توسعه ایران روی موج دریا

استفاده از فرصت دریا در طول سال‌های گذشته مغفول مانده‌بود و بارها رهبر معظم انقلاب اسلامی در این باره تاکید داشتند و دیروز سیاست‌های کلی این بخش توسط ایشان ابلاغ شد. در ادامه گزارش درباره اقتصاد دریامحور و همچنین به چگونگی بهره‌مندی از آن، پرداخته شده که جزئیات آن را می‌خوانید. 

کارشناسان معتقدند اگر چه ایران بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر سواحل اصلی، جزیره‌ای و رودخانه‌ای دارد، اما متاسفانه ایران سهم بسیار پایینی در تولید ناخالص داخلی(GDP) از حوزه کسب‌وکارهای دریایی دارد؛ این در حالی است که پیشرفته‌ترین شهرها، توسعه‌یافته‌ترین کارخانجات و فعالیت‌های اقتصادی، در کنار سواحل شکل گرفته و بالندگی آن کشورها را رقم می‌زند و علت آن هم نگاه عمیق اجتماعی و اقتصادی از دریچه دریاست. شهریور سال گذشته سیاست‌های کلی برنامه هفتم از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد، که در بند ۱۱ آن به تحقق سیاست‌های کلی آمایش سرزمین با توجه به مزیت‌های بالفعل و بالقوه و اجرایی کردن موارد برجسته آن با توجه ویژه بر دریا، سواحل، بنادر و آب‌های مرزی تاکید شد. همچنین ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور آذرماه ۱۴۰۱ بخشنامه خط‌مشی‌ها و چارچوب کلان برنامه هفتم توسعه را ابلاغ کرد که در موضوعات کلیدی آن، به رشد اقتصادی عدالت‌محور با رویکرد ارتقای بهره‌وری با تأکید بر اقتصاد دریامحور اشاره شد.
   
اصل ۱۱۰ قانون اساسی
حالا حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند (یک)اصل۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی توسعه دریامحور را برای اقدام به روسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند. براساس این ابلاغیه، قوه مجریه موظف است با کمک مجلس شورای اسلامی و قوه قضاییه و با بسیج دستگاه‌های مسئول، برنامه جامع تحقق این سیاست‌ها را شامل تقدیم لوایح، تصویب مقررات و اقدامات اجرایی لازم در مهلت شش‌ماهه ارائه کند. دریاها و خصوصا دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مواهب الهی، ذخایر و منابع سرشاری برای زمینه‌سازی رشد علم و فناوری، افزایش کار و ثروت، تأمین نیازهای حیاتی و تولید اقتدار و بستر مناسبی برای تمدن‌سازی است. ایران با موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرارداشتن بین دو دریا و برخورداری از هزاران کیلومتر سواحل و نیز جزایر و ظرفیت‌های فراوان بر زمین مانده، لازم است با حضور مؤثر در ساحل، فراساحل، دریا و اقیانوس و بهره‌گیری از آن به عنوان یک پیشران و محور توسعه کشور، برای احراز جایگاه شایسته منطقه‌ای و جهانی در بهره‌گیری از دریا اقدام کند. 
   
استفاده از فرصت‌ها
پیشتر فرمانده معظم کل قوا ارتقای همه‌جانبه توان رزمی و تجهیزات دفاعی در نیروی دریایی و استمرار اقداماتی همچون دریانوردی در آب‌های دوردست و بین‌المللی را لازم دانستند و گفتند: استفاده از فرصت دریا و ظرفیت‌های عظیم آن باید به فرهنگ عمومی در کشور تبدیل شود. رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به سوابق دریانوردی ایرانیان در گذشته که باعث انتقال فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی به مناطق دیگر دنیا شد، خاطرنشان کردند: با وجود این سابقه و سواحل طولانی دریایی در شمال به ویژه جنوب ایران، فرهنگ استفاده از فرصت‌های دریا در کشور مورد غفلت واقع شده و باید به فرهنگ عمومی مردم تبدیل شود.
 
جنگ بر سر دریا
پیش از این نیز محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور عنوان کرده بود: امروز برای دسترسی به دریا جنگ‌ها می‌شود اما ایران به رغم این‌که دریا دارد، از آن هیچ استفاده‌ای نمی‌کند. باید از فرصت‌ها استفاده کنیم؛ برای سرعت و شتاب دادن به اقتصاد کشور، باید بحث توسعه دریامحوری را در دستور کار قرار دهیم.
   
ارکان توسعه 
حجت‌ا... عبدالملکی، دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد با بیان موضوعات و‌ محورهای کلیدی توسعه دریامحور، توان اکولوژیک در برنامه‌ریزی‌های توسعه و اقلیم مناطق و نواحی ساحلی و ‌نوآوری و انرژی‌های تجدیدپذیر به تشریح ابعاد اقتصاد دریا در چهار بعد پیرامون دریا، بستر دریا، بطن دریا و سطح دریا پرداخت و گفت: بنادر، خطوط انتقال انرژی، شیلات و حمل و نقل دریایی در کنار ظرفیت‌های گردشگری دریایی ورزش‌های آبی و پهنه‌بندی‌های تولیدی ـ صنعتی، بانکرینگ، صنایع کشتی‌سازی و‌ فراساحلی و فرآوری محصولات دریایی بخش‌های مختلف اقتصاد دریامحور را به خود اختصاص داده‌است. اقتصاد دریامحور رویکردی نظام‌مند برای تقویت و رشد فعالیت‌ها، پایداری زیست محیطی و زمینه‌ساز مشارکت اجتماعی دستگاه‌های دولتی و ظرفیت‌های بخش خصوصی برای کمک به کسب ثروت، توسعه پایدار  و  ایجاد اشتغال مولد است.
   
اقتصاد تجاری و پویا 
حسین عباس‌نژاد، مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان نیز درباره اقتصاد دریا گفت: اقتصاد دریامحور نه تنها یک مدل تجاری پویا فقط برای اقتصاد دریایی است بلکه رویکردی نظام‌مند برای رشد فعالیت‌ها، پایداری زیست‌محیطی و زمینه مشارکت اجتماعی دستگاه‌های دولتی و ظرفیت‌های بخش خصوصی برای کمک به کسب ثروت، توسعه پایدار منطقه و ایجاد اشتغال مولد است.

مهم‌ترین نکات بیانات رهبر انقلاب اسلامی در حوزه اقتصاد دریا
یکپارچه‌سازی سیاست‌گذاری برای کسب رتبه اول در منطقه
ارتقای دوبرابری جایگاه پس از ۱۰ سال
تسهیل و توسعه  سرمایه‌گذاری
توسعه جمعیت و اقتصاد سواحل
بهره‌برداری از ذخایر زیست‌بوم  با حفظ محیط‌زیست
تأمین و ارتقای فناوری دریایی
حضور موثر در قطب‌های منطقه‌ای
افزایش سهم کشور در حمل ونقل دریایی 
حمایت از سرمایه‌گذاران بومی و محلی