طرح تازه بوش برای افغانستان

ارزیابی اطلاعاتی سالانه دستگاه‌های جاسوسی ایالات‌متحده بر قرار گرفتن شرایط نبرد با تروریسم در افغانستان در مسیری قهقرایی بدلیل مواجهه با احیای مقاومت طالبان تاکید دارد. افشای بخش‌هایی از این گزارش نشان می‌دهد نیروهای خارجی مستقر در افغانستان به‌واسطه چالش‌هایی چون قدرت گرفتن دوباره طالبان، گسترش قاچاق مواد مخدر و فساد شایع در عالی‌ترین سطوح دولت حامد کرزای، رئیس‌جمهور افغانستان با بحرانی جدی در این کشور روبه‌رو هستند.

بوش قادر نخواهد بود دست خلف خود را به طور کامل ببندد اما می‌خواهد تجربیات آموخته شده از افزایش نیرو در عراق را قبل از ترک کاخ‌سفید در افغانستان به مرحله اجرا بگذارد. سرلشکر دیوید پترائوس، فرمانده پیشین نیروهایی آمریکایی در عراق که مدتی است به فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا نقل مکان کرده جمعی از برجسته‌ترین تحلیلگران نظامی را به خدمت گرفته تا استراتژی‌های نوینی برای مقابله با شورش طالبان در افغانستان طراحی و تدوین کنند.

وزارت دفاع (پنتاگون)‌، وزارت امور خارجه، خزانه‌داری کل و سایر زیرمجموعه‌های دولت آمریکا هر یک در حال انجام بررسی‌های مستقل برای یافتن راهکاری هستند که به مواجهه با شرایط امنیتی وخیم افغانستان کمک کند.

سرتیپ دوم داگلاس هرت، جانشین مشاور امنیت ملی کاخ‌سفید در حال جمع‌آوری این ارزیابی‌ها با هدف تدوین استراتژی جدیدی است که قبل از خانه‌تکانی در کاخ‌سفید و برگزاری مراسم تحلیف باراک اوباما، نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری یا جان مک‌کین، رقیب جمهوریخواه او در روز بیستم ژانویه اجرایی شود.

یک مقام دفاعی در این رابطه می‌گوید: با اعلام این استراتژی هر تصمیمی که بعد از بوش اتخاذ شود، این‌گونه به نظر می‌آید که دنباله خط‌مشی اوست. وی می‌افزاید: بوش با این اقدام سعی دارد ردپایی از خود در سیاستگذاری دولت بعدی در مورد افغانستان بر جای گذارد.

درست به سان عراق برنامه افزایش نیرو در افغانستان هم ماهیت نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی خواهد داشت و سعی خواهد شد منطبق با نیازهای افغانستان و مناطق بی‌قانون مرزی این کشور با پاکستان تدوین شود. مقارن با اجرای این طرح در ابعاد نظامی سعی خواهد شد بین رهبران قبایل طالبان و القاعده شکاف ایجاد شود.

براساس گزارش‌های منتشر شده مذاکرات بین دولت کرزای و طالبان با حمایت عربستان‌سعودی آغاز شده است.

پترائوس هفته گذشته طی نطقی در بنیاد هریتج در واشنگتن درباره مذاکرات جاری بین دولت کرزای و طالبان و احتمال مشارکت آمریکا در این مذاکرات گفت: تصور نمی‌کنم دلیلی برای گفتگوی ما با دشمنان‌مان وجود داشته باشد. وی در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا در عراق با دشمنانش سر میز مذاکره نشست، افزود: ما در عراق هم در نهایت با برخی از کسانی که با ما خصومت نداشتند اما علیه‌مان می‌جنگیدند وارد مذاکره و گفتگو شدیم.

او در این نشست تصریح کرد ارتش آمریکا برای پایان دادن به خشونت‌های عراق از تجربه ارتش سلطنتی بریتانیا در ایرلندشمالی استفاده کرده و یکی از دستیاران ارشد خود را مامور رایزنی با افسران ارشد ارتش بریتانیا و فرماندهان سابق ارتش جمهوریخواه ایرلند کرده بود. افسران بریتانیایی به این دستیار گفته بودند برای اعاده صلح چاره‌ای جز مصالحه و گفتگو با دشمن وجود ندارد.

در چارچوب استراتژی جدید دولت امریکا از اعضای ناتو و متحدانشان درخواست خواهد شد به توسعه و آموزش ارتش افغانستان کمک کنند تا امکان افزایش دوبرابر شدن تعداد سربازان افغان به 132 هزار نفر تا سال 2012 فراهم آید. رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا بر این باور است که تبدیل ارتش افغانستان به نیرویی پایدار به 2 تا 5/2 میلیارد دلار بودجه نیاز دارد که 5/2 برابر بودجه یک میلیارد دلاری دولت افغانستان در حال حاضر است.

این استراتژی متضمن راهکارهای برای کاهش کشت خشخاش و تولید مواد افیونی هم هست اگرچه بریتانیا و سایر اعضای ناتو با اصرار آمریکا بر عقیم‌سازی هوایی کشتزارهای خشخاش مخالف هستند. با این حال توافق اخیر اعضای ناتو برای تفویض اختیار اقدام علیه قاچاقچیان موادمخدر در افغانستان به نیروهای عامل به نظر می‌رسد در چارچوب این استراتژی بوده است.

سرتیپ جک‌کئان، از اعضای سیاستگذاری پنتاگون و طراح عملیات افزایش نیرو در عراق اعتقاد دارد تغییر استراتژی در افغانستان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. او با یادآوری این که دولت بوش برای بهره‌برداری از تجربیات دو جنگ افغانستان و عراق و تدوین برنامه جدیدی برای مقابله با بحران تشدید خشونت‌ها در افغانستان تنها 90 روز فرصت دارد تصمیم‌گیری در مورد توصیه‌های دولت بوش را در حیطه اختیارات دولت بعدی آمریکا می‌داند.

در حال حاضر ایالات‌متحده 33 هزار نیرو در افغانستان دارد در حالی که به اعتقاد کئان برای غلبه نیروهای آمریکایی بر طالبان و القاعده به 2 تا 5 تیپ کمکی معادل 10 تا 15 هزار نیروی تازه‌نفس و جدید نیاز است.

در چنین شرایطی، هم اوباما و هم مک کین اعلام کرده‌اند با اعزام دو یا سه واحد رزمی جدید به افغانستان موافق هستند.

بسیاری از کارشناسان نظامی به نیات بوش برای تدوین استراتژی جدید‌ آمریکا در افغانستان قبل از تحویل کاخ‌سفید به مستاجر بعدی‌اش به دیده تردید می‌نگرد. لورنس کورب، از محققان مرکز توسعه آمریکا که از موسسات نظریه‌پرداز معتبر در این کشور است، می‌گوید: این طرح برای آن تدوین می‌شود که بوش با این احساس که خط مشی افغانستان را به جانشین خود تحمیل کرده است کاخ‌سفید را ترک کند.