خطر استفاده از قاشق مشترک توسط مادر و کودک

یک استثنای عجیب اما واقعی در این‌باره دیده می‌شود و این‌که مادران گاهی حین تغذیه کودکان خردسال خود به ویژه اطفال کمتر از سه سال از این قاعده بهداشتی مهم تبعیت نمی‌کنند. پاره‌ای اوقات مادران بخشی از قاشق غذای کودکان را به دلایلی همچون ارزیابی طعم و مزه غذا، ارزیابی میزان حرارت غذا یا تشویق کودک به غذا خوردن و تحریک اشتهای وی وارد دهان خود می‌کنند. این‌گونه مادران بر این باورند که استفاده از قاشق مشترک بین مادر و کودک چندان غیربهداشتی نبوده و جالب آن‌که این موضوع به هیچ وجه بین پدر و کودک صادق نیست! اما طبق تحقیقات جدید دانشمندان، احتمال انتقال نوعی باکتری از بزاق مادر به کودک وجود دارد.
در سال 2005 دو دانشمند استرالیایی به‌نام وارن و مارشال به‌دلیل کشف بیماری‌زایی باکتری هلیکوباکتر پیلوری جایزه نوبل دریافت کردند. باکتری هلیکوباکتر پیلوری به‌طور معمول در معده حدود 50 درصد از انسان‌ها به‌طور بی‌خطر و غیربیماری‌زا زندگی می‌کند. اما در 3درصد موارد ممکن است منجر به التهاب معده، زخم معده و حتی سرطان معده شود. همچنان‌ برخی التهابات معده در بزرگسالی به‌دلیل فعالیت همین باکتری است. براساس پژوهش‌های صورت گرفته، عصاره نعناع روی نابودی این باکتری موثر است و طبق یک فرضیه احتمالی شاید به همین دلیل است که عرق نعناع در تسکین درد معده تاثیر مطلوبی دارد.
باکتری هلیکوباکتر در مناطقی شایع‌تر است که تراکم زیاد جمعیت، عدم استحمام کافی و
رعایت نکردن اصول بهداشتی وجود داشته باشد. این باکتری به‌طور طبیعی در معده حضور دارد؛ اما هنگامی که فرد برای اولین بار دچار استفراغ می‌شود به دهان وی منتقل شده و به طور دائمی در داخل مخمرهای دهانی مخفی می‌شود. بنابراین از طریق بزاق نیز منتقل شده و یکی از راه‌های انتقال به کودک از طریق استفاده مشترک مادران از قاشق غذاست. مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها نظیر مترونیدازول و آموکسی‌سیلین احتمال بیماری‌زایی این باکتری را افزایش می‌دهد. گفتنی است این باکتری از طریق مصرف آب تصفیه نشده، سبزیجات شسته نشده یا شیر غیرپاستوریزه نیز ممکن است بین افراد منتقل شود.

دکتر بهادر حاجی‌محمدی

بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران