فراموشی عادت دیرینه‌ ماست

 از بی‌نظیر بودن او در عرصه آهنگسازی و نوازندگی گفتند، به نقش او در تربیت موسیقیدانان بزرگ امروز اشاره کردند و کتاب‌ها و رساله‌های آموزشی‌اش را ارزشمند خواندند.

در این میان همه ما یادمان رفته بود یا نخواستیم به یاد بیاوریم که 10 سال است که فرامرز پایور را فراموش کرده‌ایم. این استاد بی‌بدیل موسیقی سنتی ایران ، 10 سال می‌شد که بر اثر سکته مغزی در خانه بستری شده بود و کمتر کسی سراغ او را می‌گرفت.

در این مدت کدام مدیر یا مسوول به عیادت او رفت؟ در کدام همایش یا کنسرت موسیقی از او یاد شد؟ چه زمان و چه مکانی شاگردانش که امروز از بزرگان موسیقی دستگاهی به شمار می‌آیند، دور هم گرد آمدند و از او گفتند؟ برای او که مولف و صاحب بیشترین کتاب‌ها و جزوه‌های آموزشی موسیقی است، در این چند سال چند مقاله به چاپ رسیده است؟ و ده‌ها پرسش دیگر که جوابی جز افسوس و گزیدن لب‌ها برای آن نمی‌توان داشت.

آخرین نقل قول از این استاد پیشکسوت موسیقی، سال 1379 در مجله هنر موسیقی به چاپ رسید، زمانی که به گفته خودش توانی در دستانش باقی نمانده بود تا قلم بردارد و بنویسد. پیامش بسیار کوتاه بود: «من از همه عزیزانی که با ذکر یاد و خاطره‌ای مرا شرمنده کردند، سپاسگزارم. یاد این بزرگواران، ثمره سال‌ها دوستی و همکاری را در من زنده می‌دارد و من برای همه آنان آرزوی سلامت و موفقیت دارم.»

از دیروز که خبر درگذشت فرامرز پایور در سن 77 سالگی منتشر شد، دوباره همه به یاد او افتادیم. به احتمال زیاد چند مراسم برایش برگزار خواهیم کرد، وعده‌هایی برای حمایت از چاپ کتاب‌هایش و انتشار آثارش خواهیم داد و حتی شاید تصمیم بگیریم که بنیادی را به نام او پایه‌گذاری کنیم. همه اینها خوب است، اما باید پذیرفت که حتی اگر اجرایی شوند، به هیچ وجه کم‌توجهی 10 سال گذشته ما را توجیه نمی‌کند؛ آن هم نسبت به استادی که در حوزه‌های نظری، آموزشی و اجرایی بر گردن موسیقی ایران حقی بزرگ دارد.

امروز تنها برای آن که به یاد بیاوریم چه هنرمندی را از‌دست‌داده‌ایم، مروری دوباره می‌اندازیم به زندگی هنری فرامرز پایور؛ نوازنده‌ای که نامش با ساز سنتور گره خورده است. او اولین کسی بود که تنها به دنبال بداهه‌نوازی نبود و برای این ساز آهنگسازی می‌کرد.

نوازندگان بسیاری شاگرد او بودند که از آن میان می‌توان به زنده‌یاد پرویز مشکاتیان و پشنگ کامکار اشاره کرد. خوانندگان صاحب‌نامی با او همکاری کردند که می‌توان در این میان از عبدالوهاب شهیدی، محمدرضا شجریان، محمود خوانساری، نادر گلچین و شهرام ناظری نام برد.

او در ساختمان و نواختن سنتور تغییراتی داد و توانست این ساز را به میان مردم بیاورد. علاوه بر این، آهنگ‌هایی که پایور به‌طور اختصاصی برای سنتور نوشت و آثاری که برای اجرا توسط ارکستر خلق کرد، سبک نوینی در عرصه آهنگسازی به‌شمار می‌آیند. تصنیف‌های پایور هم ماندگار و دلنشین هستند و با صدای خوانندگان بزرگی جاودانه شده‌اند.

فرامرز پایور دیگر بین ما نیست و تنها کاری که از دست ما برمی‌آید این است که میراث هنری او را دنبال و راهش را در نوآوری ادامه دهیم.