دل آن ها را نشکنید...

به گزارش جام جم آنلاین ، طیبه حاج محمد یزدی روان شناس عمومی و مشاور خانواده در گفت و گویی با خبرنگار ما عنوان کرد: ابتدا باید به این اشاره کنیم که به چه سنی عنوان «سالمند» اطلاق می شود. این موضوع بسیار متفاوتی است که باید به آن بپردازیم. سال هایی که یک فرد در طول زندگی از نوجوانی ، جوانی، جوانی دوم تا میانسالی و سالمندی طی کرده است هر یک مراحل و زمانی مشخص دارد.

حاج محمد یزدی افزود: افراد از نظر رفتار، فکری، سلامت جسمانی و مراقبت ها نسبت به یکدیگر روند متفاوتی دارند. ممکن است یک فرد در 50 سالگی آنقدر ناتوان شده و آنقدر مشکلات روحی و جسمانی داشته باشد که رسما سالمند شده است. او نه از نظر سنی که از نظر جسمانی سالمند به شمار می رود. یعنی نیازمند توجهات و مراقبت های مختص به این رده سنی است.

 روان شناس عمومی و مشاور خانواده ادامه داد: شرایط برعکس هم وجود دارد. فرض کنید فردی 80 سال دارد ولی بسیار فرد توانمندی است و به تنهایی تمامی کارهایش را اداره می کند. او حتی هنوز شاغل است و یک زندگی را مدیریت می کند. ما نمی توانیم برای سالمند به طور مطلق سن و سال تعریف کنیم.

وی گفت: از نظر روان شناسی می گویند از سن 20 تا 65 سالگی دو دوره جوانی داریم. 20 تا 45 سالگی جوانی اول نام دارد و 45 تا 65 سالگی به جوانی دوم اختصاص دارد. دوره زمانی 70 تا 80 سال دوره میانسالی نام دارد و از 85 سالگی به بعد نیز کهنسالی است. از نظر سنی این عنوان ها را می توان به انسان ها با توجه به سن و سالشان اطلاق کرد. این یک سیر طبیعی و حیاتی بشر است.

حاج محمد یزدی بیان داشت: نوع تفکر، نوع نگاه و نوع رفتار زندگی تاثیر ویژه ای در یک فرد دارد. میانسالی را به هیچ عنوان نمی توان بر اساس آنچه که علم روان شناسی می گوید به افراد 70 سال به بالا یا حتی پایین تر از آن اطلاق کرد. در برخی دیگر از اظهارنظرها از 65 تا 80 سالگی دوره میانسالی قرار دارد. برای برخی خیلی زودتر و یا برعکس خیلی دیرتر این دوره میانسالی سر می رسد و همانطور که گفتم این بستگی به نوع زندگی فرد دارد.  

این روان شناس تاکید کرد: نحوه چگونه برخورد کردن با سالمندان بسیار اهمیت دارد. این نحوه برخورد باید متناسب با روحیه افراد باشد. افرادی هستند که با وجود داشتن بیماری های مختلف و ناتوانی های جسمانی سعی می کنند روی پای خودشان بایستند و راه بروند. دوست ندارند از کسی کمک بگیرند و تلاش می کنند از عهده کارهای خودشان بربیایند.

مشاور خانواده اذعان داشت: لازم است که در برخی امور به افراد سالمند کمک شود اما برخی هستند که روحیه بسیار ضعیفی دارند. آنها به محض اینکه متوجه شوند مشکلی پیدا کرده اند دیگر خودشان را ناتوان قلمداد می کنند. یعنی اینکه اگر یک بار به دلیل مشکل جسمانی نتوانند راه بروند و یک نفر به آنها در راه رفتن کمک کند و دست آنها را بگیرد دیگر همیشه انتظار دارند یکی کمک حال آنها در هنگام راه رفتن باشد.

حاج محمد یزدی یادآور شد: مراقبت برای این نوع افراد یک دقت خاصی می خواهد، اعضای خانواده و یا پرستارانی که وظیفه مراقبت از این افراد را بر عهده دارند نباید اجازه دهند فرد بیش از اندازه خود را ببازد یا خود را همیشه نیازمند به دیگران ببینید. فرد قرار است 30 سال دیگر عمر کند و این بدان معنا نیست که تا 30 سال دیگر افراد دیگر باید در خدمت این فرد باشند و مدام به او کمک کنند.

وی خاطرنشان کرد: این دست از سالمندان که روحیه ضعیفی دارند باید کارهای شخصی خودشان را انجام بدهند و سعی کنند تا جایی که لازم است خود را نیازمند به دیگران نبینند و روحیه خود را نبازند. اگر در جایی واقعا کمک نیاز داشت او را یاری کنند اما اگر خودش می تواند لزومی به کمک دیگران نیست. این خیلی مهم است.

حاج محمد یزدی گفت: در افراد سالمند با توجهات و مراقبت های متفاوتی روبرو هستیم. اما نکته ای وجود دارد. زمانی که یک فرد به طور کلی نیازمند دیگران می شود از نظر روحی ضعیف است. یک احساس درونی منفی در او به وجود می آید. آنها دل شکسته و دل نازک می شوند. برخی از افراد به سرعت ناراحت می شوند که باید ملاحظه آنها را به طور کامل داشت. به هیچ عنوان نباید به این افراد تندی شود مخصوصا این مورد در رابطه با رفتار فرزندان بسیار مهم است و هرگز نباید با تندی با والدین ناتوان خود برخورد کنند.

این روان شناس تاکید کرد: یکی از موضوعات در رابطه با سالمندان این است که دوست دارد توجه کافی را از سوی دیگران دریافت کند. آنها می خواهند دیگران حرف هایشان را بشنوند و باور کنند. اگر اطرافیان ، سالمندان را به قول معروف به حساب نیاورند آنها بابت این موضوع به شدت ناراحت می شوند و اذیت می شوند. گاهی اوضاع به مرحله ای می رسد که اصلا سالمندان را دیگر نمی بینند و او را ندید می گیرند. این یکی از بزرگ ترین نکاتی است که سالمندان را بسیار اذیت می کند.

این روان شناس و مشاور خانواده ادامه داد: گاهی اوقات یک سالمند وضعیت جسمانی بدی دارد اما اطرافیان و خانواده اش او را باور دارند و حرفش را گوش می کنند و احترام بسیار زیادی برای او قائل هستند. همین باعث می شود که فرد سالمند با وجود بیماری، بسیار سرزنده و از نظر روحی در موقعیت مناسبی قرار داشته باشد. او از دایره زندگی و جمع کنار نرفته است.

حاج محمد یزدی گفت: مهم ترین آسیبی که به سالمندان می خورد و باعث کاهش توان جسمی و روحی او می شود، توجه نکردن به آنهاست.  این سالمندان دچار افسردگی های شدید می شوند. افرادی که در سن جوانی هستند باید به این نکته در رابطه با سالمندان توجه داشته باشند. در جامعه امروزی جوانان باید آموزش های لازم را در این رابطه داشته باشند و برای رفتار با این قشر صبر و حوصله کافی به خرج بدهند.

این مشاور خانواده افزود: جامعه امروزی صبر و توان زیادی ندارد. همه می خواهند سریع به چیزی که می خواهند برسند و به همین دلیل نوعی بی حوصلگی به وجود می آید که باعث شکستن دل سالمندان می شود.

وی گفت: سالمندان دچار «کند رفتاری» نیز هستند. یعنی آنها به دلیل همان ضعف های جسمانی در رفتارهای خود به آهستگی پیش می روند. تحمل این وضعیت سالمندان نیز صبر و حوصله را می طلبد. این کند رفتاری باعث دور شدن اطرافیان از یک سالمند می شود و از مسئولیت هایشان در قبال او شانه خالی کنند. این مسائل بسیار باعث ناراحتی یک سالمند می شود. آنها درون خود غصه می خورند و این غصه ها ، ناتوانی ها و حجم های نگرانی آنها را بالاتر می برد.

این روان شناس و مشاور خانواده یادآور شد: ما باید توجه کافی به بزرگان و سالمندان داشته باشیم. حتی در روایت ها داریم که یک سالمند حکم نبی را برای خانواده دارد. هر شادی که به آنها می دهیم باعث کمک به آنها و رفع خطرات جسمانی می شود. این نشاط دادن به سالمندان باعث مرتفع شدن مشکلات جسمانی آنها می شود و زندگی بهتری را برایشان رقم می زند.

طیبه حاج محمد یزدی در پایان گفت: این سالمندان شاید از لحاظ کاری نتوانند یاری رسان اطرافیان خود باشند اما همان دعا و یا همان نفس‎شان برای رقم خوردن یک زندگی خوب کافی است و به اصطلاح فرد را از بلاها دور نگه می دارد. باید به این مسائل بسیار توجه کنیم، بالاخره خودمان هم به این روزها می رسیم. سالمندی چیزی است که فرا روی همه انسان ها قرار دارد.

هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین