بنابراین با تولد رسانهای که از سرچشمههای روشن باور، معرفت و تاریخ تغذیه میکند، این نقش حیاتیتر خواهد شد. رادیوی مناسبتی محرم، بخشی از تلاش معاونت صدای رسانهملی برای پاسداری از معنویت، تقویت انسجام اجتماعی و بازخوانی حکمت عاشورا برای جامعه امروزبهخصوص بعد ازتوقف تجاوز دشمن به سرزمین الهی ماست. در گفتوگویی با علی بخشیزاده، معاون صدای رسانهملی، از شکلگیری این شبکه، چالشها، اهداف، و ارتباط رادیو محرم با مفاهیمی چون پدافند فرهنگی، جهاد تبیین و... گفتوگو کردیم.
آقای بخشیزاده، شما در گفتوگوهایتان از رادیو محرم بهعنوان یک عنصر پدافند فرهنگی یاد کردهاید. در رادیو محرم این نگاه چگونه نمود پیدا میکند؟
پدافند فرهنگی، یعنی حضور بهموقع، مؤثر و هویتمدار در صحنههای مواجهه نرم. یعنی ایستادن در برابر تهدیداتی که هویت، باور و انسجام فکری یک ملت را هدف گرفتهاند. رادیو محرم، در همین معنا، یک مصداق از پدافند نرم فرهنگی است. ما در این شبکه تلاش میکنیم تا با زبان رسانه، نهفقط از حقیقت عاشورا دفاع کنیم، بلکه فهم درست آن را در برابر موج جعل و تحریف تقویت کنیم.امروز پدافند فرهنگی، فقط نصب بنر یا پخش سرود نیست؛ دفاع از معناست و رادیو محرم دقیقا در این میدان میجنگد و در چنین چارچوبی معنا پیدا میکند. ضمن اینکه رسانهای است که مفاهیم بنیادین دینی مانند ایثار، ظلمستیزی، عقلانیت توأم با احساس و مسئولیت اجتماعی را بهصورت مستند، روایی و قابلفهم برای مردم بازخوانی میکند. در رادیو محرم، ما صرفا به بازپخش مراسم عزاداری نمیپردازیم بلکه در تلاش هستیم تصویر دقیق، قابلاستناد و بیتحریف از عاشورا ارائه کنیم؛ روایتی که نه به دام سطحینگری بیفتد و نه در پیچیدگیهای بیثمر گرفتار شود. این نگاه همان چیزی است که پدافند فرهنگی از ما مطالبه میکند: دفاع از معنا، هویت و حافظه تاریخی مردم.
رادیو محرم را چطور باید ترسیم کرد؟ آیا صرفا یک شبکه مناسبتی است یا رویدادی فراتر از آن؟
رادیو محرم، فقط یک مناسبت رادیویی نیست. این شبکه، تجلی مسئولیت فرهنگی ما در برابر عاشوراست. ما معتقدیم رادیو محرم، صوت حقیقت است؛ نه فقط صدای عزا، که صدای اندیشه، بصیرت و پایداری است. رادیو محرم،نقطه اتصال رسانه با مکتب حسینی است. ما میخواهیم عاشورا را از قالب مراسم، به سطح مفهوم و از آیین، به اندیشه ارتقا دهیم. همین نگاه است که این شبکه را از یک رخداد فصلی به یک جریان ماندگار فرهنگی تبدیل کرده است.
در شرایط خاص امسال و آسیبهایی که به سازمان وارد شد، چطور رادیو محرم حفظ شد؟ آیا این تداوم را میتوان نوعی ایستادگی فرهنگی تلقی کرد؟
قطعا. رادیو محرم امسال، مصداق روشن مجاهدت رسانهای است. در شرایطی که بخشهایی از سازمان در پی حمله اخیر آسیب دیده، همکاران ما از صحنه کنار نکشیدند. حتی در اتاقهای موقت، با حداقل امکانات، تولید را ادامه دادند. این پایداری، یک مقاومت خاموش اما عمیق بود. ما در شرایطی ایستادیم که میتوانستیم عقب بکشیم اما ایستادیم. چون باور داشتیم محرم زمان عقبنشینی نیست؛ زمان پایداری و رجعت به حقیقت است. عاشورا میراث همه شیعیان است.
شما بارها از تعبیر مجاهدت رسانهای استفاده کردهاید. این واژه در مورد همکاران رادیو به چه معناست؟
وقتی از مجاهدت صحبت میکنیم، منظور تلاش مستمر و مسئولانه برای حفظ حقیقت در شرایطی است که فشار، خطر و فریب وجود دارد. در رادیو، این مجاهدت در دو حوزه نمود پیدا میکند: یکی در سطح محتوایی که نیازمند دقت، صداقت و وفاداری به منابع اصیل دینی است و دیگری در سطح اجرایی که مستلزم حضور بدون وقفه، حتی در شرایط بحرانی و تهدیدآمیز است.
ساختار اجرایی این شبکه چگونه است؟ چه زمانی و چطور شکل گرفت؟
رادیو محرم از جمله سریعترین پروژههای رسانهای کشور است. در فاصلهای کمتر از دو هفته، جدول پخش طراحی شده، استقرار فنی و جذب نیرو انجام میشود. این ساختار چابک، محصول باور به ضرورت حضور بیوقفه در میدان فرهنگی است. ما با پشتوانه علمی و محتوایی، محتوای رادیو محرم را طراحی کردیم اما فقط ساختار نیست که مهم است؛ روحیهای که در میان عوامل این شبکه جاریست، تفاوت اصلی را رقم میزند.
رادیو محرم چطور میان سنت و نیازهای مخاطب امروز تعادل برقرار میکند؟
ما تلاش کردهایم که این شبکه نه صرفا سنتی باشد، و نه صرفا نوگرا؛ بلکه اصیل و بهروز باشد. برنامههایی داریم با محوریت مضامینی چون مسئولیت اجتماعی از نگاه عاشورا، تحریف تاریخ و رسانههای دشمن، تحلیل وقایع کربلا و تطبیق آن با چالشهای امروز، نقش مردم در جهاد تبیین و دفاع ازحقیقت. در کنار این برنامهها، مداحی و روضه هم هست اما در چارچوب معنا. شور بدون شعور، به افراط میانجامد.
نقش این رادیو در تقابل با جنگ روایتها و تحریفها چیست؟
امروز جنگ روایتها، بخشی از نبرد واقعی ملتهاست. دشمنان اسلام و ایران، با ابزار رسانه در پی تحریف واقعیات و تضعیف باورها هستند. در این میان، رادیومحرم، نقش سنگر روشنگری را ایفا میکند؛ صدایی که با تکیه بر عمق تاریخی و معنوی، روایت حق را در برابر امواج تحریف مستقر میسازد. این رسانه نهتنها حافظ میراث معنوی عاشوراست، بلکه بخشی از پدافند فرهنگی ماست در برابر هجمههای پیچیده و مداوم دشمن.
رادیو محرم برای نهمین سال راهاندازی شد. در طول این سالها چه بازخوردهایی از مخاطبان دریافت کردهاید؟
بازخوردها بسیار مثبت است. مخاطبان از اینکه با رادیویی روبهرو هستند که فقط احساسبرانگیز نیست بلکه اندیشهبرانگیز هم هست، استقبال کردهاند. برخی مخاطبان از نسل جوان، میگویند این اولین بار است که عاشورا را نه فقط شنیده، بلکه فهمیدهاند. این یعنی رادیو محرم توانسته گفتوگوی نسلها را با عاشورا برقرار کند. از سوی دیگر محرم، فرصتی برای رجوع به خویشتن است؛ برای بازاندیشی در چرایی بودنمان. ما از مخاطبان نمیخواهیم فقط شنونده باشند؛ از آنها میخواهیم بشنوند، بیندیشند و تصمیم بگیرند. محرم، تنها روایت گذشته نیست؛ دعوتی برای ساختن آینده است. رادیو محرم، صدای این دعوت است.
شما همواره از حضرت زینب(س) بهعنوان الگوی رسانه متعهد یاد کردهاید. چگونه این الگو در ساختار محتوای رادیوی محرم انعکاس یافته است؟
حضرت زینب(س) را باید بهحق پرچمدار رسانه تبیینی و مقاومتمحور دانست. ایشان در لحظهای که بسیاری در سکوت یا انفعال بودند، با شجاعت و بصیرت سخن گفتند و حقیقت عاشورا را برای همیشه در تاریخ تثبیت کردند. رادیوی محرم نیز بر این الگو استوار است: صداقت، آگاهی و شجاعت در بیان واقعیتها. رسانهای از این جنس نه بهدنبال تحریک احساسات، که بهدنبال زندهکردن اندیشه و وجدان عمومی است.
آیا هدف این رسانه صرفا برانگیختن احساسات مذهبی است؟
خیر، هدف ما فراتر از ایجاد عاطفه است. ماتلاش میکنیم پیوندمیان عقل و احساس، یاشور و شعور را برقرار کنیم. محرم فرصتی برای ارتقای سطح فکری و اخلاقی جامعه است. مفاهیمی چون عدالتخواهی، ایثار، آزادگی و مسئولیت اجتماعی فقط درقاب سوگواری باقی نمیمانند؛ بلکه باید به انتخابهایروزمره مردم تبدیل شود.رسانه میتوانداین تحول رارقم بزند.