آمریکا هنوز ناامید نشده است

چنین رویکردی با هدف تسلیم کردن ایران صورت می‌گرفت؛ به این معنا که جمهوری اسلامی یا پای میز مذاکره با آمریکا بیاید و مجبور به اعطای امتیازات جدید شود یا این‌که فشارها و تحریم‌های جدید در نهایت باعث مجبور کردن نظام به تغییر رفتارش شود. در صورت تحقق هرکدام از این دو سناریو، بازی جدید آمریکا با برد همراه بود. به عبارت دیگر طراحی جدید آمریکایی‌ها در صورت موفقیت، زمینه را برای یک بازی برد-برد برای آنها فراهم می‌آورد.
از این رو آنها با این هدف به حجم تحریم‌ها و فشارهای خود اضافه کردند تا ایران را به دادن امتیازات بیشتر وادار کنند و در صورت تحقق نیافتن این هدف، کشور و نظام ما را از درون به فروپاشی نزدیک کنند. ابزار و رویکرد آنها برای پیاده‌سازی این طرح، فریب افکار و اذهان عمومی مردم ایران بود؛ به این نحو که دوگانه‌های مختلفی را برای مردم در برابر نظام طراحی و ترسیم کنند. مثلا دوگانه معیشت و حضور منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران. آنها قصد القای این موضوع را به افکار عمومی جامعه ایرانی داشتند که به خاطر حضور ایران در منطقه، وضعیت اقتصادی مردم دچار مشکلات عدیده شده است. همچنین تلاش داشته و دارند این موضوع را جا بیندازند که با توجه به این‌که برای تقویت صنایع دفاعی و نظامی خود هزینه‌ می‌کنیم به همین خاطر شرایط اقتصادی در ایران روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود. طبعا موفقیت چنین دوگانه‌سازی‌هایی عملا کشور را به سمت کشاندن مردم به کف خیابان و وقوع آشوب‌ها می‌برد و عملا دولت و نظام را به سمت پذیرش خواسته‌های آمریکا می‌کشاند. به هر صورت این مساله برنامه‌ای جدی است که دولت جدید آمریکا در حال پیگیری و اجرایی کردن آن است. نمونه‌ای از این تلاش‌ها در زمستان سال گذشته و تابستان امسال رخ نمود و امیدوار بودند که برخی از این آشوب‌ها با شدت بیشتری ادامه پیدا کند. اما طبیعتا در انجام خواسته‌های خود دچار مشکل شدند و نتوانستند به هدف اصلی‌شان دست پیدا کنند. با این وصف چون آمریکایی‌ها استراتژی درازمدتی را برای رسیدن به چنین هدفی طراحی کردند از نیات خود صرف‌نظر نخواهند کرد. به عبارت دیگری آنها راه دیگری برای این استراتژی ندارند و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا برنامه و طرح دیگری غیر از فشار و تحریم در برابر جمهوری اسلامی ایران ندارد و از این رو از همه ابزارهای خود برای پیشبرد طرح‌هایش استفاده خواهد کرد. اما در دیگرسو جمهوری اسلامی ایران در طول 40 سال گذشته سابقه مواجهه با چنین تحریم‌هایی را داشته و در شرایط کنونی و در چهارمین دهه از استقرار نظام، همچنان از تجربیات گذشته در راستای مدیریت فشارهای اعمال‌شده استفاده می‌کند و خواهد کرد. درباره دلایل و موفق نبودن طرح‌های آمریکایی علیه جمهوری اسلامی ایران باید گفت عدم شناخت جامعه ایران، بی‌توجهی به تجربیات گذشته آمریکا علیه نظام جمهوری اسلامی،‌ نادیده گرفتن توان و قدرت داخلی و منطقه‌ای ایران در یک رویکرد کلان، همراهی و همدلی مردم و مسؤولان و اتحاد و وحدتی که بین ملت و حکومت وجود دارد و ناتوانی در ایجاد تفرقه‌ای که همواره مدنظر آمریکایی‌ها بوده ازجمله مهم‌ترین دلایل شکست این سیاست‌ها است. از سویی دیگر همان‌طور که گفته شد مقابله با ایران جزو راهبردهای کلان ایالات متحده آمریکاست و مقامات این کشور راه دیگری را برای خود ترسیم نکرده‌اند. آمریکایی‌ها در مقاطع گذشته برای پیشبرد اهدافشان و پیروزی و موفقیت، متوسل به جنگ می‌شدند. آنها در طول تاریخ سیاست خارجی خودشان بیش از ابزار دیگر به جنگ روی می‌آوردند. در سال‌های گذشته با توجه به ناکارآمدی رویکرد جنگ در برخورد با ایران، آنها در مواجهه با جمهوری اسلامی به سیاست تحریم متوسل شدند. به عبارت بهتر تحریم، جایگزین ابزار جنگ در دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا شده است. از این رو امیدوارند با اعمال فشارها و تحریم‌های بیشتر، فضایی مبتنی بر اختلاف و دوگانگی در ایران به وجود آورند. بنابراین نمی‌توان این تلقی را داشت که با توجه به شکست و ناکامی آمریکایی‌ها در اجرایی کردن طرح‌های خود مبتنی بر ایجاد آشوب در ایران، آنها از این سیاست دست کشیده‌اند. بنابراین از سوی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با طرح‌ها و توطئه‌های آمریکایی باید این آگاهی وجود داشته باشد. برای رسیدن به آگاهی و آمادگی مطلوب در برابر توطئه‌ها، بیش از همه باید روی اجماع و وحدت داخلی تکیه کرد. از سوی دیگر، باید به این نکته توجه داشت پیشنهاد مذاکره‌ای که آمریکایی‌ها مرتب تکرار می‌کنند، بیش از این‌که یک سیاست واقعی باشد، پیشنهاد منافقانه برای مخاطب قرار دادن افکار عمومی در ایران است. همچنین درونی‌سازی اقتصاد مقاومتی، تاکید بر گفتمان داخلی، گسترش دیپلماسی خارجی نه مبتنی بر تکیه صرف بر غرب و اروپا بلکه توجه به شرق و استفاده از ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی دیگر کشورها و متکثر کردن منابع قدرت ملی می‌تواند بهترین راهکارها برای مقابله با سیاست‌های توطئه‌گرانه آمریکا در برخورد با جمهوری اسلامی ایران باشد.

شکست در ایجاد زمستان سرد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا چند روز قبل از پنجم نوامبر (13 آبان، موعد اعمال دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران)، توییتی همراه با تصویر خود منتشر کرد که به سبک فیلم‌های هالیوودی طراحی شده بود. در این تصویر، عکس ترامپ دیده می‌شود و متنی که روی آن نوشته شده: «تحریم‌ها در راه است؛ ۵ نوامبر». فونت استفاده شده در متن شبیه فونت سریال «بازی تاج و تخت» و متن آن مشابه جمله‌ مشهور «زمستان فرامی‌رسد» است که در این سریال از آن استفاده می‌شد. گذشته از بازتاب‌های فراوانی که انتشار این تصویر از سوی ترامپ به همراه داشت و با واکنش‌های منفی از سوی سازندگانِ سریال بازی تاج‌وتخت و هواداران این سریال رو به رو شد، اعمال دور جدید تحریم‌ها نتوانست تاثیر موردنظر مقامات آمریکایی را به همراه داشته باشد و آن‌طور که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران گفته صادرات نفت ایران بعد از 13 آبان حتی بهتر از قبل شده است.

دکتر ابوذر گوهری‌مقدم

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع)