هنجارشکنی در مترو؛ چه‌کسی پاسخگوست؟

اتفاقی که با عنایت به شلوغی مترو و تراکم جمعیت برای اکثر خانم‌هایی که مترو سوار هستند خوشایند نیست و آن‌ها را آزار می‌دهد. نکته قابل توجه اینجاست که حراست مترو هم چندان کاری به کار این آقایان متخلف ندارد و اجازه می‌دهند تا آن‌ها سوار واگن بانوان شوند.

در هر رام قطار مترو یک‌و‌نیم واگن ابتدایی و یک‌ونیم واگن انتهایی یعنی در مجموع سه واگن از هفت واگن قطار به بانوان اختصاص دارد. بقیه واگن‌ها، اما واگن‌های «عمومی» هستند که هم خانم‌ها و هم آقایان اجازه استفاده از آن‌ها را دارند. با وجود این برخی از آقایان اصرار دارند در یک‌ونیم واگن ابتدا و انتهای قطار که مخصوص بانوان است سوار مترو شوند و وقتی هم با اعتراض آن‌ها مواجه می‌شوند، می‌گویند: «مگر شما در بخش آقایان سوار نمی‌شوید؟ ما هم می‌خواهیم سوار بخش ویژه بانوان شویم!»

این در حالی است که طبق اعلام روابط عمومی شرکت مترو تهران واگنی تحت عنوان واگن آقایان وجود ندارد و به‌جز همان یک و نیم واگن ابتدایی انتهای مترو، بقیه واگن‌ها برای استفاده هم خانم‌ها و هم آقایان است. اواخر مرداد ماه بود که در پی شکایت و پیگیری شهروندان خانم، بابت سلب آزادی و حقوق شهروندی‌شان با حضور آقایان در واگن‌های ویژه خانم‌ها در مترو، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران این کار را هنجار‌شکنی خوانده و گفته بود: «من و همکارانم در امور ایستگاهی به‌جد با هنجارشکنی برخی آقایان و ورود به داخل واگن بانوان مخالف بوده و روزانه با این مسأله درگیر هستیم، چرا که بخش قابل‌توجهی از شکایات بانوان در مترو مربوط به مسأله ورود آقایان و دستفروشان به واگن مخصوص آن‌ها می‌شود.»

یک هنجار‌شکنی

به گفته وی، شرکت بهره‌برداری مترو هم در این زمینه برنامه‌هایی دارد؛ شایسته اصل تاکید کرده بود: «البته لازم است از ایجاد فضای ملتهب و متشنج اجتماعی دور باشیم و از طریق فرهنگ‌سازی اقدام کنیم و با برنامه‌های ایجابی، فراوانی ورود آقایان به داخل واگن‌های بانوان را کاهش دهیم. همچنین پلیس به‌عنوان ضابط عام می‌تواند و موظف است در این خصوص ورود داشته باشد.»

با تمام این‌ها و با وجود آن‌که چند وقتی در برخی ایستگاه‌ها ماموران حراست مترو مانع از ورود آقایان به واگن خانم‌ها می‌شدند، اما حالا نه از مامور حراست خبری هست و نه از فرهنگ‌سازی برای ممانعت از ورود آقایان به واگن خانم‌ها!

رعایت نکردن این موضوع از سوی برخی آقایان و سوار شدن آن‌ها در واگن‌های مخصوص خانم‌ها، خیلی چالش‌برانگیز شده و موجب مزاحمت برای خانم‌هاست. این مسأله به‌خصوص طی یکی‌دو ماه اخیر نسبت به گذشته رشد بیشتری داشته و بسیاری از آقایانی که سوار واگن خانم‌ها می‌شوند این کار را آگاهانه انجام می‌دهند نه از روی ناآگاهی یا سوار شدن مترو پیش از رفتن از ایستگاه.

سلب آزادی زنان

محجبه و کم‌حجاب فرقی نمی‌کند؛ تقریبا همه خانم‌ها از این‌که آقایان در مترو در بخش ویژه خانم‌ها سوار می‌شوند گلایه دارند و به آن‌ها معترضند. تازه مسأله فقط سوار‌شدن در بخش خانم‌ها نیست بلکه خیلی وقت‌ها شاهد آن هستیم که در حالی که خانم‌ها در قسمت مخصوص خودشان سرپا ایستاده‌اند، آقایان صندلی مترو را اشغال کرده‌اند و اصلا به روی خودشان هم نمی‌آورند که این بخش از مترو مخصوص خانم‌هاست! همین مسأله هم گاهی وقت‌ها موجب تنش‌ها و تضاد‌هایی بین مسافران خانم و آقا در مترو می‌شود و برخی از خانم‌ها به این رفتار آقایان در سوار شدن در بخش خانم‌ها و نشستن روی صندلی‌ها در حالی که خانم‌ها سرپا ایستاده‌اند اعتراض دارند.

این مسأله در حالی است که جدای از تذکر خود شهروندان به یکدیگر، حراست مترو وظیفه دارد از چنین موضوعی پیشگیری کند و مانع از آن شود که آقایان در بخش ویژه خانم‌ها سوار مترو شوند. اتفاقی که قبلا گاهی وقت‌ها در بعضی از ایستگاه‌ها مانند ایستگاه تئاتر‌شهر یا دروازه‌دولت شاهد آن بودیم و مامور حراست مانع از ورود آقایان به بخش خانم‌ها می‌شد، اما مدتی است حراست مترو هم رسیدگی به این موضوع را رها کرده و اصلا ماموری در ایستگاه حضور ندارد تا بخواهد از ورود آقایان به واگن‌های مخصوص خانم‌ها جلوگیری کند. اگر هم حضور داشته باشد، کناری ایستاده و نظاره‌گر سوار شدن آقایان در واگن‌های مخصوص خانم‌هاست.

مسئولیت مترو برای برقراری نظم و امنیت

ورود آقایان به واگن خانم‌ها به‌خصوص در ساعت‌های شلوغ روز و در خطوط پرتردد مترو، برای اغلب خانم‌ها خوشایند نیست و در عمل آزادی و آرامش روانی آن‌ها را سلب می‌کند. این اتفاق از سوی کسانی رخ می‌دهد که مدعی آزادی در رفتار هستند، اما خودشان چنین رفتار آزاد‌منشانه‌ای ندارند و با رفتار خود‌خواهانه، موجب آزار دیگران می‌شوند. در چنین شرایطی لازم است مسئولان و مدیران مترو این خواسته و مطالبه شهروندان خانم را جدی‌تر بگیرند و برای برقراری نظم و امنیت روانی مسافران خانم، مانع از ورود آقایان به واگن خانم‌ها شوند.

روزنامه جام جم