دندان قروچه چیست؟

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از دکتر تو فردی که دندان‌هایش را بهم می‌ساید اما در حال جویدن چیزی نیست، در حال دندان قروچه است. دندان‌ها با حرکت فک یا به صورت جانبی یا در جهت عقب به جلو روی هم ساییده می‌شوند. اغلب شخص هنگام انجام این حرکت هوشیار نیست. فشردن دندان ­ها (Clench) هنگامی است که شخص دندان‌هایش را به روی یکدیگر نگه می‌دارد و عضلات را منقبض می‌­کند اما حرکت عقب به جلو ندارد. مردم ممکن است در شبانه روز دندان­‌هایشان را روی هم بسایند و یا فشار دهند، اما دندون قروچه در هنگام خواب چالش بزرگتری است زیرا کنترل آن سخت‌تر است.

دندان قروچه یکی از شایع‌ترین اختلالات خواب است و یک فعالیت غیرارادی عصبی-عضلانی است. درد عضلانی، اختلالات مفصلی تمپورومندیبولار و سردرد ممکن است در اثر آن اتفاق بیفتند و حتی در موارد شدید می‌تواند منجر به آرتریت مفاصل تمپوروماندیبولار شود.

مشکلات دهان و فک: ساییدن دندان‌ها روی هم باعث از بین رفتن آن ها می‌شود و می‌تواند منجر به کوتاه شدن، کند شدن و شکسته شدن آن ها شود. همچنین فشردن دندان ها روی هم به ماهیچه‌ها، بافت­ ها و بقیه ساختارهای اطراف فک فشار وارد می‌کند و می‌تواند منجر به درد فک و سفتی آن، زخمی شدن لثه ها، حساسیت، شل و یا شکسته شدن دندان ها، صدا دادن و درد فک و سردرد خفیف شود. دندان قروچه بیش از حد می‌تواند به سطوح جفت شدن دندان ها، به خصوص دندان آسیا، آسیب برساند که این ممکن است به سندرم مفصل تمپورومندیبولار (TMJ) منجر شود. البته ممکن است فرد تنها سایش و فشردن دندان، بدون علائم خاص دیگری داشته باشد.
گوش درد: گوش درد می‌تواند رخ دهد، که بخشی از آن به این دلیل است که ساختار مفصل تمپورومندیبولار نزدیک به کانال گوش است.
درد ارجاعی: همچنین ممکن است درد ارجاعی وجود داشته باشد که در آن فرد درد را در محل دیگری غیر از منبع اصلی احساس می‌کند.
اختلال در روابط اجتماعی: اگر سر و صدا برای هم اتاقی بیمار آزاردهنده باشد، مشکلات ارتباطی ایجاد می‌کند.
علایم دیگر: سایر علائم کلیدی شامل اضطراب، افسردگی، اختلالات خوردن و بی خوابی است.
علت دندان قروچه چه چیزی است؟
علت دندان قروچه هنوز نامشخص است، اما ممکن است چندین عامل در ایجاد آن دخیل باشند. در کودکان، سایش دندان معمولا پس از اولین دندان و بار دیگر هنگامی که دندان دائمی ظاهر می‌شود، اتفاق می‌­افتد و معمولا هنگامی که دندان‌های دائمی به طور کامل در می‌آیند، متوقف می‌شود. سایش و فشردن معمولا در زمان استرس، هنگام خشم، نگرانی و تمرکز اتفاق می‌افتد. تحقیقات نشان داده است که فعالیت مغز و ضربان قلب ممکن است قبل از یک دوره دندان قروچه افزایش یابد، که نشان می‌دهد سیستم عصبی مرکزی (CNS) نقش مهمی در این اتفاق دارد.
دلیل دندان قروچه هنوز نامشخص است، اما ممکن است چندین عامل در ایجاد آن دخیل باشند.

دندان قروچه ممکن است با یک ناهنجاری غیر طبیعی مرتبط باشد:
یک از این اختلالات این است که دندان‌ها هنگام بسته شدن فک، درست به یکدیگر نرسند. اگر دندان‌های بالا و پایین به درستی به یکدیگر نرسند، بیمار مبتلا به اختلال جفت شدن (Occlusal) است. با این حال، طبق آکادمی پزشکی دهان آمریکا (AAOM)، تحقیقات علمی ارتباط این اختلال با آن را ثابت نکرده اند.
گرفتگی عضلات: در برخی افراد، عضلات صورت در طول خواب دچار گرفتگی می‌­شود.
اختلالات دندان و فک: داشتن دندان‌هایی که افتاده‌اند یا کشیده شده اند نیز از جمله اختلالاتی است که می‌تواند باعث آن شود و آزردگی ناشی از آن می‌تواند یک عامل باشد.
دارو ها: دندان قروچه می‌تواند اثر جانبی داروهای خاص، از جمله برخی از داروهای ضد افسردگی و آنتی سایکوتیک و آمفتامین باشد.
بیماری ها: بیماری‌های اعصاب مانند بیماری هانتینگتون یا بیماری پارکینسون نیز می‌تواند باعث ایجاد آن شود.
سایر عوامل: عوامل مرتبط دیگر، عبارتند از خستگی، مصرف الکل، سیگار کشیدن، آپنه خواب و خروپف.
دندان قروچه در دوران کودکی شایع است. پایین ترین میزان شیوع در افراد بالای ۶۵ سال است. در کودکان کوچک، دندان قروچه ممکن است در پاسخ به دندان درد یا استرس ایجاد شده باشد. کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی نیز ممکن است دندان قروچه داشته باشند.
درمان دندان قروچه چه چیزهایی است؟
درمان دندان قروچه به علت آن بستگی دارد. هیچ درمان اختصاصی‌ای برای دندان قروچه وجود ندارد، اما برای از بین بردن علائم روش‌هایی وجود دارد و می‌توان عامل اصلی را نیز درمان کرد. سایش و فشردن روزانه با افزایش آگاهی، فیزیوتراپی یا تمرین، می‌تواند بهبود یابد، اما دندان قروچه شبانه به استراتژی‌های دیگر نیاز دارد، زیرا خارج از کنترل فرد است. اگر مشکل اصلی استرس یا آپنه خواب باشد، درمان این اختلالات ممکن است کمک کننده باشد. خواب کافی در شب یا ورزش منظم می‌تواند کمک کننده باشد.
محافظ دهان در برابر دندان قروچه، که توسط دندانپزشک تجویز می‌شود، می‌تواند بر روی دندان قرار بگیرد تا مانع از ساییدن آنها در برابر یکدیگر شود.

گارد دهان می‌تواند در شب برای محافظت از دندان‌ها استفاده شود و استفاده کوتاه مدت از شل کننده عضلات نیز یکی از گزینه‌های ممکن است. اسپلینت (Splint) گزینه دیگری است. برخی از اسپلینت‌ها در بالای دندان های بالا و برخی در پایین قرار می‌گیرند. بسته به نوع طراحی، اسپلینت ممکن است فک را در یک موقعیت آرام تر حفظ کند یا مانع ایجاد کند تا اسپلینت‌ها به جای دندان‌ها آسیب ببینند. هنگامی که دندان قروچه به دلیل فک ناهمتراز یا دندان های کشیده شده به وجود می‌آید، دندانپزشک یا متخصص ارتودنتیست ممکن است پیشنهاد دهد که فک را تراز کند یا فرد را برای بستن بریس جهت درمان بیماری آماده کند. با این حال، AAOM این را توصیه نمی‌کند، زیرا ناهمترازی به عنوان یک علت ثابت نشده است. اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌هایی که دارای غلظت های بالای کافئین یا الکل هستند ممکن است سودمند باشد، زیرا می‌توانند سایش را افزایش دهند. آدامس ممکن است سبب تشدید دندان قروچه شود، زیرا که می‌تواند سایش و فشردن را به حافظه عضلانی منتقل کند. یکی دیگر از روش ها ریلکس کردن عضلات فک با دستمال گرم یا پد حرارتی حداقل یک بار در روز برای کاهش تنش آنها است.
بیشتر بخوانید: علائم دندان درآوردن کودک و راهکارهایی برای کاهش درد آن چیست؟
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه شود؟
هنگامی که علائم مربوط به دندان قروچه را مشاهده کردید یا اگر نگرانی در مورد دندان یا فک خود دارید لازم است به پزشک خانواده یا دندان پزشک مراجعه کنید. اگر متوجه شدید فرزندتان دندانهای خود را روی هم می‌فشارد و یا سایر نشانه‌های دندان قروچه را دارد، در اولین مراجعه به دندان پزشک این موضوع را اطلاع دهید.