان‌دهنده حرکت معکوس هنر تذهیب به شمار می‌رود. وی معتقد است که باید تذهیب در ایران دوباره احیا شود تا به دوران طلایی این هنر ایرانی باز گردیم.

مهدی نورعلیشاهی ‌/‌ گروه فرهنگ و هنر