شیوع بیماری سالک در استان خوزستان

سالک یک بیماری مزمن پوستی بدون درد و تب و مشترک میان انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان و سگ است. طول مدت درمان آن حداکثر یک سال است و به همین سبب به این بیماری در فارسی سالک می‌گویند. سالک‌ عفونت‌ ناشی‌ از انگل‌ لیشمانیاست‌ که با یک‌ ندول‌کوچک‌ شروع‌ و اغلب‌ زخمی‌ می‌شود.

شایع ترین‌ محل‌ ضایعات‌ سالک در نواحی‌ باز بدن‌ بخصوص‌ صورت‌ است. این بیماری در بسیاری‌ از کشورهای‌ گرمسیر و‌ مناطق‌ حاره‌ و تحت‌ حاره به‌ صورت‌ بومی‌ دیده‌ می‌شود.

به گزارش واحد مرکزی خبر، شیوع بیماری سالک در چند سال اخیر در شهرستانهای آبادان و خرمشهر نگرانی‌هایی را در بین مردم و جامعه پزشکی و بهداشتی این دو شهرستان به وجود آورده است.

سال گذشته 327 نفر در خرمشهر به این بیماری مبتلا شدند و با وجود اقدامات پیشگیرانه شبکه‌های بهداشت و درمان آبادان و خرمشهر، این بیماری امسال نیز دامنگیر برخی از شهروندان خرمشهر شده است، به حدی که این شهرستان امسال نیز چون پارسال رتبه نخست ابتلا به سالک را در خوزستان دارد.

رئیس مرکز بهداشت شهرستان آبادان در این زمینه گفت: عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیاست و این انگل از طریق گزش پشه خاکی به نام فلبوتوموس از انسان به انسان منتقل می‌شود.

دکتر جعفری افزود: این بیماری موجب مرگ نمی‌شود ولی به سبب ظاهر زننده بیماری،آسیب‌های روانی و اجتماعی جدی در بیمار به وجود می‌آورد زیرا چند هفته پس از گزش پشه، با توجه به تعداد محل گزش، زخم‌های متعددی در نقاط باز بدن که گزیده شده‌اند، پیدا می‌شود.این ضایعات معمولاً ترشح دار و مرطوب هستند و از خود جوشگاه، آثار پوستی پایدار و نامناسبی به جا می‌گذارند.

وی با اشاره به محدوده کم پرواز پشه فلبوتوموس افزود ارتفاع پرواز این پشه، حداکثر یک متر و طول هر پرواز تا چند صدمتری محل تولید است و در مکان‌های تاریک و مرطوب بخصوص در دهانه لانه موش ها، بیابانها و جنگل‌های بارانی، اطراف شهرها، زیرسنگ‌ها و نخاله‌های ساختمانی زندگی می‌کند.

رئیس شبکه بهداشت شهرستان خرمشهر نیز با بیان این‌که این بیماری بویژه در فصول گرم سال و درمناطق گرمسیر کشور بیشتر مشاهده می‌شود، گفت:‌ بیماری سالک در نقاط گرم کشورمان بویژه در استانهای خراسان، کرمان و خوزستان دیده می‌شود.

دکتر منفرد نیاکی شیوع این بیماری در کرمان را یک سال پس از واقعه زلزله بم دلیلی بر این مدعا دانست و افزود: آمار بیماران سالکی در این برهه در کرمان به چهار هزار نفر رسید.

وی در خصوص اقدامات پیشگیرانه این شبکه برای مقابله با این بیماری افزود: این شبکه با همکاری سایر ادارات و ارگانها برای مقابله با این بیماری اقدامات گسترده‌ای در نقاط مختلف به ویژه مناطق آلوده انجام داده است.

دکتر منفرد نیاکی سم پاشی مناطق آلوده به این پشه، جمع آوری نخاله‌های ساختمانی، خشک کردن و سم پاشی مناطق آبگیر روستایی و شهری، اتلاف سگ‌های ولگرد، سرکشی مناطق آلوده و معاینه افراد به منظور شناسایی بیماران را از جمله این اقدامات اعلام کرد.

رئیس مرکز بهداشت خرمشهر نیز گفت: اقدامات پیشگیرانه از اواسط سال گذشته آغاز شد و اکنون ادامه دارد.

وی افزود: در 2 مورد بیماریابی، 20 هزار نفر معاینه شدند و بیش از یک میلیون و 110 هزار مترمربع از مناطق مسکونی که در آنها موارد ابتلا به بیماری مشاهده شده بود، سمپاشی شد.

دکتر زیتونی برگزاری 600 جلسه آموزشی برای کارکنان ادارات و کارخانه‌های مختلف برای افزایش اطلاعات اهالی در مورد بیماری سالک را از دیگر اقدامات پیشگیرانه اعلام کرد و گفت: با انجام این اقدامات، آمار مبتلایان از ابتدای امسال تاکنون به نسبت مدت مشابه پارسال از 245 نفر به 210 مورد کاهش یافته است.

وی استفاده از پشه بند هنگام خوابیدن در محیط باز، نصب تورهای بسیار ریز بر روی درها و پنجره‌های ورودی خانه ها، خودداری از نگهداری دام و طیور و انباشتن و ریختن خاکروبه و نخاله ساختمانی، زباله و کودهای حیوانی در مناطق مسکونی، بهسازی محیط و ترمیم شکاف دیوارها و ترمیم کانال‌های روباز، جمع‌آوری و دفع صحیح فاضلاب و نخاله‌های ساختمانی، اتلاف سگ‌های ولگرد و مبارزه با جوندگان و همچنین تخریب و تسطیح اماکن مخروبه و متروکه از مهم‌ترین نکات آموزشی است که به شهروندان آموزش داده می‌شود.

رئیس مرکز بهداشت خرمشهر حفاری‌های متعدد به ویژه حفاری‌های شرکت گاز برای گاز رسانی به منازل و فاضلاب‌های روباز و آلوده را از علل اصلی شیوع این بیماری در آبادان و خرمشهر دانست و افزود: با وجود این‌که این مشکلات همچنان ادامه دارد، شبکه بهداشت با همکاری دیگر ادارات این بیماری را تا حدی مهار و از گسترش آن جلوگیری کرده است.

جعفری رئیس مرکز بهداشت شهرستان آبادان نیز شمار بیماران سالک در آبادان را در سال 1388، 62 نفر و از ابتدای امسال تاکنون 48 نفر اعلام کرد و گفت بر خلاف شهرستان خرمشهر که به لحاظ بیماری سالک در صدر شهرستانهای استان قرار دارد، درصد بیماری در شهرستان آبادان نسبت به سرانه استان معمولی است و افزایش نسبی آن در سال 1388 به علت حفاری‌های فراوان شهری بود که محیط مناسبی را برای رشد پشه خاکی ناقل این بیماری ایجاد کرده بود.

روسای شبکه‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی آبادان و خرمشهر همکاری ادارات برای مبارزه با بیماری سالک را بسیار ضروری خواندند و گفتند بدون همکاری ادارات ذی ربط مبارزه با بیماری سالک در این 2 شهرستان ممکن نیست زیرا اقداماتی مانند جمع آوری نخاله‌های شهری، خشک کردن مناطق آبگیر، پرکردن حفاری‌های شهری و... از جمله فعالیت‌هایی است که در حیطه وظایف شبکه بهداشت نیست و باید ادارات مسوول در این زمینه همت مضاعف داشته باشند تا شاهد ریشه کن شدن این بیماری در این شهرستانها باشیم.