آمریکا و راهبرد چندقطبی

بیش از 2000 تفنگدار دریایی از سال 2014 میلادی با هدف به ظاهر مقابله با داعش در شرق فرات سوریه مستقر هستند، اما اخیرا آمریکا به‌صورتی ناگهانی بخشی از این نیروها را از سوریه خارج کرد. خروج نیروهای آمریکا از شرق فرات این بهانه را به دولت رجب طیب اردوغان داد تا برای ایجاد کمربند امنیتی تا عمق 40 کیلومتری شمال شرق سوریه پیشروی کند. به نظر می‌رسد خروج نیروهای آمریکا از شرق فرات نتیجه یک توافق و زد و بند پنهانی بین آمریکا و ترکیه صورت گرفته تا دو کشور به‌صورتی هماهنگ مرزهای مشترک سوریه و عراق را در کنترل داشته باشند.
هدف آمریکا از تمرکز نیروهای خود در غرب عراق در چارچوب راهبرد جدید نظامی آمریکا برای قطع ارتباط محور مقاومت بین ایران، عراق، سوریه و لبنان قرار دارد. دولت ترکیه قصد دارد با حضور دائمی نظامی خود در ادلب در شمال شرق سوریه ارتباط کردهای سوریه با کردهای ترکیه را قطع و یک منطقه امنی در شمال شرق سوریه ایجاد کند.
آمریکا نیز قصد دارد مرزهای عراق و سوریه را در منطقه قائم و البوکمال زیر نظر خود قرار دهد تا هرگونه ارتباط بین محور مقاومت را تحت کنترل داشته باشد. این راهبرد نتیجه یک استراتژی مشترک آمریکایی ـ سعودی ـ صهیونیستی است که با هدف تضعیف محور مقاومت صورت می‌گیرد تا در چنین فضایی هر گونه تردد بین سوریه وعراق قطع شود.
ترکیه نیز در جریان سفر اخیر مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور و مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به آنکارا تعهد داد در مقابل تسلط همیشگی بر مناطق شمال شرق سوریه و تشکیل کمربند امنیتی در خصوص هماهنگی نظامی و امنیتی با نیروهای آمریکایی در غرب عراق همکاری کند.
اما قطعا راهبرد جدید نظامی آمریکا برای کنترل مرزهای مشترک عراق و سوریه در درازمدت با ناکامی مواجه خواهد شد، زیرا دولت و نیروهای مردمی عراق اجازه تشکیل دائمی پایگاه نظامی را به آمریکا نخواهند داد. با استقرار تفنگداران دریایی آمریکا در غرب عراق اوضاع امنیتی و سیاسی این کشور دستخوش تغییراتی دراماتیک خواهد شد و نیروهای مردمی عراق ناچار خواهند شد حضور نیروهای آمریکایی را غیر‌مشروع تلقی کنند و با این نیروها به مقابله بپردازند. آمریکا نیز انتقال عناصر باقی‌مانده داعش از مناطق شمال شرقی سوریه به سمت مناطق غرب و شمال عراق در الانبار و موصل را در دستور کار خود قرار خواهد داد که این امر نا‌امنی‌ها را بار دیگر در عراق تشدید خواهد کرد. در چنین فضایی مناطق شمال شرق سوریه و نیز شمال وغرب عراق به صحنه رویارویی محور مقاومت و نیروهای آمریکا و ترکیه تبدیل خواهد شد که این بحران تا مدت‌ها ادامه خواهد یافت.
لذا به نظر می‌رسد دونالد ترامپ که با یک سلسله پرونده‌های سیاسی در داخل آمریکا مواجه است تلاش دارد برای برون‌رفت از این بحران سیاسی افکار عمومی آمریکا را به سمت عراق و سوریه متوجه کند. به نظر می‌رسد بحران‌های اخیر عراق، حمله ارتش ترکیه به شمال شرق سوریه و تظاهرات لبنان در چارچوب یک سناریوی جدید آمریکایی سعودی اسرائیلی برای تضعیف سیاسی و نظامی محور مقاومت قابل تجزیه و تحلیل است.
شرایط سیاسی و نظامی لبنان، سوریه و عراق اکنون تحت تاثیر فضای حمله اخیر ترکیه به سوریه و انتقال تفنگداران آمریکایی به عراق قرار دارد. این سناریوی مشترک آمریکایی ـ سعودی ـ صهیوینستی در حقیقت یک هدف را دنبال می‌کند و آن حذف حزب‌ا... از ساختار قدرت لبنان و در نهایت تضعیف محور مقاومت خواهد بود.

حسن‌هانی‌زاده

کارشناس مسائل غرب آسیا