پناهگاهی برای دوباره برخاستن

یکی از شناخته‌شده‌ترین این مراکز، مراکز کارآفرینی کوثر است؛ مکان‌هایی که در دل محلات مختلف تهران و بعضی شهرهای بزرگ تأسیس شده‌اند تا زنان سرپرست خانوار، زنان آسیب‌دیده و حتی دختران در معرض آسیب، بتوانند مهارت یاد بگیرند و کار کنند.به گفته‌ مدیر یکی از این مراکز، هدف از ایجاد چنین فضاهایی فقط تأمین شغل نیست بلکه بازگرداندن حس توانایی به زنانی است که سال‌ها با فشارهای زندگی جنگیده‌اند. او می‌گوید: اینجا فقط آموزش خیاطی یا صنایع ‌دستی نمی‌دهیم. ما اعتماد به‌نفس می‌سازیم. زنانی که روز اول با سری پایین وارد می‌شوند و چند ماه بعد با غرور از محصولات‌شان حرف می‌زنند‌. 
 
از آموزش تا اشتغال پایدار 
مراکز کوثر معمولا در سه بخش فعالیت دارند: «آموزش مهارت‌های شغلی»، «مشاوره‌ روانی و اجتماعی» و «حمایت در مسیر اشتغال.» در این مراکز، زنان با مهارت‌هایی مانند خیاطی، قالیبافی، صنایع ‌دستی، تولید پوشاک، بسته‌بندی مواد غذایی یا خدمات خانگی آشنا می‌شوند. بعد از گذراندن دوره‌ها، برای بعضی از آنها امکان کار در کارگاه‌های کوچک وابسته به شهرداری فراهم می‌شود و گروهی دیگر با دریافت مجوزهای لازم، کسب‌وکار خانگی خود را راه می‌اندازند. 
مشاور اجتماعی یکی از مراکز کوثر معتقد است کلید موفقیت این طرح در ترکیب آموزش و حمایت روانی است: ‌زنان آسیب‌دیده اگر فقط مهارت یاد بگیرند ولی باور نکنند که می‌توانند وارد بازار کار شوند، دوباره به نقطه‌ اول برمی‌گردند. سعی می‌کنیم در کنار آموزش فنی، درباره‌ اعتماد به نفس، مدیریت درآمد و ارتباط مؤثر هم صحبت کنیم‌. در برخی از این مراکز، مهدکودک یا فضای بازی کوچکی هم برای فرزندان زنان کارآموز در نظر گرفته شده است تا مادران بتوانند با خیال راحت در کلاس‌ها شرکت کنند. یکی از مادران حاضر در این طرح می‌گوید: ‌قبلا فکر می‌کردم فقط باید کارگری کنم. چون چیزی بلد نبودم ولی وقتی یاد گرفتم چطور با چرخ خیاطی کار کنم و سفارش دوخت لباس گرفتم، انگار دوباره متولد شدم. حالا نه‌تنها خرج خودم را درمی‌آورم بلکه به دخترم هم یاد می‌دهم مستقل باشد. 
 
حمایت از کودکان کار و خانواده‌های‌شان 
در کنار مراکز کوثر، شهرداری در مناطق مختلف، خانه‌هایی با عنوان «خانه‌ کودک و خانواده» هم راه‌اندازی کرده است. در بعضی از این مؤسسات، کلاس‌های مهارت زندگی، سوادمالی وپیشگیری ازخشونت خانگی باهدف رشدفکری وعاطفی خانواده‌ها‌ برگزار می‌شود.به گفته‌ یکی از تسهیل‌گران مرکز،ما اینجا کمک نمی‌کنیم، همراهی می‌کنیم. تفاوتش در همین واژه است. کمک ممکن است موقت باشد اما همراهی، تغییر می‌سازد‌. یکی از کارشناسان حوزه‌ آسیب‌های اجتماعی‌ می‌گوید: ‌توانمندسازی واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که به خانواده به‌صورت یک سیستم نگاه کنیم. اگر مادر شغل و درآمد داشته باشد، احتمال بازگشت کودک به مدرسه چندبرابر می‌شود‌. 
 
حرکت به سوی خوداتکایی 
مراکز کوثر و دیگر مراکز وابسته به شهرداری، درواقع پاسخی هستند به نیاز جامعه برای ایجاد فرصت‌های برابر. این طرح‌ها می‌کوشند مفهوم ‌توانمندسازی‌ را از شعار به واقعیت تبدیل کنند. یعنی زنان و کودکان آسیب‌دیده نه با ترحم بلکه با احترام و آموزش مورد حمایت قرار بگیرند.حتی به‌مرور زمان بسیاری از زنان فارغ‌التحصیل این دوره‌ها به مربی تبدیل شده‌اند. در یکی از مناطق تهران، یکی ازکارآموزان سابق مرکز کوثر اکنون کارگاه تولیدی کوچکی را اداره می‌کند و دو زن دیگر را هم به‌کار گرفته است.توانمندسازی، فرآیندی طولانی و پیچیده است اما این مراکز نشان داده‌اند که اگر آموزش، حمایت روانی و فرصت برابر کنار هم قرار گیرد، زنجیره‌ فقر و ناامیدی را می‌شکنند. شاید هنوز راه درازی در پیش باشد اما هر زنی که از دل یکی از این کارگاه‌ها بیرون می‌آید، نشانه‌ای است از امیدی که در دل شهر زنده مانده.