گزارش «جام‌جم» از علل بروز دردهای مزمن زانو

بیماری پشت میز نشینی

امان از درد زانو، که قدیم‌ها بیماری مخصوص افراد مسن و سالخورده بود و اکنون به خاطر نوع تغذیه، شغل و خیلی چیزهای دیگر، گریبان جوانان را نیز گرفته است و دیگر پیر و جوان نمی‌شناسد. طبق نظریه بسیاری از محققان، با رواج مشاغل نشسته، این بیماری نسبت به سال‌های گذشته شیوع بیشتری داشته و جمعیت بی‌شماری را درگیر کرده است.

کد خبر: ۱۸۸۲۷۴

دکتر سید علیرضا بصام‌پور، دارای فلوشیپ فوق تخصصی جراحی ستون فقرات در گفتگو با جام‌جم، علت اصلی زانودرد را با سن، جنس، شغل و وضعیت زندگی مرتبط دانسته و می‌افزاید: از یک ضربه کوچک که به پا می‌‌خورد و التهاب ایجاد می‌کند تا شکستگی و پارگی رباط‌ها، تاندون‌ها، منیسک، ضایعات عصبی ستون فقرات که به داخل زانو زده می‌شود، بیماری‌های التهابی (همانند روماتیسم، تومورها، سرطان‌ها و ضایعات خوش‌خیم و بدخیم)‌ باعث ایجاد زانو درد و بروز مشکلات در افراد می‌شود.

وی با بیان این که زانو درد یک نشانه است و نه یک بیماری، اظهار می‌کند: پزشک با به دست آوردن نشانه‌های مختلف می‌تواند تشخیص درمانی دهد، حال در برخی مواقع فقط کافی است به بیمار اطمینان بهبود داده شود و با تجویز یک مسکن ساده و تعدیل وضعیت زندگی وی، او را درمان کرد و گاهی با انجام جراحی‌های وسیع به روی زانو، درمان آغاز می‌شود.

جوانان با زانوهای دردناک

دکتر بصام‌پور با اشاره به این که امروزه بر تعداد بیماران مبتلا به زانودرد افزوده شده است، یکی از علل اصلی شیوع این بیماری را به خاطر تغییر شکل زندگی ذکر کرده و می‌گوید: زندگی و مشاغل نشسته یکی از مهم‌ترین عوامل این بیماری است چرا که باید توجه داشت غضروف زانو با حرکت تغذیه می‌شود و هر قدر که زانو حرکت کند، تغذیه غضروف (محدوده فیزیولوژیکش)‌ زنده و سالم‌تر خواهد ماند و بالعکس آن، ثابت ماندن افراد طی ساعت‌ها می‌تواند به غضروف زانو آسیب وارد کرده و نرم شدن غضروف کشکک را سبب شود که در پی آن آرتروز زانو را به همراه خواهد داشت.

زانو درد در ورزشکاران

زانو بعد از مچ پا شایع‌ترین محل صدمات ورزشی است، صدمات رباط صلیبی قدامی یکی از علل شایع زانودرد حاد و مزمن است. جراحات این رباط مهم زانو عمدتا ناشی از کاهش ناگهانی سرعت در هنگام دویدن و صدمات ورزشی تماسی که جزء چرخشی روی زانو دارند می‌باشد.

طبق بررسی‌های انجام شده صدمه‌دیدگی رباط در سطح یکسانی از فعالیت، در زنان بیشتر رخ می‌دهد و درصد قابل ملاحظه‌ای از صدمات زانو را تشکیل می‌دهد. این متخصص ارتوپد با اشاره به‌این که بی‌تحرکی می‌تواند باعث زانودرد شود، خاطرنشان می‌کند: آنهایی که به خاطر تحرک زیاد (ورزشکاران)‌ دچار درد زانو می‌شوند نیز، باید به پزشک مراجعه کنند چرا که ممکن است اختلالات دینامیک در حرکت مفصل آنها به وجود آمده باشد که با خم و راست غضروف، فشار غیرطبیعی به آن وارد می‌شود.

به گفته بصام‌پور هیچ‌گاه زانودرد خود به خود ایجاد نمی‌شود و وقتی فشار غیرطبیعی به یک قسمت از زانو به گونه‌ای وارد شود که غضروف آن منطقه از بین برود، فرد دچار آرتروز می‌شود.

«درد ، تورم، احساس خشکی، ایجاد صدا در زانو به همراه درد» را می‌توان از نشانه‌های آرتروز دانست، این پزشک متخصص با اعلام این مطلب، سن بروز آرتروز را، دوران کهولت و پیری بیان کرده و می‌افزاید: زانوها جزو شایع‌ترین مفاصلی هستند که در آرتریت روماتوئید درگیر می‌شوند، این بیماری اغلب منجر به ناتوانی دائمی می‌شود و در اکثر مواقع هر دو زانو به‌طور همزمان و همراه با سایر مفاصل درگیر می‌شود.

زانوهای درگیر دردناک و گاهی متورم و در لمس گرمتر از سایر نقاط پوست هستند، در این حالت ممکن است پاها پرانتزی شود و پس از گذشت ماهها و یا سال‌ها، التهاب ایجاد شده فروکش کرده و زانوی بیمار به‌ندرت به وضعیت طبیعی خود برگردد چرا که سطوح مفصلی معمولا آسیب می‌بینند و زودتر از مفاصل طبیعی فرسوده می‌شوند، بنابر این در مراحل انتهایی بیماری احتمال اضافه شدن آرتروز به آرتریت روماتوئید وجود دارد.

رژیم غذایی‌

بصام‌پور دود سیگار را یکی از عوامل موثر در از بین بردن سلول‌های غضروف‌ساز ذکر کرده و در ادامه مصرف قرص‌های غضروف کوسه‌ماهی و گوشت آن را توصیه کرده و می‌گوید: با مصرف گوشت و غضروف این ماهی، سلول‌های غضروف‌ساز بدن فعال می‌شوند.

وی مصرف این دارو را ترجیحا برای کسانی که دچار بیماری آرتروز نشده‌اند و یا حداقل در مرحله چهارم آرتروز نیستند، توصیه کرده و زنان را به دلیل زندگی نشسته‌ای که دارند، مستعد این بیماری ذکر می‌کند. این متخصص ارتوپد در پایان با اشاره به این‌که جراحی و تعویض مفاصل زانو بسیار پرهزینه است، خاطرنشان می‌کند: افراد مسن می‌توانند با انجام ورزش‌های سبک و با پرهیز از دو زانو و یا چهار زانو نشستن در طولانی‌مدت، از این عارضه در امان باشند.

پیشگیری از آرتروز

این متخصص ارتوپد با اشاره به این‌که برای پیشگیری از بیماری؛ غضروف سالم و زندگی خوب لازم است، اظهار می‌کند: افرادی که اختلالات دینامیکی در اندام، مشکلات انحراف و پارگی عناصر نگهدارنده زانو همانند منیسک و تاندون ندارند می‌توانند با ورزش و تغذیه‌ای سالم و پرهیز از سیگار، از این عارضه مصون بمانند و یا لااقل آن را به تاخیر بیندازند.