تحلیل جنجالی: بیت کوین، جانشین طلا می‌شود!

بسیاری از تحلیلگران، بیت کوین را «طلای دیجیتال» می‌نامند و معتقدند این دارایی نوظهور می‌تواند جایگزین طلا در حفظ ارزش و پوشش تورم شود. اما آیا واقعاً بیت کوین قادر است میراث چند هزار ساله طلا را به چالش بکشد؟

مقایسه بیت کوین و طلا

در دهه اخیر، بیت کوین و طلا به‌عنوان ابزاری برای «ذخیره ارزش» مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده‌اند. طبق داده‌ها، نسبت بازدهی بیت‌کوین نسبت به طلا بالاتر بوده و نسبت لگاریتمی BTC به طلا طی سال‌های اخیر روند صعودی‌اش را حفظ کرده است.

البته طلا همچنان دارایی کم‌نوسان‌تر و با سابقه طولانی‌تری است. در جدول زیر مهم‌ترین ویژگی‌های طلا و بیت کوین گفته شده‌ است:

آینده بیت کوین و طلا

در چشم‌انداز آینده، هر دو دارایی ممکن است نقش داشته باشند اما با مسیرها و فرض‌های متفاوت:

• طلا: به‌عنوان ابزار پوشش ریسک (hedge) نسبت به تورم، بحران‌ها، و بی‌اعتمادی به نقدینگی عمل می‌کند.
• بیت‌ کوین: با توجه به قابلیت دیجیتال، انتقال آسان‌تر، پذیرش مؤسسه‌ای و راه‌اندازی صندوق‌های معامله‌شده (ETF) ممکن است به «طلای دیجیتال» تبدیل شود.

راه‌اندازی ETFهای اسپات بیت‌ کوین در آمریکا نقش زیادی در رشد قیمت بیت کوین و وجهه آن داشت. این صندوق‌ها باعث شدند سرمایه‌گذاران نهادی به راحتی روی بیت کوین سرمایه‌گذاری کنند و برای اولین بدون هیچ مانعی در رشد اکوسیستم آن مشارکت داشته باشند.

با این حال، آینده بیت‌ کوین نااطمینانی‌های خاص خودش را دارد. عواملی مثل نوسانات شدید، مقررات در حال تحول و پذیرش جهانی باعث شده بسیاری از کارشناسان نسبت به عبور آن از طلا شک داشته باشند. مخصوصا اینکه بانک‌های مرکزی همچنان از طلا استفاده می‌کنند و به‌عنوان پشتوانه معتبر قبولش دارند.

ریسک‌های بیت‌ کوین و طلا

سرمایه‌گذاری در هر دوی این دارایی‌ها ریسک‌های خاص خودش را دارد. ریسک‌های طلا عبارت است از:

• بازده احتمالی کمتر نسبت به دارایی‌های پرریسک‌تر
• در شرایطی که نقدینگی بالا باشد یا تورم پایین باشد، ممکن است طلا به‌عنوان سرمایه جذاب ظاهر نشود.
• هزینه نگهداری فیزیکی، بیمه، ذخیره‌سازی.

در ایران به خاطر تورم بالا معمولاً کمتر کسی باور می‌کند طلا هم سقوط کند ولی تجربه سال ۲۰۱۱ و سقوط ۴۵ درصدی این فلز گرانبها نشان داد که اصلاح آن چندان غیر ممکن نیست.

از طرفی ریسک‌‌های بیت کوین هم عبارت است از:

• نوسان بسیار بالا: بیت‌ کوین در عمل دارایی با ریسک بالا محسوب می‌شود.
• ریسک‌های تکنیکی و امنیتی: از جمله احتمال هک، از دست رفتن کلید خصوصی، ایرادات نرم‌افزاری.
• ریسک‌های نظارتی: قانون‌گذاری ممکن است محدودیت ایجاد کند یا تصویب‌ها را تغییر دهد.
• پذیرش هنوز کامل نیست: طلا هزاران سال است که پذیرفته شده، بیت‌کوین چند دهه است.
• احتمال بلاتکلیفی در بازارها، حباب قیمتی، رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران.

بیت‌ کوین جانشین طلا می‌شود؟

این سوال مهم است: آیا بیت کوین می‌تواند واقعاً «جانشین» طلا شود؟ جواب کوتاه این است که غیر ممکن نیست اما نه صددرصد و نه بدون چالش. برای مثال مانند آنچه در چین اتفاق افتاد، ممکن است مقررات دولتی یا محدودیت‌ها بر آن اعمال شود؛ اتفاقی که طلا کمتر تحت تاثیر آن قرار می‌کند.

در نتیجه هرچند بیت کوین مزایایی دارد که می‌تواند آن را به یک دارایی مهم و جدی تبدیل کند، اما هنوز نمی‌توان گفت که کاملاً جانشین طلا شده است. احتمالاً هر دو دارایی در سبد سرمایه‌گذاری نقش خواهند داشت: طلا برای ثبات و محافظت، بیت‌ کوین برای رشد و پتانسیل بالا.

سبد سرمایه‌گذاری با طلا و بیت کوین

متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری یکی از مهم‌ترین چالش‌های هر سرمایه‌گذاری است. از نظر سرمایه‌گذاری هم ترکیب دارایی‌ها (asset allocation) اهمیت بسیار زیادی دارد. یک نمونه سبد ممکن است به این صورت باشد:

• بخشی از دارایی (مثلاً ۵-۱۵٪) را به بیت‌ کوین اختصاص دهید، اگر تحمل ریسک دارید و به افق بلندمدت نگاه می‌کنید.
• بخشی دیگر (مثلاً ۵-۱۰٪) را به طلا یا صندوق‌های طلا اختصاص دهید، برای پوشش ریسک.
• باقی دارایی‌ها را در دارایی‌های کمتر نوسانی مانند اوراق قرضه، صندوق‌های سهامی یا حتی نقدی نگه دارید.

توجه داشته باشید:

• سرمایه‌گذاری در بیت‌ کوین را به مقدار قابل تحمل محدود کنید.
• طلا را می‌توان به‌عنوان بیمه سبد در نظر گرفت (در مواقع بحران).
• مرتباً سبد خود را بازبینی کنید، خصوصاً با توجه به تغییرات مقررات، نوسانات بازار.

تحلیل کارشناسان درباره «طلای دیجیتال»

مایکل سیلور، مدیرعامل مایکرو استراتژی (استراتژی فعلی) از سرسخت‌ترین حامیان بیت کوین، معتقد است که در سال‌های آینده بیت کوین از نظر ارزش تا ۱۰ برابر از طلا پیشی خواهد گرفت. او می‌گوید ویژگی‌های دیجیتالی، بدون مرز و برنامه‌پذیر بودن بیت‌کوین باعث می‌شود این دارایی در دنیای مدرن برتری چشمگیری نسبت به طلا داشته باشد. سیلور بیت‌ کوین را نه‌تنها یک دارایی ذخیره ارزش، بلکه ابزاری برای تقویت ترازنامه شرکت‌ها و حتی ذخایر ملی کشورها می‌داند. به باور او، بیت‌ کوین می‌تواند جایگزینی کارآمدتر از پول نقد یا بازخرید سهام باشد.

با این حال همه با او موافق نیستند. پیتر شف، از اقتصاددانان معروف آمریکایی، باور دارد طلا همیشه بهتر از بیت کوین خواهد بود. او حتی قصد دارد طلای توکنیزه‌شده‌ مخصوص پلتفرم خودش را عرضه کند. هرچند افرادی مثل چانگ پنگ ژائو، بنیانگذار صرافی بایننس، با این کار مخالف کرده‌اند. او اعلام کرده است که برای اعتماد به طلای توکنیزه‌شده شما باز هم باید به یک نهاد مرکزی اعتماد کنید؛ چیزی که با ساختار و هدف غیر متمرکز سازی بیت کوین و بلاک چین فرق دارد.

در هر صورت بازده بیت کوین در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که هیچ سرمایه‌گذاری نمی‌تواند این دارایی را نادیده بگیرد. یک سرمایه‌گذار باهوش می‌داند که متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری در هر زمان و بازاری به حداکثرسازی سود کمک می‌کند.

جمع‌بندی

بیت‌ کوین و طلا هر دو می‌توانند نقش مهمی در سبد سرمایه‌گذاری ایفا کنند، ولی با اهداف متفاوت. بیت کوین پتانسیل رشد بالاتری دارد، ولی ریسک آن نیز بیشتر است. از طرف دیگر، طلا ثبات بیشتری دارد ولی احتمال بازده فوق‌العاده کمتر. آیا بیت‌کوین جانشین طلا می‌شود؟ پاسخ قطعی این سوال مشخص نیست. یعنی بیت کوین ممکن است بخشی از جایگاه طلا را بگیرد یا مکمل آن شود، اما طلا نیز به احتمال زیاد همچنان بخشی از سیستم مالی باقی خواهد ماند.

ترکیبی از هر دو دارایی می‌تواند برای سرمایه‌گذارانی که به تنوع و پوشش ریسک اهمیت می‌دهند، منطقی باشد. در نهایت پیش از تصمیم‌گیری، مهم است تحلیل شخصی انجام دهید، ریسک را بسنجید و از مشاوره مالی استفاده کنید.