به گزارش
جام جم آنلاین، این فناوری از کوکی‌های طرف‌سوم متداول فعلی امنیت بیشتری دارد، اما پیچیدگی‌های زیادی هم دارد و در صورت اجرای نادرست می‌تواند عواقب بدی برای اطلاعات خصوصی کاربران در پی داشته باشد. شاید به همین دلیل تمام مرورگرهای مبتنی بر پلتفرم متن‌باز کرومیوم به‌غیر از خود کروم ازجمله اج مایکروسافت، فایرفاکس موزیلا و مرورگرهای جدیدتری مثل بریو و ویوالدی از به‌کارگیری این فناوری امتناع کرده‌اند. در ادامه بیشتر با این فناوری جدید، خطرهای احتمالی آن برای کاربران و آینده پیش روی آن آشنا می‌شویم.
چرا گوگل می‌خواهد بازی را عوض کند؟
فرض کنید در یک وب‌سایت خبری در حال خواندن مطلبی هستید. پس از مدتی نظرتان به آگهی‌های موجود در صفحه می‌افتد. بعضی از آنها به طرز عجیبی برایتان آشنا هستند. مثلا می‌بینید کتابی که دیروز درباره‌اش جست‌وجو کرده بودید، در آگهی یک کتابفروشی آنلاین در گوشه صفحه یک سایت خبری به شما پیشنهاد شده‌است یا تبلیغ خرید با تخفیف چند مدل مشابه کفشی که امروز صبح در یک فروشگاه جست‌وجو کرده بودید برایتان نمایش داده می‌شود. این امکان توسط یک فناوری ساده و قدیمی که کوکی طرف‌سوم (third-party cookie)نامیده می‌شود امکان‌پذیر می‌شود.
کوکی‌های طرف‌سوم بیشتر با هدف تبلیغات آنلاین به‌کار گرفته می‌شوند. با کمک این کوکی‌ها، تبلیغ‌دهندگان می‌توانند فعالیت کاربر (یا دستگاه مورد استفاده) را در وب‌سایت‌های مختلف پایش کنند و شاید هم تبلیغاتی مطابق سلیقه کاربر را نمایش دهند.
کوکی‌های طرف‌سوم هم مانند کوکی‌های طرف‌اول خطرناک نیستند و مثلا موجب آلودگی رایانه به ویروس یا بدافزار نمی‌شوند. مشکل اینجاست که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان، این کوکی‌ها نوعی نقض حریم خصوصی کاربران است.
به همین دلیل در چند سال اخیر مقرراتی در برخی کشورهای دنیا شکل گرفت که به کاربران امکان مدیریت کوکی‌ها را می‌دهد. اما این کلوچه‌های الکترونیک به پایان عمر خود نزدیک شده‌اند. در سال‌های اخیر و با رشد فزاینده نگرانی‌های مرتبط با حفظ حریم خصوصی کاربران و انبوه اطلاعاتی که سرویس‌های تبلیغاتی از کاربران جمع‌آوری کرده‌اند، تقریبا تمام مرورگرها تصمیم به قطع استفاده از این فناوری و جایگزینی آن با روش‌های مناسب‌تر برای حفظ حریم خصوصی گرفته‌اند.
پروژه جدید گوگل
گوگل مدتی پیش اعلام کرد که در حال تست یک فناوری جدید برای نمایش آگهی در مرورگر کروم است. این فناوری فلاک (FLoC) نام دارد. در این نسخه از حریم خصوصی اینترنتی گوگل که در سال 2019 و با پروژه the Privacy Sandbox رونمایی شد، از الگوریتمی استفاده می‌شود که تاریخچه مرورگر را بررسی می‌کند و کاربران را براساس سابقه وبگردی‌شان در دسته‌بندی مشخصی قرار می‌دهد.
هر دسته بر اساس مجموعه‌ای از علایق کاربران تعیین می‌شود و به این ترتیب آگهی‌دهندگان بهتر می‌توانند مخاطب هدف خود را انتخاب و پیدا کنند. حریم خصوصی کاربر در این فناوری جدید بیشتر از الگوی کوکی‌های طرف‌سوم حفظ می‌شود. با این حال، این روش هم پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد که می‌تواند تهدیدی برای حریم خصوصی کاربران باشد.
احتمالا به همین دلیل است که تقریبا همه مرورگرهای بزرگ دنیا که براساس پروژه متن باز کرومیوم (Chromium) توسعه یافته‌اند، استفاده از این فناوری جدید گوگل را رد کرده‌اند. اگر قرار باشد همه این مرورگرها فعالیت کوکی‌های طرف‌سوم را متوقف کنند و در عین حال، از این فناوری گوگل هم استفاده نکنند، آینده تبلیغات اینترنتی با تردیدهایی جدی روبه‌رو خواهد بود.
یکی از دلایل تردید مرورگرهای بزرگ دنیا به پیاده‌سازی شیوه فلاک، مسؤولیت سنگینی است که بر دوش سازنده مرورگر می‌گذارد. اگر فناوری فلاک به شکلی نادرست پیاده شود، به نشت گسترده اطلاعات حساس و خصوصی کاربران می‌انجامد.
واکنش مرورگرها به فلاک
تاکنون چند مرورگر دنیا در بیانیه‌هایی به فناوری فلاک واکنش نشان داده‌اند. مرورگر «بریو» (Brave) اعلام کرده بدترین جنبه فلاک این است که آسیبی آشکار به محرمانگی اطلاعات کاربر وارد می‌کند و این کار تحت پوشش شعار جذاب «حفظ حریم خصوصی کاربر» انجام می‌شود.
مرورگر ویوالدی (Vivaldi) نیز اعلام کرده که نمی‌خواهد فلاک را پیاده کند و آن را برای کاربران خود مضر می‌داند، زیرا با به خطر انداختن حریم خصوصی کاربران، صرفا برای گوگل سودآوری دارد. مرورگر اپرا نیز ضمن تاکید بر تلاش خود برای افزودن قابلیت‌های جدید با هدف تقویت حریم خصوصی کاربران اعلام کرده که هیچ برنامه‌ای برای پیاده‌سازی فلاک ندارد و به دنبال جایگزین‌های بهتری برای تبلیغ است که مشکلی برای حریم خصوصی کاربران ایجاد نمی‌کند.
فایرفاکس هم گفته در حال بررسی چند فناوری پیشنهادی برای بهبود تبلیغات است، ولی به‌شدت بر حفظ حریم خصوصی کاربران تاکید دارد. فایرفاکس به صورت مشخص اعلام نکرده آیا فلاک هم جزو این فناوری‌هاست یا خیر، هرچند تقریبا می‌توان این پاسخ را منفی دانست. در نهایت از قرار دو مرورگر معروف دیگر یعنی اج مایکروسافت و سافاری اپل نیز رویکردی مشابه را دنبال می‌کنند.
برنامه غول‌ها
در این مطلب درباره الگوی فلاک مورد نظر گوگل صحبت کردیم. اما شاید برایتان جالب باشد که اپل هم دنبال طرحی برای نمایش تبلیغات، همزمان با افزایش حریم خصوصی کاربرانش است و مایکروسافت هم برنامه‌ای مشابه به نام پاراکیت (Parakeet) را دنبال می‌کند. اپل، گوگل و مایکروسافت هر سه سهم زیادی در بازار تبلیغات آنلاین دارند و به همین دلیل برنامه‌های مدونی برای پیاده‌سازی الگوی جدیدی جهت نمایش تبلیغات در اینترنت دارند.
اگر فناوری فلاک و نیز طرح‌های اپل و مایکروسافت برای بهبود تبلیغات اینترنتی در کنار حفظ حریم خصوصی کاربران با شکست روبه‌رو شود، صنعت تبلیغات آنلاین با مشکل بزرگی مواجه خواهد شد. کوکی‌ها موجب بهبود بهره‌وری و در نتیجه دقت تبلیغات آنلاین می‌شوند.
اگر سامانه‌های تبلیغ‌دهنده نتوانند این دقت را فراهم کنند، بخش قابل‌توجهی از تبلیغات آنلاین برای مخاطب غیرمرتبط نمایش داده شده و در نتیجه، هدررفت سرمایه برای تبلیغ‌دهندگان به‌شدت بالا می‌رود. همین فشار اقتصادی سبب خواهد شد حتی در صورت شکست طرح‌های غول‌های اینترنتی، به‌زودی شاهد ارائه طرح‌های جایگزین دیگری برای کوکی‌های طرف‌سوم باشیم.
صالح سپهری فر/ روزنامه جام جم، ضمیمه کلیک
