پیوند زندگی به بیماران قلبی

این محصولات علاوه بر مصارف روزافزون پزشکی، جزو محصولات بسیار استراتژیک در زمان حوادث و بلایای طبیعی و جنگ‌ها محسوب می‌شوند، به‌طوری که اگرچه نیاز واقعی بشر به آنها در همین چند دهه اخیر احساس و بخصوص بعد از جنگ جهانی دوم فعالیت‌های اولیه تحقیقاتی در جهت تولید آنها در جهان آغاز شده اما خیلی سریع استفاده از این بافت‌ها در جهان گسترش پیدا کرده است.

از سال گذشته با سرمایه‌گذاری و حمایت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در طرح تولید بیوایمپلنت‌های استخوانی انحصار تولید این محصولات شکسته شد وهم اکنون با عرضه محصولات مختلف این حوزه در کشور، علاوه بر نجات جان و بهبود زندگی سالیانه چند 10 هزار نفر، از خروج مقادیر معتنابهی ارز جهت واردات محصولات بی‌کیفیت خارجی جلوگیری شده و سیستم درمانی کشور به علت کاهش عوارض اعمال جراحی و زمان اشغال تخت بیمارستانی، از مزایای فوق‌العاده این محصولات بهره می‌برد. به این ترتیب دستیابی به دانش فنی و تولید صنعتی انواع بیوایمپلنت‌های پزشکی از جمله قلبی ـ عروقی، پوششی، تاندون و لیگامان و... در کشور اتفاق مهمی است که برای ترمیم نقایص سیستم‌های مختلف بدن انسان کاربرد داشته و بدون هیچ‌گونه عوارض جانبی، هر ساله می‌توانند موجبات نجات جان و بهبود زندگی هزاران بیمار را در سراسر کشور فراهم کنند.

طرح تولید بیوایمپلنت‌های قلبی - عروقی با حضور رئیس‌جمهور، معاون وی و وزیر صنایع و معادن در جزیره کیش افتتاح شد. علی‌اکبر محرابیان وزیر صنایع و معادن، در این مراسم با بیان این که ارزش افزوده یک کیلو بیوایمپلنت برابر با یک کیلوگرم طلاست، تصریح کرد: ما در کشورمان ظرفیت‌های فراوانی برای تولید این فرآورده استراتژیک و صادرات آن به دیگر کشورها داریم، چرا که این بخش دارای اررزش افزوده بسیار بالایی است.

محرابیان با تاکید بر این که بخشی از ارزش افزوده بیوایمپلنت‌ها مربوط به کسب تکنولوژی آن است، افزود: با این توانایی علاوه بر ارزش افزوده بالا، جان هزاران انسان نیز از مرگ نجات می‌یابد. ظرفیت تولید این طرح 2140 عدد دریچه قلبی و عروقی است که هریک با قیمت 2800 دلار در سطح جهانی به فروش می‌رسد.

با بهره‌برداری از این طرح که با سرمایه‌گذاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایجاد شد، امکان تولید دریچه‌های قلب در موقعیت آئورت و پولمونر، میترال، کاندوئی عروق بزرگ، ورید، پچ پریکارد و عروق برای اعمال جراحی مادرزادی و ترمیم ضایعات عروقی و بافت عضله قلب با منشأ سلول‌های عضلانی محیطی و سلول‌های بنیادی غیرجنینی فراهم شد.

همزمان با راه‌اندازی این طرح نقشه راه توسعه مهندسی بافت کشور نیز ابلاغ شد و براساس آن، برنامه‌ریزی برای ساخت 7 واحد مشابه در کشور (برای جراحی‌های فک، گوش و حلق و بینی، جبران نقایص اسکلتی بدن، پیوند اعضا، ترمیم سوختگی‌ها و زخم‌ها)، طرح توسعه تحقیقات و پژوهش در حوزه مهندسی بافت و ارائه 27 محصول به جامعه پزشکی کشور به منظور مصارف گوناگون پزشکی مد نظر قرار گرفت. برای اجرایی شدن این نقشه شرکت گسترش صنعت علوم زیستی وابسته به سازمان گسترش به میزان 45 درصد در طرح تولید بیوایمپلنت‌ها با بخش خصوصی مشارکت دارد.

به طور کلی در توضیح ساده بیوایمپلنت باید گفت اگر بخشی از استخوان، عروق یا پوشش‌های درونی یا بیرونی بدن انسان دچار ضایعه‌ای شود حتی با وجود امکان پیوند بخش‌های شبیه به ناحیه آسیب‌دیده از انسان یا حیوان دیگر، باز هم بدن میزبان عضو پیوندی را قبول نمی‌کند و به اصطلاح پس می‌زند. به همین دلیل هم تمام تلاش محققان این است که عضو یا قطعه پیوندی را به نحوی تولید کنند که میزان عدم پذیرش توسط بدن میزبان به صفر برسد. به همین دلیل هم تولید بافت‌های پیوندی باید با استفاده از دانش بیوتکنولوژی در راستای ایجاد مناسب‌ترین شرایط پیوند صورت بگیرد. به این ترتیب با توجه به حساسیت ایجاد بافت‌های این‌چنینی باید گفت بیوایمپلنت‌ها یاخته‌هایی یا اعضایی هستند که طی پروسه‌هایی‌ ـ عمدتا به شیوه بیوتکنولوژی ـ تولید شده و در اختیار جراح قرار می‌گیرند تا به عنوان عنصر پیوند استفاده و پیوند را برقرار کنند. بنابراین معنی خلاصه‌تر و عامیانه‌تر برای بیوایمپلنت می‌تواند «پانسمان‌های بیولوژیک» باشد.

به طور کلی 45 نمونه فرآورده بیوایمپلنتی وجود دارد که از میان آنها سه نمونه استخوانی، پوششی و قلبی ـ عروقی کاربرد بیشتری دارند. کشور ما هم که از سال گذشته با تولید بیوایمپلنت استخوانی فعالیت در این حوزه را شروع کرده است و این بار هم با افتتاح خط تولید بیوایمپلنت‌های قلبی ـ عروقی در تامین این بافت مصنوعی ارزشمند از کشورهای دیگر بی‌نیاز شده است. این موضوع با توجه به این‌که بافت جمعیتی کشور از 70 میلیون نفر تجاوز کرده و سن متوسط مردم رو به افزایش است، روزبه‌روز اهمیت بیشتری می‌یابد. به گفته رمضانعلی صادق‌زاده،معاون صنایع هایتک سازمان گسترش و نوسازی صنایع در حال حاضر بیوایمپلنت‌های قلبی ـ عروقی به صورت دو دریچه و 12 عروق تولید می‌شوند و قرار است تولید این محصولات در کشور افزایش یابد تا ضمن رفع نیاز داخل بتوانیم بازار جهانی را نیز در اختیار بگیریم.

وی یکی از مزایای استفاده از بیوایمپلنت‌ها را عدم استفاده بیمار بعد از عمل جراحی از داروهای ضدانعقاد خون دانست و افزود: در حال حاضر بیماران پس از عمل دریچه قلب به دلیل استفاده از اشیای مکانیکی باید از داروهای ضدانعقاد خون استفاده کنند اما در این روش هیچ نیازی نیست که بیمار از داروهای ضد انعقاد خون استفاده کند و حتی می‌تواند بدون هیچ مشکلی تا 25 سال بعد با همین دریچه به زندگی خود ادامه دهد. به همین دلیل هم افزایش تولید بیوایمپلنت‌های قلبی ـ عروقی تا دو سال آینده را در دستور کار قرار داده‌ایم تا ظرف دو سال آینده 75درصد مشکلات مربوط به دریچه‌های قلبی را از این طریق مرتفع کنیم.به گفته معاون صنایع هایتک سازمان گسترش و نوسازی صنایع، در حال حاضر برای تولید بیوایمپلنت‌های قلبی ـ عروقی از بافت‌های انسانی استفاده می‌شود که شرکت همانندساز بافت کیش با مشارکت یک شرکت انگلیسی تحقیقاتی را درخصوص استفاده از بافت‌های حیوانی در بیوایمپلنت‌ها آغاز کرده است.

به گفته دکتر پیمان قهاری ـ قائم‌مقام مدیرعامل شرکت فناوری تولیدکننده این محصولات ـ بیوایمپلنت‌های قلبی ـ عروقی، پوششی و انواع دیگر بیو‌ایمپلنت‌ها که جهت ترمیم بیماری‌ها و آسیب‌های وارده به سیستم‌های مختلف بدن از جمله سیستم اسکلتی ـ عضلانی، قلب و عروق، پوست، چشم، مغز و اعصاب، مفاصل و... مورد استفاده قرار می‌گیرد، ‌در حال حاضر در مقیاس صنعتی و جهت استفاده هزاران بیمار در سال، در محل مجتمع تولید شرکت در جزیره کیش تولید شده و تمام مشکلات و موانع مربوط به تولید این بیوایمپلنت‌ها با حمایت و پیگیری مقامات ذیربط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برطرف شده است.

قهاری در گفتگو با خبرگزاری ایرنا تاکید کرد: بیوایمپلنت‌ها تجهیزات پزشکی کاشتنی هستند که برای رفع نقایص سیستم‌ها مختلف بدن استفاده می‌شوند ولی منشأ بیولوژیک و یا زنده دارند یعنی از موجود زنده گرفته می‌شوند و این موجود زنده می‌تواند حیوان، موجودات پستی مانند مرجان و میگو و یا حتی نسوج اهدایی انسان باشد. با این موجودات ایمپلنت‌های کاشتنی درست می‌کنیم که منشأ اصلی آنها بیولوژیک است، به این دلیل که با ساختار بدن تطابق داشته باشد و در داخل بدن قابل جذب هستند. این محصولات در بدن بیمار کاشته و پس از مدتی جذب بدن می‌شود، پس باید از نظر بهداشتی و بی‌خطر بودن در صحت کامل باشد. به همین دلیل هم استاندارد این محصولات جزو بالاترین استانداردهای دنیاست.

وی در ادامه در مورد اهمیت دستیابی به دانش مهندسی بافت گفت: این محصولات در دنیا بسیار جدید هستند و فقط ?? سال قدمت دارند. به اذعان بسیاری از دانشمندان، قرن بیستم قرن مهندسی بافت و ژنتیک پزشکی است، چرا که توانسته جان انسان‌های بسیاری را نجات دهد. در حال حاضر هم یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها در دنیا روی صنایع زیستی و مهندسی بافت صورت می‌گیرد و کشورهای بسیاری، فعالیت‌های تحقیقاتی خود را در این زمینه آغاز کرده‌اند. ولی در آمریکا پزشکان به دلایل متعدد زودتر از دیگران موفق شدند اطمینان و اعتماد نظام پزشکی را به این فناوری جلب کنند.

در حال حاضر دولت و ارتش این کشور و حتی سازمان‌های تحقیقاتی این کشور همچون ناسا روی فناوری زیستی و بویژه بیوایمپلنت‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند و بزرگ‌ترین بانک بیوایمپلنت‌های دنیا متعلق به نیروی دریایی آمریکاست.

وی گفت: در ایران محصولات الوگرافت را با میزان 270 هزار سی‌سی در سال تولید می‌کنیم که به میزان یک‌دهم نیاز کشور است و امیدواریم با راه‌اندازی 7 مرکزی که قرار است بزودی تاسیس شود این میزان افزایش یابد.