پرونده ویژه تلویزیون برای مسأله بنزین

1. یک گفت‌و‌گوی ویژه
یکی از این اقدامات حضور نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری بود، برنامه‌ای که جمعه شب از شبکه دو روی آنتن رفت. این برنامه کمی بعد از اعلام خبر گرانی بنزین با دعوت از نوبخت به دنبال آن بود تا به سوالات مردم پاسخ دهد و نگرانی‌ها و نکاتی که در این باره وجود دارد را شفاف‌سازی کند.
همین موضوع نیز باعث شد که گفت‌و‌گوی ویژه خبری 24 آبان انعکاس خبری زیادی در فضاهای مختلف داشته باشد و خیلی از صحبت‌های مطرح شده در آن دست به دست بین مردم و دیگر رسانه‌ها بچرخد، مثل بخشی از صحبت‌های نوبخت که در آن بیان کرد: هر کس خود را متقاضی دریافت درآمد حاصل از اصلاح قیمت بنزین می‌داند تقاضای خود را برای بررسی به وزارت رفاه ارائه دهد. حدود ۱۹ میلیون خانوار معادل بیش از ۶۰ میلیون نفر حائز شرایط دریافت درآمد حاصل از گرانی بنزین هستند و ممکن است افرادی که از دریافت رایانه انصراف داده باشند مبلغ تعیین شده برای هر خانواده بر اساس درآمد اصلاح قیمت بنزین را دریافت کنند. همچنین از این به بعد سازمان برنامه و بودجه در ماه حدود چهار هزار میلیارد تومان پرداخت یارانه، ۲۴ هزار میلیارد تومان پرداخت حقوق کارکنان و کارمندان و دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت حمایت معیشتی دارد.

2. ساعت14 معروف
علاوه بر این روز گذشته هم در بخش‌های خبری به اشکال گوناگونی به این موضوع پرداخته شد که پررنگ‌ترین آنها خبرهای ساعت 14 در رادیو و تلویزیون بود.
در این راستا اخبار سراسری شبکه یک -که از قدیم الایام ساعت 14 روی آنتن می‌رود و به عنوان یکی از مراجع اصلی خبری به حساب می‌آید-در بخشی از خبرها به این موضوع اشاره کرد.
شبکه خبر هم در زیرنویس‌هایی که طرفداران خود را دارد، چندبار به اتفاقات و اعتراضات رخ داده در ادامه این جریان اشاره کرد.
همچنین بخش ساعت 14 خبر رادیو پیام هم به مقدار مبسوطی از این ماجرا گفت. در متنی که در رادیو پیام خوانده شد، گوینده در اولین خبری که اعلام شد، عنوان کرد: شب گذشته و امروز در برخی از شهرها از جمله اهواز، آبادان، خرمشهر، مشهد و سیرجان، تجمعات اعتراضاتی درباره افزایش قیمت بنزین رخ داد. در شهر اهواز عده‌ای اغتشاشگر با سوءاستفاده از تجمع مردم یک بانک و برخی اماکن عمومی را به آتش کشیدند. در خرمشهر نیز تعدادی افراد مشکوک و ناشناس که مسلح بودند به سمت مردم تیراندازی کردند که چند نفر از مردم زخمی شدند. در مشهد هم دیشب تعدادی افراد در بلوار وکیل‌آباد اقدام به تهدید و تحریک مردم و بستن این بلوار کردند و به برخی خودروها که مالکان آنها به خواسته‌شان تمکین نکردند،‌ آسیب زدند. روز گذشته دولت با اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، قیمت بنزین را افزایش داد. رسانه‌های معاند نیز در این میان تلاش کردند با استفاده از ویدئوها و اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی، اعتراض‌ها در برخی شهرها را گسترده و فراگیر نشان دهند و به تحریک افکار عمومی بپردازند. در بخش خبری ساعت 14 رادیو ایران هم صحبت‌هایی درباره اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت و اعتراضاتی که رخ داد مطرح شد. دیگر شبکه‌های رادیویی نیز از این قافله عقب نماندند و اشاراتی به این موضوع داشتند.

3. نقد مفصل در تهران 20
بعد از اینها هم برنامه «تهران20» خبری را منتشر کرد و از پخش برنامه‌ای با این موضوع خبر داد. «چالش‌های سهمیه بندی بنزین در اولین روز اجرای قانون» عنوانی بود که شب گذشته در تهران 20، 25 آبان با حضور علی سرزعیم، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی و تماس‌هایی با نمایندگان مجلس و انجمن‌های صنفی مربوطه روی آنتن شبکه پنج سیما رفت.
در این برنامه عملکرد دولت در تصمیم شبانه دو نرخی کردن بنزین و افزایش ۳۰۰درصدی نرخ سوخت مورد نقد و بررسی قرار گرفت. همچنین مخاطبان برنامه تهران 20 پیام‌های خود را درباره موضوعات و محورهای برنامه از طریق سامانه پیامکی ۱۰۰۰۰۵۲۰ که همیشه در این برنامه پذیرای نظر مردم است، در میان گذاشتند و به برخی از آنها در طول برنامه توسط دلاوری اشاره شد.
این برنامه روزهای زوج با اجرای محمد دلاوری و روزهای فرد با اجرای علی مروی از شنبه تا چهارشنبه هر هفته راس ساعت20 از شبکه 5 سیما مهمان خانه‌های مردم می‌شود. برنامه‌ای که کاری از گروه تهران و شهروندی است که بصورت مشترک یک هفته درمیان به تهیه کنندگی محمد علی بازی و فرشید محمودی و با سردبیری سید‌فرید موسوی روانه آنتن شبکه پنج سیما می‌شود.

4. دیگر چه می‌شد کرد؟
در کنار این اقدامات رسانه ملی می‌شد که این جریان به شکل دیگری پیش برود چرا که به گفته برخی از کارشناسان این حوزه بهتر بود که دولت از قبل زمینه سازی رسانه‌ای کند. شاید اگر چندی پیش این خبر و احتمال اجرایی شدن آن در برنامه‌های مختلف تحلیلی سیما که تعدادشان کم نیست مطرح می‌شد و مردم هم با آگاهی در جریان چنین مساله‌ای قرار می‌گرفتند، دیگر شاهد چنین اخباری نبودیم.
زمینه سازی رسانه‌ای یکی از بهترین شیوه‌هایی بود که در طول آن با حضور کارشناسان و نمایندگانی از مردم می‌شد به این جریان شکل دیگری داد و آن را به گونه دیگری پیش برد که حداقل چنین غافلگیری و خشمی را به بار نمی‌آورد. شاید بد نباشد که دولت نیز از این به بعد با همکاری بیشتر با رسانه ملی و برنامه‌های مختلف دست به اخذ چنین تصمیماتی بزند تا همه چیز در بستری از آگاهی و رضایت بیشتر پیش برود، چرا که نمی‌شود از نقش این رسانه به واسطه مخاطبانی که در سراسر کشور دارد، بگذریم.

علیرضا ملوندی

رسانه