لجبازی‌های حادثه‌آفرین

به گفته سرهنگ علیرضا اسماعیلی، فرمانده پلیس راه کشور در سال 87 ، در مجموع ???هزار و ??? فقره تصادف در جاده‌های کشور رخ داد. 3درصد از این میزان تصادفات منجر به فوت و ?? درصد نیز منجر به جرح شد. مطابق آمار ارائه شده، ?? درصد از این میزان مربوط به سواری و وانت، ?? درصد موتورسیکلت، ??درصد کامیون و 3 درصد مربوط به ناوگان مسافربر عمومی بوده است. فرمانده پلیس راه کشور در روزهای نخست سال 88 به رانندگان توصیه کرد در هنگام سفر ضمن رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی از ارتکاب تخلفات حادثه‌ساز، سرعت و سبقت غیرمجاز و انحراف به چپ و نیز صحبت کردن با مسافران در حین رانندگی خودداری کنند، چرا که پلیس برای حفظ جان دیگر مسافران با رانندگان قانون‌گریز مجازات‌های شدیدتری را اعمال خواهد کرد.

او تاکید کرد: رانندگان قبل از شروع سفر ضمن استراحت کافی می‌بایست اطمینان کامل از سالم بودن خودرو و نبود نقص فنی داشته باشند و همچنین در طول مسیر هم اگر احساس خستگی و خواب‌آلودگی داشتند در اسرع وقت در محلی مناسب توقف نمایند و پس از رفع خستگی ادامه مسیر دهند. رانندگان ضمن حفظ آرامش به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و از لجبازی خودداری کنند.

تاکید مسوولان و کارشناسان راهنمایی و رانندگی بر حفظ آرامش و لجبازی نکردن چیز تازه‌ای نیست. اگر چه آمار دقیقی درباره این‌که چه میزان از تصادفات بر اثر لجبازی و رفتارهای عصبی رانندگان نسبت به یکدیگر واقع می‌شود وجود ندارد. اما این عامل به عنوان یکی از عوامل ایجاد تصادفات رانندگی همواره مطرح بوده است.

حامد. ک‌ راننده 35 ساله‌ای است که تجربه چنین تصادفاتی را داشته. حادثه‌ای که او پشت سر گذاشته البته تصادف با ماشین دیگر نبوده. او با نرده‌های کنار اتوبان تصادف کرده است. حامد ماجرا را این‌گونه تعریف می‌کند : من به همراه چند تن از دوستانم از باشگاه به سمت منزل می‌رفتیم. من رانندگی می‌کردم و مسیر ما از ورزشگاه آزادی به سمت مرکز تهران بود. یکی از دوستانم که کنار من نشسته بود بشدت از سرعت می‌ترسید و من برای این‌که او را اذیت کنم، مدام سرعتم را بیشتر می‌کردم.

حامد که ورزشکار هم هست ادامه می‌دهد: دوستم خودش را جمع کرده بود و قسم می‌داد که من یواش‌تر بروم. دوستان دیگری که پشت نشسته بودند هم می‌خندیدند و من مصرتر می‌شدم که تندتر بروم و او را اذیت کنم. در همین حال کنترل ماشین از دستم خارج شد و با سرعتی حدود
140 کیلومتر در ساعت به نرده‌های نمایشگاه هوایی در نزدیکی خروجی پارک ارم برخورد کردم. ماشینم له شد. تقریبا چیزی از آن باقی نمانده بود.

او خدا را شکر می‌کند که اتفاق جدی برای کسی نیفتاده است: همه ما کمی زخمی شدیم. البته من مصدومیت بیشتری پیدا کردم و 2 ماه از ورزش دور بودم. اما خدا را شکر می‌کنم که اتفاق بدتری نیفتاد. وگرنه من هیچ وقت خودم را نمی‌بخشیدم که سر لجبازی چنین کاری کردم. بعد از آن دیگر هیچ وقت با سرعت بیشتر از 110 کیلومتر در ساعت رانندگی نکرده‌ام.

از حامد علت اصلی کارش را می‌پرسم. پاسخ می‌دهد: آن زمان من جوان بودم و فکر می‌کنم نداشتن تجربه و خامی دلیل اصلی لجبازی من بود. اگر می‌دانستم چنین نتیجه‌ای دارد قطعا چنین کاری نمی‌کردم.

در ادامه می‌گوید : از همه خواهش می‌کنم قوانین را رعایت کنند. حادثه یک لحظه اتفاق می‌افتد. شوخی‌های نادرست و لجبازی می‌تواند حتی جان انسان‌ها را بگیرد. خطر همیشه در کمین است، ما نباید با رفتار نادرست خود به آن میدان بدهیم.

حتی بعد از چندین بار رانندگی در خیابان‌ها، می‌توان به موضوع لجبازی بعضی از رانندگان پی برد. بوق‌های ممتد برای سبقت گرفتن‌های بی‌فایده، لایی کشیدن و حرکت‌های زیگزاگی و کورس گذاشتن ماشین‌ها و همچنین تصادفاتی که برای راه ندادن رانندگان به یکدیگر اتفاق می‌افتد، بسیار دیده شده است. اما علت چیست؟

معصومه . ط 45 ساله نیز قربانی لجبازی در رانندگی شده است: من 25 سال است که رانندگی می‌کنم. می‌شود گفت خبره هستم و به فوت و فن رانندگی آگاهم. 2 سال پیش در اتوبان قم رانندگی می‌کردم و عمدتا در لاین تندرو بودم. در همین حال یک راننده پیکان پشت سر من چراغ می‌زد که به او راه بدهم. ماشین من هم 206 بود و با سرعت 120 هم می‌رفتم. اما با این حال به او راه دادم و چند دقیقه دیگر دوباره از او جلو افتادم.

او ادامه می‌دهد: راننده پیکان به قول جوان‌ها نمی‌خواست کم بیاورد. این بار دیگر چراغ نزد و از سمت راست من سبقت گرفت و چون نتوانست ماشین را کنترل کند، با من برخورد کرد. من هم با گاردریل برخورد کردم. در اثر این حادثه شیشه سمت راننده شکست و دستم از چند جا مجروح شد. در قسمتی از دستم هنوز حس ندارم.

مجید ابهری، متخصص علوم رفتاری معتقد است ریشه این اتفاقات در ندانستن مهارت‌های اجتماعی است: این رفتار آموزه‌های غلط مثلا بی‌احترامی و به کار بردن الفاظ رکیک را به نوجوانان جامعه انتقال می‌دهند و از طرف دیگر، بستر را برای آسیب اجتماعی فراهم می‌کنند چون ممکن است منجر به جرح و قتل شوند.

البته عوامل بسیاری در به وجود آمدن این رفتار نقش دارند. مثلا رانندگان معمولا در ترافیک شدید، در گرما و در شرایط آلودگی صوتی که در اثر بوق زدن‌های ممتد به‌وجود می‌آید عصبی می‌شوند و دیگر گذشت نمی‌کنند. در واقع دیگر به رعایت قانون تن نمی‌دهند.

او با اشاره به این‌که لجبازی در رانندگی، اگر به جرح و فوت منجر نشود، به دعوا و نزاع منجر خواهد شد می‌گوید: نزاع‌های خیابانی به جامعه آسیب‌های زیادی وارد می‌کند. از نظر حقوق شهروندی خیابان متعلق به جامعه است. ایجاد سد معبر، ترافیک، ازدحام، شکستن شیشه و... عواقبی هستند که این نزاع‌ها به دنبال دارند.

او به رانندگان توصیه می‌کند مجری قانون نباشند: اولا که همه باید قانون را رعایت کنند. چه لزومی دارد وقتی ترافیک است از همدیگر سبقت بگیرند؟ آنها باید حق تقدم را هم رعایت کنند. در بسیاری از اوقات مردم تلاش می‌کنند هم وضع کننده و هم مجری قانون باشند.

بهنود طهماسبی، افسر وظیفه راهنمایی و رانندگی ضمن ابراز تاسف از رایج بودن این موضوع در جامعه می‌گوید: بارها دیده ام که راننده‌ای در حالی که چراغ قرمز است از راننده دیگر سبقت گرفته و جلوی او روی خط عابر پیاده ایستاده است. معنی این کار چیست؟ به روند ترافیک کمک می‌کند یا ترافیک را سنگین تر می‌کند؟ در چنین شرایطی راننده‌های دیگر هم عصبانی می‌شوند و بوق زدن‌ها شروع می‌شود. آلودگی صوتی ایجاد می‌شود و اعصاب دیگران هم خرد می‌شود. یک بی‌تدبیری و لجبازی کودکانه، یک شهر را به هم می‌ریزد.

او عملکرد قانون را در این رابطه مثبت ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: به نظر من قانون درست وضع شده و باید درست اعمال شود. رانندگان باید به قانون احترام بگذارند. وقتی می‌بینند حق تقدم با آنها نیست، توقف کنند و صبر داشته باشند.

بسیاری از رانندگان اصرار دارند مسیر گردش به راست را ببندند. در صورتی که یک دقیقه زود و دیر رسیدن زندگی آنها را متحول نمی‌کند. به نظر من در این زمینه باید کار فرهنگی انجام شود. مثلا در آموزشگاه‌های رانندگی، ضمن آموزش قوانین و نحوه رانندگی، به رعایت قوانین هم اشاره شود. باید تاکید شود که لجبازی در رانندگی چه عواقب سهمگینی می‌تواند داشته باشد.

طهماسبی اضافه می‌کند: جوان‌هایی که عشق سرعت و به قول معروف لایی کشیدن دارند، می‌توانند انرژی خود را در پیست‌های اتومبیلرانی تخلیه کنند. خیابان و جاده جای این کارها نیست. یک لحظه غفلت باعث یک عمر پشیمانی می‌شود.