خطرناک‌تر از ایدز!

اگرچه روند کلی ابتلا به بیماری ایدز در کشور در سال‌های اخیر همچنان رو به افزایش است، اما آمارهای جزئی‌تر شاهد برخی تغییرات در سال‌‌های اخیر بوده است. دکتر محرز در این رابطه توضیح می‌دهد تا چندسال پیش بیشترین آمار مبتلایان مربوط به معتادان تزریقی بود. برنامه کاهش آسیب اعتیاد (توزیع سرنگ و متادون به صورت رایگان) که از حدود شش سال پیش در کشور آغاز شد توانست عملکرد مثبت و شگفت‌انگیزی در سطح جهانی ارائه کند. وی در ادامه می‌افزاید: در حال حاضر اصلی‌ترین عامل انتقال در کشور همانند سایر کشورها ارتباط جنسی پرخطر است. به همین علت شاهد افزایش نرخ ابتلای زن‌ها از حدود 3 درصد در گذشته به نزدیک 20 درصد در سال جاری نیز هستیم.
زهرا بیات، کارشناس ارشد مشاوره دلیل احتمالی دیگر افزایش نرخ ابتلای زنان به ایدز را افزایش آگاهی زنان در سال‌های اخیر و مراجعه فعال‌تر آنان به مراکز درمانی می‌داند.
نداشتن آگاهی، آسیبی بزرگ
به گفته این دو فعال حوزه بیماری‌‌های مقاربتی، مشکلی اصلی بر سر راه کنترل و پیشگیری از ایدز در حال حاضر، نبود منابع درست و مناسب برای آشنایی افراد با مسائل جنسی و روابط ایمن است. رسانه‌ها می‌توانند با ساخت فیلم‌ها و سریال‌ها با مضمون افزایش آگاهی جامعه و انتشار مطالب علمی و آموزنده نقش به سزایی در کاهش این خطرات داشته باشند. دکتر محرز با اشاره به ضعف در پرداختن صحیح به تربیت جنسی خاطرنشان می‌کند: اگر نوجوانان برای آشنایی و شناخت مسائل جنسی به منابع و افراد قابل اطمینان دسترسی نداشته باشند، ممکن است به دلیل نداشتن آگاهی لازم و صحیح از این ناحیه بسیار آسیب ببینند.
زهرا بیات ضمن اظهار تاسف از این که بسیاری از مراکز درمانی و بیمارستان‌ها از ارائه خدمات به این بیماران امتناع می‌کنند، توضیح می‌دهد: ناآگاهی در جامعه حتی در کادر پزشکی نیز وجود دارد و چنین رفتارهایی موجب می‌شود فرد مبتلا در مراجعه‌های بعدی خود به مراکز درمانی، بیماری خود را پنهان کند که این موضوع می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد.
درمان موثر و رایگان با تشخیص به موقع
در حال حاضر پایگاه‌های سلامت زیادی در سراسر کشور خدمات مرتبط با ایدز مانند مشاوره، تست سریع، آموزش‌های مورد نیاز جهت پیشگیری از بیماری و لوازم مورد نیاز به منظور پیشگیری را به صورت رایگان فراهم کرده‌اند. دکتر محرز تاکید می‌کند: هر فردی که نوعی رفتار پرخطر مانند استفاده از سوزن سرنگ مشترک یا آمیزش جنسی غیرایمن یا بی‌بندوباری‌های اخلاقی داشته حتما به این مراکز مراجعه کند و راهنمایی لازم را بگیرد. تست‌های سریع موجود در این مراکز می‌توانند تشخیص اولیه را انجام دهند و در صورتی که نیاز به آزمون‌های تکمیلی باشد، افراد به آزمایشگاه‌های مجهزتر ارجاع داده می‌شوند. آزمایش‌های تکمیلی نیز کاملا به صورت رایگان انجام می‌شود.
این متخصص بیماری‌های عفونی در ادامه توضیح می‌دهد: افرادی که پس از انجام آزمایش‌های تکمیلی به عنوان فرد مثبت شناسایی می‌شوند، بلافاصله وارد برنامه درمان رایگان می‌شوند. چنین سازوکاری علاوه بر این که به خود فرد کمک می‌کند که با مصرف دارو مانع از ادامه پیشرفت مریضی شود، مانع شیوع بیشتر بیماری در جامعه نیز خواهد شد.
این نگاه‌های سنگین برای چیست؟!
پذیرش بیماری از طرف خود فرد با بار روانی سنگینی همراه است. زهرا بیات در این خصوص توضیح می‌دهد: در حال حاضر با کمک وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور باشگاه‌های یاران مثبت در سراسر کشور تاسیس شده‌اند که با فراهم کردن خدمات متفاوتی سعی در تعدیل این فشار روانی دارند. در این باشگاه‌ها سعی کرده‌ایم از افرادی که خودشان نیز مبتلا به ایدز هستند (افراد همسان) بهره ببریم، زیرا می‌توانند بسیار موثرتر با بیماران تازه‌وارد برخورد کنند.
این باشگاه‌ها علاوه بر خدمات مشاوره، خدمات مددکاری مانند کاریابی برای افراد مبتلا، برگزاری گردهمایی‌ها برای ایجاد حس حمایتی در این افراد و همچنین مشاوره‌های ویژه برای زوج‌هایی که یکی از آنها مبتلا شده و کمک به فرزندآوری آنها را نیز در دستورکار خود دارد.
ارائه خدمات درمانی در محل، ارسال کلینیک‌های سیار کادر همسان به مناطق پرخطر با همکاری نیروی انتظامی برای انجام آزمایش سریع در محل، درمان خط اول بیماری‌های مقاربتی، ارائه آموزش‌های لازم به منظور افزایش آگاهی و اتصال فرد مبتلا به روند درمانی از دیگر فعالیت‌های این باشگاه‌ها است.
ایدز پایان زندگی نیست
خوشبختانه در حال حاضر با توجه به پیشرفت‌هایی که در حوزه پزشکی، خصوصا پزشکی بیماری‌های خاص شده است، ابتلا به ایدز به معنی پایان راه نیست. به گفته دکتر محرز داروهای فعلی مانند روش‌های درمانی بسیاری دیگر از بیماری‌های ویروسی تا حد زیادی قادر به توقف و کنترل بیماری است. اگرچه هنوز روش درمان قطعی برای ویروس اچ‌آی‌وی معرفی نشده است اما به عقیده این متخصص بیماری‌های عفونی تاکنون تحقیقات امیدبخشی در سراسر جهان انجام گرفته است و احتمالا بزودی شاهد ورود داروهای درمان قطعی ایدز به بازارهای جهانی خواهیم بود.
وی در ادامه می‌افزاید: حدود 12 سال پیش، ما نیز همگام با کشورهای پیشرفته جهان در مرکز تحقیقات ایدز در حال اجرای پروژه‌ای برای معرفی درمانی قطعی برای این بیماری از طریق روش ایمنی‌درمانی بودیم. اما به دلیل تخصیص داده نشدن بودجه کافی نیمه‌کاره رها شد.
اِچ‌‌آی‌‌وی مثبت، مجرم نیست!
انگ‌ها و تهمت‌هایی که به فرد مبتلا وارد می‌شود، بار روانی بسیار سنگین‌تری از بار جسمانی بیماری به همراه خواهد داشت. بسیاری از افراد به دلیل نگرانی فاش شدن این موضوع توسط مراکز درمانی از مراجعه به مراکز بهداشتی امتناع می‌‌کنند.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز توضیح می‌دهد: رعایت حریم شخصی اصلی‌ترین نکته در کار این مراکز درمانی است. در هیچ زمانی، هیچ‌کس حق ندارد بدون رضایت خود فرد مبتلا، مثبت شدن آزمایش را آشکار کند. ما حتی اجازه نداریم بدون اجازه بیمار همسرش را که در معرض ابتلا قرار دارد، باخبر کنیم. با توجه به برچسب‌هایی که در جامعه علیه این افراد وجود دارد ممکن است این خبر توفان شدیدی در زندگی فرد چه از لحاظ کاری و اجتماعی و چه از لحاظ روابط خانوادگی ایجاد کند. در این مراکز با کمک جلسات مشاوره علاوه بر آموزش نکاتی که برای پیشگیری از ابتلای نزدیکان به فرد آموزش داده می‌شود، اهمیت اطلاع داشتن نزدیکان نیز تشریح می‌شود تا فرد ترغیب شود آن را با نزدیکان خود درمیان بگذارد.
ویروس اچ‌آی‌وی فقط از طریق خون آلوده (انتقال خون، استفاده از سرنگ مشترک و...) و آمیزش جنسی پرخطر و مادر به فرزند (در طول بارداری، زایمان یا شیردهی) قابل انتقال است. روبوسی کردن، در آغوش گرفتن، استفاده از ظروف یا حوله مشترک، استفاده از حمام مشترک، رختخواب مشترک، استخر یا حتی نیش پشه که خون افراد را می‌مکد به هیچ عنوان موجب انتقال ویروس اچ‌آی‌وی نمی‌شوند، پس نباید افراد را به جرم ابتلا به این بیماری ویروسی از حضور در جامعه منع کنیم.

برنامه کمپین اچ‌آی‌وی مرکز تحقیقات ایدز به مناسبت روز جهانی ایدز در هفته جاری در تهران

عسل اخویان طهرانی

دانش و سلامت