گزارشی از نتایج نظرسنجی از نوجوانان

اشاره : آرزوهای هر انسانی نمادی از سازمان شخصیت اوست و زندگی مجموعه ای از هدفها و آرزوهای هر فرد است . یکی از راههای شناسایی انسان ها که روان شناسان هم به آن توجه دارند ، پی بردن

کد خبر: ۲۲۴۷۳

به آمال و آرزوهای آنها بوده است . آرزوهای افراد می تواند برای خود آنها و جامعه آثاری مثبت و سازنده و یا مخرب و ویرانگر به همراه داشته باشد. به عنوان مثال ، آرزوی پرواز برای برادران رایت ، منشائ خلق وسیله ای به نام هواپیما شد که این ابداع ،تاثیر شگرفی بر دنیای ارتباطات و ابعاد زندگی انسان گذاشت . در مقابل ، آمال و آرزوهایی هم وجود دارند که ریشه در انگیزه های خودخواهانه و ناصواب برخی دیگر از افراد دارند. بخش معتنابهی از جمعیت جامعه ما را نوجوانان تشکیل می دهند. نوجوانان در آستانه بلوغ ، با ظرفیت و توان ذهنی و روانی بالا ، آمال و آرزوهای بسیاری را در سر می پرورانند. شناخت این آرزوها ضروری است . از این نظر که با شناخت آنها می توان انگیزه های آفریننده و خلاق را از انگیزه های مخرب و ناپسند متمایز کرد و به منظور تقویت ، باروری و تحقق آرزوهای مطلوب و سازنده و بازداری و تغییر نگرش های حاکم بر آرزوهای نامطلوب و مخرب همت گماشت .

تحقیق حاضر که با هدف شناخت آرزوهای نوجوانان انجام شده ، گامی است در جهت شناخت هر چه بهتر نوجوانان . به این امید که نتایج حاصل از آن برای ساخت برنامه های این گروه سنی ، مفید و موثر واقع شود و موجب رشد و بالندگی و تعالی شخصیت آنها گردد.

این پژوهش با هدف شناخت آرزوهای نوجوانان تهرانی و رابطه آن با متغیرهایی مانند سن ، جنس ، تحصیلات ، نوع فعالیت والدین ، میزان درآمد و منطقه سکونت ، از سوی گروه روانشناسی اداره کل سنجش مرکز تحقیقات ، مطالعات و سنجش برنامه ای صداوسیما انجام شده است . نتایج به دست آمده نشان می دهد که سلسله مراتب آرزوها به ترتیب اولویت در پسران عبارتند از :
1 - معنوی
2 - اجتماعی
3 - فرهنگی
4 - اقتصادی
5 - سیاسی
و در دختران عبارت است از :
1 - معنوی
2 - اجتماعی
3 - فرهنگی
4 - سیاسی
5 - اقتصادی
. همچنین میان آرزوهای فرهنگی و درآمد ماهانه خانواده افراد، رابطه معنی داری وجود داشته است . به طوری که با افزایش میزان درآمد ماهانه خانواده ، آرزوهای فرهنگی افراد افزایش یافته است . افرادی که درآمد ماهانه خانواده آنها زیر 100هزار تومان بوده است ، در مقایسه با سایر افراد آرزوهای فرهنگی کمتری داشته اند. میان آرزوهای معنوی و درآمد ماهانه خانواده افراد رابطه وجود داشته است . به طوری که آرزوهای معنوی نوجوانی که درآمد ماهانه خانواده آنها زیر 100هزار تومان بوده است ، بیشتر از سایر افراد با درآمدهای خانوادگی دیگر بوده است . آرزوهای فرهنگی نوجوانان منطقه غرب بیشتر از مناطق شمال ، شمال شرق ، شمال غرب ، شرق ، غرب ، جنوب ، جنوب شرق ، جنوب غرب و مرکز بوده است و آرزوهای فرهنگی نوجوانان در جنوب غرب از مناطق یاد شده کمتر بوده است . افرادی که پدرانشان در مشاغل رده بالا اشتغال داشته اند، آرزوهای فرهنگی بیشتری داشته اند. میان آرزوهای شغلی و جنس افراد تفاوت معنی داری وجود داشته است . به طوری که پسران به نسبت بیشتر از دختران ، مشاغل رده بالا و دختران بیشتر از پسران مشاغل رده متوسط را آرزو کرده اند. میان دلایل آرزوهای شغلی و سن افراد رابطه وجود داشته و با بالارفتن سن ، دلایل معنوی آرزوهای شغلی افزایش یافته است . به طور کلی دوسوم افراد برای آرزوهای شغلی خود، دلایل اقتصادی ذکر کرده اند. میان دلایل آرزوهای شغلی و تحصیلات رابطه وجود داشته و با افزایش میزان تحصیلات ، دلایل اقتصادی افراد برای آرزوهای شغلی آنها افزایش یافته است . به طور کلی داشتن شغلی که ارزش اجتماعی داشته باشد و به خوبی از عهده آن برآمدن عزت نفس را زیاد می کند و به ایجاد احساس ایمنی و هویت باثبات کمک می کند. برعکس ، اگر جامعه به افرادش بگوید که به آنها نیازی ندارد و اشتغال امکانپذیر نباشد (که اغلب نوجوانان چنین پیامی دریافت می کنند) در آنان احساس تردید و سرخوردگی ایجاد می شود و دچار کمی عزت نفس می شوند. احتمال دارد که این افراد دچار سردرگمی در هویت و حتی در برخی از موارد بزهکار شوند، ترک تحصیل کنند و هویتی منفی پیدا کنند. آنچه بر ضرورت ایجاد اشتغال در جامعه ما تاکید می کند، علاوه بر یافته مذکور نتیجه به دست آمده از گزارش حاضر است که نشان می دهد بیش از نیمی از نوجوانان جامعه ما، مشاغل رده بالا را آرزو کرده اند و فقط یک چهارم آنها مشاغل رده متوسط و 6درصد مشاغل رده پایین را آرزو کرده اند. بدیهی است عدم تحقق نسبی این آرزوها پیامدهای ذکر شده ناشی از بیکاری نوجوانان را به دنبال خواهد داشت که توجه نکردن به آن خسارت های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت . سلسله مراتب آرزوها در پسران و دختران به ترتیب عبارت بودند از: پسران : 1معنوی 2اجتماعی 3فرهنگی 4اقتصادی 5سیاسی دختران : 1معنوی 2اجتماعی 3فرهنگی 4سیاسی 5اقتصادی همان طور که مشاهده می شود، در سلسله مراتب آرزوهای نوجوانان ، آرزوهای معنوی در رتبه اول قرار گرفته است و این نشان می دهد که نوجوانان بر حسب فطرت پاک و روح بی آلایش شان آمادگی گرایش به سوی معنویات و مذهب را دارند. به نحوی که نتایج تحقیقات و بررسی هایی که در داخل و خارج از کشور انجام شده است ، حکایت از علاقه نوجوانان به مذهب و معنویات دارد. چنین نتایجی برای دست اندرکاران و متولیان امور نوجوانان در عرصه های دینی و فرهنگی ، امیدوارکننده و از سویی مسوولیت آفرین است .
توصیه ها و راهکارها

1- از آنجا که انتخاب صحیح و مناسب شغل ، هم بازتاب سازنده و موثر در عرصه های مختلف جامعه دارد و هم بازتاب فردی ، به نحوی که هویت شغلی و بخشی از شخصیت افراد را رقم می زند، توصیه می شود با تهیه برنامه هایی برای آگاهی دادن به نوجوانان در زمینه انتخاب شغل و اهمیت آن ، آرزوهای غیرواقعی شغلی نوجوانان که بدون در نظر گرفتن استعداد در توانایی لازم برای انجام آن شغل در ذهن دارند، تعدیل و تصحیح شود. بویژه این که بیش از نیمی از نوجوانان (در هر دو جنس) دلایل آرزوهای شغلی خود را اقتصادی ذکر کرده اند.
2- بررسی ها نشان داده است که برخی نوجوانان که در خانواده های تنگدست و فقیر زندگی می کنند، آرزوهای اقتصادی بالایی دارند. لذا این تهدید وجود دارد که چنین افرادی با وجود داشتن توانایی و استعداد تحصیلی و شغلی ، شغل مورد دلخواه خود را دنبال نکنند و یا ادامه ندهند و به مشاغل کاذب سودآور روی آورند. بنابراین لازم است دست اندرکاران امر تولید و پخش برنامه ها، بویژه به ساخت برنامه هایی به منظور بینش دادن و آگاه کردن این گروه از افراد اقدام کنند. بخصوص برگزاری جلسات و میزگردهایی برای مشاوره شغلی نوجوانان سودبخش است.
3- تحقیقات نشان داده است که بازیگران و هنرپیشه ها و موقعیت هایی که از طریق یک برنامه تلویزیونی و یا فیلم به نمایش گذاشته می شوند، محمل مناسبی برای انتقال افکار، نگرش ها، رفتارها و عادات رفتاری هستند. از آنجا که آرزوهای شغلی افراد در مشاغل رده بالا در افراد ساکن منطقه جنوب تهران کمتر از سایر مناطق است ، توصیه می شود به منظور ترغیب افراد در مناطق جنوب شهر، مشاغل رده بالا در شخصیت پردازی فیلمها و سریال ها صرفا به مناطق و افراد شمال شهر و کلا مناطق بالا محدود نشود؛ بلکه مناطق جنوب و محله های محروم تهران را نیز شامل گردد.
4- نتایج نشان می دهد که نوجوانان در همه ابعاد مطرح شده در متن گزارش آرزو داشته اند، بجز آرزوهای سیاسی ، که لازم است این موضوع به عنوان یک ضعف در ساختار نظام سیاسی جامعه مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد.
5- از آنجا که آرزوهای معنوی در نوجوانان در رتبه اول آرزوها قرار داشته است ، توصیه می شود با تقویت بیشتر معنویات و تحکیم مبانی اعتقادی ایشان به منظور مصون سازی این قشر از آفات فرهنگی و انحرافات اجتماعی ، تدابیر بیشتری اتخاذ گردد. بر این اساس تهیه و ساخت برنامه ها و فیلمها و سریال هایی با مضامین معنوی و دینی ، مفید خواهد بود.