غبارروبی سینمای ایران به پایان رسید!

البته انتخاب نبوی که قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی نیز بود به عنوان دبیر جشنواره برای اولین‌بار بود که اتفاق می‌افتاد و پیش از این همواره مدیر عامل بنیاد فارابی دبیر جشنواره نیز بوده است، امسال اما معاونت سینمایی معلوم نیست به چه دلیل شاه‌حسینی، مدیر عامل فارابی را کنار گذاشت و قائم مقام او را دبیر جشنواره کرد. قائم‌مقامی که به این دلیل به بنیاد سینمایی فارابی آمد تا اتفاقات خوبی در سینمای ایران را رقم بزند. البته آنهایی که با حساسیت‌های نبوی آشنا هستند می‌دانند که او اگر همه چیزهایی که مد نظر دارد خوب پیش نرود استعفا می‌دهد و ترجیح می‌دهد جوابگوی استعفای خود باشد تا مثلا ضعیف از کار در آمدن پروژه‌ای که به او سپرده‌اند.

اما در کشور ما رسم بر این است که کارها روی زمین نمی‌ماند و خوب یا بد اداره امور به کسان دیگر سپرده می‌شود همچنان‌که بعد از انصراف نبوی از تهیه‌کنندگی فیلم زخم شانه‌های حوا تهیه‌کنندگی آن به کس دیگری سپرده شد، اما کار متوقف نشد حالا هم با تمام حدس و گمان‌هایی که تاکنون زده شده که قویترین آنها این است که جشنواره کودک امسال برگزار نخواهد شد، این جشنواره راه خود را ادامه خواهد داد. چون بنا به یک اصل نانوشته مدیریتی کارها را اشخاص راهبری نمی‌کنند، بلکه سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست که جریانات فرهنگی، هنری و... را پیش می‌برد، جشنواره کودک هم سیاست‌ها و برنامه‌های مدونی دارد که هر کسی می‌تواند آن را اجرایی کند.

به همین دلیل بعد از استعفای نبوی مسعود احمدیان، مدیر دفتر جشنواره‌‌های بنیاد سینمای فارابی دبیر جشنواره شد. البته با نگاهی به روند برگزاری جشنواره کودک و نوجوان امسال، می‌توان فهمید که مهم برگزاری جشنواره است نه خوب یا بد برگزار شدن آن.چون در چندین سال گذشته بارها و بارها از ضعیف برگزار شدن جشنواره نقدهای زیادی منتشر شده است و همه دیده‌اند که این نقدها و نظرها کوچکترین تاثیری بر روند برگزاری جشنواره نداشته است. حالا هم جشنواره چه خوب چه بد برگزار خواهد شد، اما مهم این بود که نبوی تا دیر نشده آبروی خود را برداشت و رفت تا اعتبار خود را بین سینماگران حفظ کند.

هفته گذشته خبر دیگری هم آمد، خبری که حتما بر مذاق سینماگران چندان خوشایند نبود؛ خبر این بود که جشن سینما امسال رقابتی نخواهد بود، مفسران خبر چنین برداشت کردند که جشن امسال برگزار نخواهد شد. جشنی که قرار بود سیزدهمین دوره آن به دبیری فرهاد توحیدی برگزار شود. هیات‌مدیره خانه سینما در نشست خود ضیق وقت را دلیل برگزار نشدن جشنواره عنوان کرد. انتخابات ریاست جمهوری دلیل اصلی بود برای این‌که داوری فیلم‌های جشن سینما دیر آغاز شود و داوران نتوانند فیلم‌ها را ببینند و نظر خود را اعلام کنند. جشن سینما در سال‌های اخیر یکی‌از رویدادهای سینمای ایران بود.

برگزار نشدن جشن سینما و تغییراتی که احتمالا‌ در وزارت ارشاد و معاونت سینمایی اتفاق خواهد افتاد سینمای ایران را تا مدت‌ها دچار چه کنیم چه نکنیم خواهد کرد تا وضعیت مردان رده اول مدیریت سینمای ایران مشخص شود. صفار هرندی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم هفته گذشته در مشهد تلویحا از سمت خود خداحافظی کرد؛ جالب این‌جاست که صفار هرندی در جمله‌ای دو پهلو گفته است که خدا به وزیر آینده رحم کند.

وی درباره راه پیش روی وزیر آینده گفته است: وزیر آینده در دو لبه قیچی افراط و تفریط قرار دارد و باید فارغ از هیجان‌ها، بر اساس قاعده و قانون و با درایت کار خود را انجام دهد. صفار هرندی در ادامه گفته است: واقعیت این است که در گذشته محیط غبارآلود شده بود و ما باید در ابتدا غبارروبی کرده و شفافیت را به فضای فرهنگی بازمی‌گرداندیم، کار قانونی که گذشتگان تعطیلش کرده بودند و به نوعی معطل گذاشتن قانون اتفاق افتاده بود ما باید اجرا می‌کردیم که عده‌ای می‌گفتند این کار بدعت است؛ خیر! ما می‌گوییم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

اگر سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را قبول داشته باشیم و با نظرات او موافق باشیم، باید صبر کنیم وببینیم وزیر آینده با صورت غبار پاک شده سینمای ایران چه می‌کند و چه لباسی بر تن آن می‌دوزد.

بازیگر ایرانی، کارگردان اسپانیایی

شما هم شاید تاکنون ماجرای چگونگی بازیگر شدن همایون ارشادی را شنیده باشید؛ زمانی که عباس کیارستمی برای فیلم طعم گیلاس دنبال بازیگر مناسب می‌گشت، روزی پشت چراغ قرمز یک چهار راه چشمش به مردی می‌افتد که کنار خیابان ایستاده است، در یک نگاه احساسش به او می‌گوید: خودش است، او می‌تواند نقش مردی را بازی کند که دنبال کسی می‌گردد که او را بعد از مردنش دفن کند، مرد شماره یک فیلم طعم گیلاس. کیارستمی، مرد کنار خیابان را سوار ماشینش می‌کند و به او که مهندس است و تازه از خارج آمده پیشنهاد بازی در فیلم طعم گیلاس را می‌دهد و ارشادی می‌پذیرد و به این ترتیب ارشادی می‌شود بازیگر فیلمی که نخل طلای کن را از آن خود می‌کند.

ارشادی بعد از حضور موفقش در فیلم طعم گیلاس در فیلم درخت گلابی به کارگردانی داریوش مهرجویی بازی کرد که این نقش را هم می‌توان جزو بهترین نقش‌هایی دانست که ارشادی بازی کرده و با نوع نقش‌آفرینی خود توانست نقش مرد اول این فیلم را به یکی از نقش‌های ماندگار سینمای ایران تبدیل کند. ارشادی بعد از فیلم درخت گلابی در چندین فیلم سینمایی دیگر هم بازی کرد که هیچکدام نتوانست برای او اعتباری را به وجود بیاورد. اما ارشادی 2 سال پیش در فیلم بادبادک‌باز که از روی رمانی به همین نام در هالیوود ساخته شد، نقش اصلی را که نقش پدر بود بازی کرد که بسیار مورد توجه قرار گرفت. فیلم بادبادک‌باز نسبت به داستان آن، فیلم در خور توجهی نشده بود، اما منتقدان بین‌المللی از موسیقی این فیلم و بازی همایون ارشادی استقبال کردند. در پی این موفقیت هفته گذشته خبری منتشر شد که اعلام می‌کرد ارشادی در فیلم حماسه تاریخی آگوار بازی کرده است که این فیلم قرار است به‌زودی در سینماهای اسپانیا اکران شود.

این فیلم را الخاندرو آمنابار کارگردانی کرده است که در پرونده کاری خود فیلم معروف دیگران را دارد.حضور بازیگران سینمای ایران در فیلم‌های جهانی در یکی،دو سال اخیر به بحث عدم حضور بازیگران ایرانی در عرصه بین‌المللی پایان داد.فقط مساله این جاست که چرا سینمای ایران به دلیل ضعف در فیلمنامه و نبود موضوعات متنوع بازیگران قدرتمند خود را از دست می‌دهد و از ظرفیت‌های بازیگری آنها به درستی استفاده نمی‌شود و بازیگرانی مانند؛ ارشادی بعد از بازی در چند نقش خاص فعالیت خود را در سینمای ایران محدود می‌کنند اما همین بازیگران با ایفای نقش‌های متفاوت در عرصه بین‌المللی می‌درخشند؟

میرزای جنگلی، میرزای محبوب

پخش سریال در چشم باد از چند هفته پیش آغاز شد ،سریالی که بسیاری از علاقه‌مندان تاریخ معاصر ایران و کسانی که به آثار مسعود جعفری جوزانی علاقه‌مند بودند منتظر نمایش آن بودند. این سریال داستان خود را با روایت قیام میرزا کوچک‌خان جنگلی آغاز کرد. شخصیتی که تاکنون بارها و بارها به تلویزیون و سینما آمده است و کارگردانان مختلف زاویه دید خود را از قیام این شخصیت بازگو کرده‌اند. اولین فیلم سینمایی مربوط به کوچک جنگلی را بعد از انقلاب امیر قویدل کارگردانی کرد.از دل این فیلم سینمایی سریالی چند قسمتی نیز تدوین شد که در دهه 60 بارها و بارها از تلویزیون به نمایش درآمد.

در این فیلم که داستانی سر راست و کارگردانی خوبی داشت روح‌الله مومنی نقش میرزا کوچک‌خان را بازی می‌کرد. تنها ماندن میرزا در میان برف‌ها و بریدن سر او به دست کسانی که به شوق جایزه رودر‌روی میرزا ایستادند از به‌یادماندنی‌ترین سکانس‌های این فیلم است. بهروز افخمی دیگر کارگردانی بود که درباره میرزا سریال ساخت، سریال کوچک جنگلی را که افخمی ساخت در ابتدا قرار بود ناصر تقوایی کارگردانی کند، اما معلوم نیست به چه دلیل تقوایی از ساخت این سریال منصرف شد و افخمی کارگردانی این سریال را عهده‌دار شد.

در این سریال علیرضا مجلل نقش سردار جنگل را بازی کرد و مهدی هاشمی ایفاگر نقش دکتر حشمت بود، دکتری که از یاران مقاوم کوچک جنگلی به شمار می‌آمد. علاوه بر این سریال‌ها و فیلم‌های معروف در بسیار از فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی غیرمستقیم به قیام جنگل اشاره شده است که مهمترین آنها همین سریال در چشم باد است که دیشب چهارمین قسمت آن از شبکه یک سیما به نمایش درآمد.

با توجه به این حجم سریال و فیلم که به قیام میرزا کوچک‌خان پرداخته شده می‌توان به این نتیجه رسید که میرزا کوچک جنگلی برای کارگردانان ایرانی جذابیت خاصی دارد چون آنها در میان همه شخصیت‌هایی که در انقلاب مشروطه و مبارزه با رضا خان دخیل بوده‌اند، میرزا کوچک را انتخاب می‌کنند و کمتر به سراغ شخصیت‌های دیگر آن دوران می‌روند.

دراین باره تعدادی نظر خاصی دارند آنها می‌گویند: چون میرزا در شمال کشور زندگی و مبارزه می‌کرده و خطه شمال معمولا برای کارگردانان ایرانی جذابیت‌های بصری خاصی دارد و آنها را علاقه‌مند به شمال کشور و شخصیت‌های این منطقه می‌کند.

سارا بختیاری