مصائب زنان شاغل و خانه‌دار

ازطرفی یکی از توقعات هرفردی که در جایی مشغول کار است، بهره‌مندی ازمزایایی همچون بیمه است تا بتواند پس ازاتمام دوره کار و بازنشستگی از این مزایا که ازجمله آن داشتن مستمری است، استفاده کند و به قول معروف آب باریکه‌ای برای روزهای پیری و از کار افتادگی خود داشته باشد؛ موضوعی که شاید به آرزویی برای زنان خانه‌دار تبدیل شده است. البته در این بین مشکلات ودست اندازهای زنان شاغل هم کم نیست. زنانی که به‌عنوان زن شاغل در جامعه حضور دارند و باید همزمان به ایفای نقش‌های مختلف بپردازند و معمولا تمایز خاصی بین آنها و زنان خانه‌دار در این زمینه وجود ندارد و جامعه از هر دو انتظارات یکسانی دارد.

درکنار مادران شاغلی که به علت علاقه به فعالیت‌های اجتماعی مشغول کارند، مادران و زنانی هم هستند که مشکلات اقتصادی آنان را مجبور به کار کرده و نمی‌توانند شغل خود را رها کنند. نیاز‌های اقتصادی گاهی باعث می‌شود زنان از فرزندآوری و رویای مادری خود بگذرند تا شغل‌شان را از دست ندهند؛ زنانی که شاید روزی مشغول خانه‌داری بودند و حالا شرایط برای آنان به گونه دیگری رقم خورده است. زنان خانه‌دار و شاغل مشکلات، دغدغه‌ها و چالش‌هایی دارند که شاید فقط جنس آن با یکدیگر متفاوت باشد. 
     
مشکلاتی از جنس زنان خانه‌دار
خانه‌داری زنان یکی از مشاغل پرزحمتی است که برای کار سخت وشبانه ‌روزی، ما به ازای اجتماعی و اقتصادی دریافت نمی‌کنند. از سوی دیگر جامعه هم برای کار خانه و بچه‌داری ‌شأن اقتصادی قائل نیست و گاهی مردان نیز فعالیت‌های انجام‌شده را کار مهمی ندانسته و وظیفه ذاتی زنان قلمداد می‌کنند. لیلا ثمنی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به مشکلات زنان خانه‌دار به جام‌جم می‌گوید: «بانوان خانه‌دار پس از مدتی حس می‌کنند کارهایی که انجام داده‌اند، نتایج و عواقبی برای آنان نداشته و رشد نکرده‌اند اما اگر برای شغل خانه‌داری و آن ایثار، ارزش لحاظ شود، قطعا با هیچ موضوع دیگری قابل قیاس نیست ولی گاهی اوقات خانه‌داری با توان اقتصادی و جایگاه اجتماعی قیاس می‌شود که در این دیدگاه متاسفانه مادر جایگاهی ندارد.» وی براین باور است که باید حق همسر در کنار حق اولاد و مسکن بیاید تا این ضعف جایگاه جبران شود.

دریافت اجرت‌المثل حقی برای زنان
انجام کارهایی نظیر پخت غذا، نظافت منزل،رسیدگی به امور تحصیلی و غیرتحصیلی فرزندان و...همان شغل ۲۴ساعته بدون مزدی است که گرچه تمام مادران شاغل و غیر شاغل روزانه مشغول انجام آن هستند اما اهمیت آن به‌دلیل بی‌مزد بودن در توجه به زنان خانه‌داری که شاغل نیستند و حقوقی دریافت نمی‌کنند، بیشتر احساس می‌شود و این‌جاست که موضوع اجرت‌المثل برای زنان مطرح می‌شود؛ موضوعی که ثمنی نیز ضمن بیان حمایت ازآن عنوان می‌کند: «متاسفانه در کشور به موضوع اجرت‌المثل که مورد قبول شرع و قوانین است، نه اعتباری به آن می‌دهیم و نه از آن حمایت می‌کنیم. اجرت‌المثل زنان از بسیاری مشاغل کمتر دیده می‌شود وهمین موارد منجر به این می‌شودکه زنان خانه‌دار حس خوبی ازخانه‌دار بودن نداشته باشند.»
     
اشتغال زنان و نقش مادرانگی آنان
«متاسفانه در مشاغلی که زنان نیز حضور دارند آن زنانگی،جایگاه و حساسیت‌های یک زن دیده نمی‌شود. نظر به این‌که زنان شاغل در کنار شغل اجتماعی، وظایف مادری و همسری دارند، لازم است تا در قوانین کار به این امر توجه ویژه‌ای شود ولی یک مادر به هر اندازه که درآمدی داشته باشد، مجدد باید در انتهای روز و پس ازفراغت ازمحل کار درکنار انجام فعالیت‌های روزمره خانه به همسر و فرزندانش توجه کند.» این دیدگاه ثمنی است، چراکه نقش مؤثر و مثبت زنان در عرصه‌های مختلف جامعه غیرقابل انکار است اماآنها باید هم دربرآورده‌ کردن انتظارات و توقعات شغلی وهم در برآورده‌کردن انتظارات خانوادگی موفق عمل کنند. وی معتقد است که یک خانم و آقا درمحیط‌های کاری مختلف هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند درحالی‌که توان، دیدگاه، روحیات و وظایف خانوادگی آنان بسیار متفاوت است. این عضوهیات علمی دانشگاه می‌گوید: «مادر بودن و نقش مادرانگی بسیار متفاوت‌تر از پدرانگی است. هیچ‌گونه از این نقش‌های بیرونی که تفاوتی بین زن و مرد قائل نیست، حمایتی از آن نقش خانوادگی زن نکرده و او را دچار آسیب می‌کند. این درحالی است که زن باید به حدی توانمند باشد که بتواند کمیت را با کیفیت جبران کند و کمبود حضورش در خانه را با ارتقا به آن بهبود بخشد.»

حمایت‌های نافرجام از زنان شاغل و خانه‌دار
برای کمتر کردن مشغله‌ها و فشارهای روانی زنان شاغل، باید شغل را برای زنان به‌گونه‌ای تعریف کرد که بانوان ضمن رسیدگی به خانواده، بتوانند آرامش لازم را برای تربیت فرزندان داشته باشند. همان‌طور که ثمنی می‌گوید: «مقام معظم رهبری بارها اشاره کرده‌اند که در مشاغل، علم‌آموزی و فعالیت‌های اجتماعی زنان و در برخی از مشاغل حضور آنان واجب کفایی است. ما دربسیاری ازمشاغل، حضور بانوان را بسیار کم داریم. لازم است اززنان شاغل حمایت‌هایی در همه زمینه‌ها  صورت پذیرد، زیرا بها دادن به زن و ارزش قائل شدن برای جایگاه او، وجه تمایز اسلام نسبت به سایر ادیان است. اگر این حمایت‌ها انجام نشود، آن واجب‌های کفایی‌ رخ نمی‌دهد.» به هرحال سیاست‌های حمایتی از مادران و زنان خانه‌دار و شاغل در بخش‌های مختلف نیاز به اصلاحات جدی دارد. باید قوانین تکمیلی برای هرکدام ازاین بانوان درنظرگرفته شود و برای اجرایی شدن این قوانین، نظارت جدی صورت پذیرد.