حرف زدن به زبان لکنت!

متخصصان گفتار‌درمانی منکر آن نمی‌شوند که ترس، اضطراب و مسائل روان‌شناختی بخشی از توان سیستم عصبی عضلانی در مغز را به خود مشغول کرده و باعث می‌شوند علائم لکنت زبان زودتر بروز کند.
اما اولین علت لکنت، ناهماهنگی و بی‌ثباتی حرکتی در سیستم عصبی گفتار است که به‌صورت زمینه‌ای و در قالب یک استعداد ممکن است در فرد وجود داشته باشد.
چرا برخی لکنت دارند؟
از نظر آماری 5 تا 8 درصد بچه‌ها بین دو تا چهار‌سالگی دچار لکنت می‌شوند. شروع لکنت در 5 درصد موارد، بعد از چهار‌سالگی اتفاق می‌افتد، اما لکنت در بیش از 68درصد موارد، ریشه ژنتیک دارد.
پنج نکته مهم اینجاست که در 5 تا 8 درصد کودکان دارای لکنت، 70 درصد بهبود خودبه‌خودی حاصل می‌شود. اما لکنت در صورت درمان نشدن در 30 درصد افراد ماندگار می‌شود.
به بیان دیگر در گروه‌هایی که تمرینات گفتار‌درمانی انجام می‌دهند احتمال درمان لکنت 5/7 برابر افزایش می‌یابد. پس صبر کردن برای درمان خودبه‌خودی لکنت، اشتباه‌ترین کار است.
تشدید لکنت با استرس
لکنت بر اثر ترس، خشم، استرس و هیجان‌های مثبت و منفی تشدید می‌شود.
لکنت در افرادی که به امید درمان و بهبود خودبه‌خودی هستند با افزایش سن، عمیق و پیچیده‌تر می‌شود. بعلاوه عوامل روان‌شناختی مزید بر علت شده و روی اعتماد به نفس و روابط اجتماعی‌اش تاثیر می‌گذارد تا جایی‌که دیگر فقط درمان لکنت در او مطرح نیست، بلکه باید درمان‌های روان‌شناختی نیز برایش صورت بگیرد.
اولین ردپای لکنت
علائم اولیه لکنت با ناروانی طبیعی شروع می‌شود. مشابه این اتفاق در کودکان دارای سندرم داون نیز مشاهده می‌شود. فرد مبتلا به سندرم داون تاخیر گفتاری دارد. وقتی شروع به حرف زدن می‌کند نیاز به هماهنگی‌های حرکتی بیشتری در سیستم حرکتی گفتار دارد و به همین علت علائم لکنت در وی مشاهده می‌شود.
حال در شرایطی که علائم روان‌شناختی (ترس، اضطراب و استرس) نیز به این موضوع اضافه شود، نگرانی شخص برای حرف زدن بیشتر می‌شود و همین نگرانی‌ها باعث مطرح شدن علت لحظه وقوع لکنت می‌شود هربار که فرد قصد صحبت کردن دارد موجی از استرس و هیجان سراسر وجود فرد را فرا می‌گیرد. به گونه‌ای که فکر و تصور صحبت کردن در حضور دیگران نیز می‌تواند سبب بروز علائم روان‌شناختی ثانویه همچون اضطراب و نگرانی شود.
لکنت قابل درمان است
خط اول درمان در سراسر دنیا گفتاردرمانی است و از آنجا که حدود 70 درصد کودکانی که از گفتاردرمانی استفاده می‌کنند بهبود می‌یابند، خانواده‌ها باید با مشاهده اولین نشانه‌های لکنت زبان به گفتار درمان مجرب مراجعه کنند.
بدیهی است بهترین سن شروع درمان لکنت بلافاصله پس از شروع علائم و سنین پیش دبستانی است و هرچه سن بالاتر برود روند درمان لکنت سخت‌تر و متفاوت‌تر می‌شود، البته برای هر کودک درمان منحصر به‌فرد و اختصاصی وجود دارد و به هیچ عنوان نمی‌توان برای درمان لکنت، نسخه واحدی تجویز کرد.
درمان لکنت، بدون تاخیر
توجه داشته باشید صبر خانواده‌ها به لکنت اولیه و خفیف سبب تشدید و تثبیت علائم و تبدیل آن به لکنت شدید می‌شود و بعد از آن به ناچار به گفتار درمانی ارجاع داده می‌شوند، در حالی که کنترل لازم در این مرحله بسیار سخت‌تر و احتمال ماندگار شدن علائم بسیار بیشتر است.
خانواده‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در ارجاع به موقع و موثر داشته باشند‌. طی روند درمان در صورتی که عوامل روان‌شناختی نیز در کنار لکنت وجود داشته باشد، همکاری تیم‌های پزشکی و روان‌شناسی به عنوان تسهیل‌کننده روند درمان اهمیت دارد، گرچه درمان اضطراب مساوی با درمان لکنت نیست. به‌خاطر داشته باشید تاثیر درمان‌های دارویی برای لکنت بسیار محدود و تایید نشده هستند و اغلب به عنوان درمان‌های کمکی برای کنترل علائم لکنت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پونه شیرازی

دانش و سلامت