تیم واکنش سریع فرهنگی نیاز داریم

این زنگ خطر را برخی نهادهای فرهنگی جدی گرفته و برای کم شدن بحران راه‌حل‌هایی را در نظر گرفته‌اند. یکی از این نهادهای دولتی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است که اصل کارش تشویق بچه‌ها به مطالعه و یافتن و پرورش استعداد و خلاقیت آنهاست. با محمدرضا زمردیان هم‌صحبت می‌شوم تا درباره پیک امید، کانون و کارهایی که این کاروان برای کودکان سیل‌زده انجام داده و می‌دهد، بپرسم اما در طول صحبتمان او خبرهای خوب دیگری هم می‌دهد که یکی از بهترین آنها فکر کردن به موضوعی به نام «کتاب درمانی» است، اگر بچه‌های امروز یاد بگیرند بخشی از روز یا شب خود را به مطالعه اختصاص دهند و از گوشی‌های هوشمند و رایانه فاصله بگیرند با راه و رسم درست زندگی بیشتر آشنا می‌شوند و آینده ایران کمتر دچار ابهام و اما و اگر می‌شود.
تیم واکنش سریع فرهنگی
زمردیان درباره پیک امید کانون و کارهایی که برای بچه‌های مناطق سیل‌زده انجام داده و می‌دهد، می‌گوید: پیک امید سال گذشته با هدف خدمات‌رسانی به کودکان محروم و کم برخوردار راه‌اندازی شد اما با تجربه‌ای که از زلزله کرمانشاه داشتیم به این نکته هم توجه کردیم که کشور ما حادثه‌خیز است و باید از نظر فرهنگی هم آمادگی واکنش سریع را داشته باشیم تا اگر اتفاقی رخ داد، بتوانیم به بچه‌ها خدمات‌رسانی کنیم. پیک امید سال گذشته برای پوشش دادن کودکان مناطق محروم به سیستان و بلوچستان رفت. قبل از عزیمت به هر منطقه‌ای به مربیان کانون فراخوانی داده می‌شود که هر کسی تمایل داشت، داوطلبانه در این طرح شرکت کند. پیک امید شامل تماشاخانه‌های سیار است که شامل پخش تصویر و صوتی است. کتابخانه‌های سیار هم داریم که در آنها مربیان کارگاه‌های مختلف از جمله کتاب‌خوانی، ساخت مجسمه سفال و نقاشی و... را هم برگزار می‌کنند. نمایش‌های عروسکی و زنده هم داریم. در چند روستای سیستان و بلوچستان کتابخانه‌هایی دایر شد که امیدواریم در آینده امکانات و کتاب‌هایش بیشتر شود. بسته‌های فرهنگی و هنری هم به بچه‌ها اهدا شد.
در ابتدای سال 98 که سیل چند استان را درگیر کرد، کانون هم به شکل فعالی وارد کمک‌رسانی شد. کانون‌های استانی وارد عمل شدند و از تهران هم پیک امید به استان‌های گرگان، لرستان و خوزستان اعزام شد. در این استان‌ها بسته‌هایی بین بچه‌ها توزیع شد که شامل ظرف‌ غذای دردار، قمقمه آب، بسته‌های مدادرنگی، مداد سیاه و دفتر و... بود.
توجه به امیدآفرینی به جای شادی آفرینی
به زمردیان می‌گویم روان‌شناسان هشدار می‌دهند مردم مناطق سیل‌زده به‌خصوص کودکان نباید اکنون که شرایط آرام شده به حال خود رها شوند؛ چون آنها همه دار و ندار خود را از دست داده‌اند و نه تنها از نظر مالی که از نظر روانی هم به‌شدت آسیب دیده‌اند. پیک امید کانون تا چه زمانی در کنار کودکان سیل‌زده خواهد بود؟
معاون فرهنگی کانون می‌گوید: ما تا زمانی که شرایط عادی شود در مناطق سیل‌زده خواهیم ماند. کانون استان‌های سیل‌زده با کمک کانون‌های استان‌های همجوار هر روز برنامه دارند و پیک امید هم در مقاطع مختلف از تهران اعزام خواهد شد. ما در امدادرسانی‌های فرهنگی به دو نکته توجه داریم؛ اول این‌که امیدآفرینی با شادی‌آفرینی تفاوت دارد. این که فضای شاد مقطعی به وجود بیاید شاید در کوتاه‌مدت، مثلا یک یا دو روز نتیجه داشته باشد اما در درازمدت به روان کودکان آسیب می‌زند. هدف ما امیدآفرینی و نشاط‌آفرینی درازمدت است. این هدف را با توزیع اسباب‌بازی‌های هدفمند که در کانون تولید شده یا به سفارش ما و به کمک خیرین از سوی کانون اسباب‌بازی‌فروشان تهران تهیه شده است، عملی می‌کنیم. این اسباب‌بازی‌ها روحیه ساختن را در کودکان تقویت می‌کند. کتاب‌هایی که به بچه‌ها اهدا می‌کنیم به آنها آموزش می‌دهد که چگونه از شرایط سخت عبور کنند و امید خود را از دست ندهند. ما در طرح جمع‌آوری اسباب بازی و کتاب مردمی شرکت نمی‌کنیم، چون معتقدیم باید کتاب‌ها و اسباب‌بازی‌ها هدفمند و نو باشند. اما در کنارش از خیرین دعوت می‌کنیم ما را در تهیه این اقلام کمک کنند.
استقبال از مروجان کتابخوانی و قصه‌گویی
از زمردیان می‌پرسم کدام مناطق محروم برای کانون در اولویت امدادرسانی فرهنگی است، می‌گوید: همه بچه‌های ایران برای ما در اولویت هستند، ترویج کتابخوانی هدف اصلی ماست. بچه‌هایی که در شهرها زندگی می‌کنند، می‌توانند از امکانات مراکز کانون استفاده کنند. اما در مناطقی که مرکز کانون وجود ندارد ما واحدهای سیار را به آنجا می‌بریم. برخی کالاهای فرهنگی را نیز از طریق پست به دست بچه‌ها می‌رسانیم. پیک امید هم به صورت دوره‌ای به مناطق مختلف کشور می‌رود.
معاون فرهنگی کانون به فعالیت‌های فرهنگی و ترویج کتابخوانی و قصه‌گویی، اسماعیل آذری روحانی اهل کهگیلویه و بویر احمد هم اشاره می‌کند و می‌گوید: ارتباط خوبی با او داریم و در جشنواره قصه‌گویی از او قدردانی کرده و چند هزار جلد کتاب هم در اختیارش گذاشتیم که به بچه‌ها اهدا کند. به همه کسانی که تمایل دارند راه آقای آذری را ادامه دهند نیز کمک خواهیم کرد. در استان خوزستان سفیرانی داریم که به صورت داوطلبانه با کانون در ارتباط هستند و به بچه‌های مناطق محروم کتاب می‌رسانند و برای آنها قصه تعریف می‌کنند. معتقدیم کتابخوانی تاثیر مستقیم و شگرفی در شخصیت بچه‌ها دارد. کودکی که کتاب می‌خواند، قوه تخیلش قوی می‌شود و بچه‌ای که تخیل قوی داشته باشد، تفکر درستی هم خواهد داشت. قصه شنیدن هم اثری مانند کتا‌بخوانی دارد. یکی از برنامه‌های کانون توسعه مهارت‌های زندگی در کودکان است که مبانی علمی و دینی داشته باشد. یکی از راه‌هایی که به درمان آسیب‌های اجتماعی و رشد شخصی بچه‌ها کمک می‌کند، کتاب‌درمانی است؛ کتاب‌هایی که مخاطب با شخصیت‌های آن همذات‌پنداری کرده و می‌آموزد چگونه از شرایط سخت عبور کرده و راه‌حلی برای مشکلاتشان پیدا کند. کتابخوانی تاثیر زیادی در روحیه کودکانی که دچار افسردگی هستند یا عزیزان خود را از دست داده‌اند و یا حتی بیش‌فعال هستند، دارد. امیدواریم بزودی بتوانیم طرح کتاب‌درمانی را در سراسر کشور اجرا کرده و به پیشگیری از آسیب‌های فردی و اجتماعی کمک کنیم.

طاهره آشیانی
روزنامه‌نگار