کف انتظارات از اس‌پی‌وی

ضرورت حل مشکل پولی و بانکی

سید حسین نقوی حسینی
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس

مهم‌ترین مساله‌ای که به جهت تحریم‌های اولیه و ثانویه آمریکا برای ما ایجاد شده، مشکلات موجود در همکاری مالی و پولی نظام بانکی و موسسات ایران با سایر کشورهاست. بسیاری از تعاملات تجاری و اقتصادی منوط به قابلیت تبادلات مالی و پولی است و اس‌پی‌وی در واقع با‌هدف تسهیل و برداشتن موانع همکاری و مبادله مالی و پولی است. بنابراین اولین انتظاری که از اس‌پی‌وی وجود دارد این است که مشکل مالی و پولی نظام‌بانکی و موانع همکاری با نظام بانکی کشورهای اروپایی و بین‌المللی حل شود. طبیعتا در این میان بحث فروش نفت، اهمیت ویژه‌ای دارد و اگر حوزه فروش نفت و مبادلات نفتی و میعانات گازی از اس‌پی‌وی حذف شود دیگر کانال محکمی برای مبادلات مالی و پولی محسوب نمی‌شود.
اگر اس‌پی‌وی برقرار شود و اروپایی‌ها بر تعهد خودشان بمانند و این بار هم مثل تاریخ‌ها و قول‌های گذشته خود بدقولی نکنند به نظر می‌رسد اجرای اس‌پی‌وی زمینه حل خیلی از مشکلات مراودات تجاری اقتصادی ما را فراهم کند.
البته اروپا پیش از این چند بار بدقولی کرده و بر‌اساس این بدقولی‌ها خیلی نمی‌توان با اطمینان گفت امروز اس‌پی‌وی اجرایی می‌شود، ولی امیدواریم این اتفاق بیفتد و اگر این بار اروپایی‌ها به تعهدات خودشان عمل نکنند اروپایی‌ها هم در کنار آمریکا اعتماد ملت ایران را از دست خواهند داد و ما ادامه کار با آنها را غیرقابل مذاکره می‌دانیم.

تعهد اروپا به خرید نفت ایران
محسن پاک‌آیین سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان
توقع جمهوری اسلامی ایران این است که در ازای تعهداتی که در حال حاضر مجری آن هستیم اروپا نیز بتواند به تعهدات خود عمل کند و حقوق مردم ایران از برجام تامین شود.
در برجام محدودیت‌هایی را برای برنامه‌های هسته‌ای خود پذیرفتیم که تاکنون اعمال شده و همگان به این موضوع اذعان دارند، بنابراین انتظار داشتیم در حوزه اقتصادی تمام تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران رفع شود اما با خروج آمریکا از برجام این تعهدات نادیده گرفته شده و حقوق مردم ایران تامین نشد. بنابراین مهم‌ترین انتظار ایران این است که در حوزه موضوعات اقتصادی بویژه فروش نفت، اروپا متعهد شود که همانند سابق نفت ایران را بخردو در ازای آن به ایران ارز بدهد. در همین راستا خرید نفت ایران و پرداخت غذا در‌مقابل آن پذیرفته نیست.
همچنین اروپاییان باید بر شرکت‌های خود اعمال نظر کرده تا آنها با ایران همکاری داشته باشند.

ایجاد بستر امن برای همکاری پولی - بانکی
منصور حقیقت‌پور
مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی
ساز و کار ویژه مالی اروپا ‌باید بستر امنی برای جابه‌جایی پولی میان ایران و دیگر کشورها باشد تا بتوانیم از اس‌پی‌وی برای جابه‌جایی پول و کالا در صحنه بین‌الملل استفاده کنیم. باید ساز و کار ویژه مالی تسهیلاتی در جهت خرید ما فراهم کند تا بتوانیم به‌راحتی نفت و محصولات پتروشیمی خود را به فروش برسانیم و پول حاصله از فروش کالاهایمان در اختیارمان باشد و به‌راحتی از آن برای تامین نیاز خود استفاده کنیم.
با توجه به خلف وعده‌های اروپا در اجرایی کردن اس‌پی‌وی، امروز باید آخرین مهلت برای اروپا باشد در غیراین صورت جمهوری اسلامی ایران تدابیر خود را عملی کرده و بر پایه منافع ملی چه در زمینه دستاوردهای هسته‌ای و سایر موارد، برنامه‌های خود را عملیاتی خواهیم کرد.

گروگانگیری اروپا از طریق ساز و کار ویژه مالی
علی بیگدلی / استاد دانشگاه
هنوز نمی‌توان با قاطعیت در مورد اجرایی شدن اس‌پی‌وی سخن گفت چرا که از یکسو شاهد هستیم اروپاییان وعده اجرایی کردن آن را می‌دهند اما از سوی دیگر، ایران را به اعمال تحریم‌های جدید به بهانه برنامه‌های موشکی تهدید می‌کنند. ایران انتظار دارد اتحادیه اروپا برای حفظ برجام تلاش‌کند و از طریق شبکه‌های بانکی اقداماتی را جهت تسهیل روابط ایران با سایر کشورها فراهم آورد. با وجود این متاسفانه همچنان ساز و کار مربوط به این کار مشخص نشده است. نکته دیگر این است که تنها امتیاز ساز و کار ویژه مالی این است که شرکت‌های متوسط و کوچکی که نگران تحریم نیستند آماده همکاری با ایران هستند.
از سوی دیگر با توجه به تهدیدات اخیر وزیر خارجه فرانسه درخصوص فعالیت موشکی ایران، به نظر می‌رسد آنها یک نوع گروگانگیری را مطرح کرده‌اند و ایران را در حالت شک و تردید قرار داده‌اند که مبادا در صورت برآورده نشدن خواسته‌های آنها اس‌پی‌وی اجرایی نشود. البته قطعا خواسته‌های آنها صرفا برنامه‌های موشکی ایران نیست و همان‌طور که در گذشته گفته‌اند ادعاهای حقوق بشری و فعالیت‌های ایران در منطقه را نیز بهانه‌ای برای فشار به ایران قرار داده‌اند. بنابراین در صورت ایستادگی جمهوری اسلامی ایران بر مواضع خود به نظر نمی‌رسد اروپایی‌ها در قالب سازو کارهایی نظیر اس‌پی‌وی کاری برای ما انجام دهند زیرا آنها به‌دنبال تسلیم شدن ایران مقابل خواسته‌های غرب هستند.

اس‌پی‌وی باید در شأن ملت ایران باشد
الهام امین‌زاده / استاد دانشگاه
پس از لغو یکطرفه سند برجام از سوی آمریکا، ایران به عنوان یکی از طرف‌ها که بیشترین تعهدات را هم داشت فعالیت‌های خود را در راستای اعتمادسازی و توقف فعالیت‌های هسته‌ای ادامه داد که گزارش‌ها و اعتراف مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم این موضوع را تایید می‌کند. با این‌حال پیرو خروج آمریکا به‌رغم انجام تمام تعهدات از سوی ایران شاهد اعمال تحریم‌ها علیه ایران بودیم.
انتظاری که از اتحادیه اروپا می‌رود این است که تمام فرآیندهای مالی و تعاملات و تبادلاتی که در قبل بوده و نیز لغو تحریم‌هایی که بعد از برجام برداشته شده بود، ادامه پیدا کند و دیگر شاهد این وضعیت که تحریم‌های ثانویه آمریکا وضعیت اقتصادی و تجاری را تحت فشار قرار داده است نباشیم.
انتظار از اروپا این است که استقلال خودشان را در عرصه اقتصادی و تجاری حفظ کنند و خودشان را تحت پوشش و زیر سایه آمریکا نبینند زیرا حیثیت و اعتبار بین‌المللی‌شان خدشه‌دار خواهد شد.
دوم این‌که تعاملات تجاری باید در شان کشور و ملتی مثل ایران ادامه یابد. یعنی در جایی که باید در مقابل انرژی، ارز منتقل شود این تبادلات نباید یادآور برخی کشورهای جنگ‌زده که غذا را در مقابل نفت مبادله می‌کنند باشد. باید شان ملت و کشور ایران حفظ شود و یک رویه عادی و معمول تجاری بین‌المللی در قالب اس‌پی‌وی عملیاتی شود. همچنین از آنجا که آمریکا با خروجش از برجام، قطعنامه سازمان ملل را نقض کرده است نباید هیچ‌گونه توجهی به تحریم‌های ثانویه شود و فعالیت‌های تجاری و خدماتی و تقاضایی که برای انرژی ایران وجود داشته باید به همان حالت سابق برگردد.

وجود ابهام در اس‌پی‌وی پذیرفته نیست
حسین مظفر
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
برجام توافق طرفینی بوده است. به این معنی که ایران یکسری اقدامات در قبال اروپا انجام داده که رافع تحریم‌ها باشد اما متاسفانه با خروج آمریکا از برجام رخ نداد. بعد از آن اروپا وعده محقق شدن ساز و کار ویژه مالی و ایجاد تسهیلاتی در زمینه مبادلات تجاری را به ایران داد که متاسفانه تا کنون اقدامات جدی انجام نداده و مرعوب آمریکا شده و نتوانسته به وعده‌اش عمل کند.
جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد به‌واسطه اس‌پی‌وی بتواند تبادلات پولی و ارزی خود را با کشورهای مختلف تسهیل کند، نه این‌که همچنان این ساز و کار به یکسری مسائل مبهم بپردازد و مصداق‌ها را روشن نکند و ایران نتواند تبادلات مالی خود را دنبال کند.
انتظار داریم اروپا بتواند در مقابل آمریکا استقلال و اقتدار خود را بیشتر نشان داده تا بتواند به وعده‌هایش عمل کند. در غیر این صورت اگر ایران احساس کند نتیجه دلخواهی از اس پی وی به دست نخواهد آورد تصمیمات جدیدی اعمال خواهد کرد.

باید در داخل قوی شویم
محمد غرضی/ وزیر پیشین نفت
بیش از آن‌که مهم باشد در اس‌پی‌وی چه مسائلی وجود خواهد داشت این مساله مهم است که ما در داخل چگونه عمل می‌کنیم.
نگاه و تعامل دولتمردان خارجی با سایر کشورها بر‌اساس نوع تلقی آنها از وضعیت طرف مقابل است.
کشوری که به لحاظ وضعیت اداری، نظامی و تقنینی و سازوکارهای مالی و اقتصادی در شرایط مناسبی باشد طبیعی است نوع تعامل و توجه نسبت به این کشور از منظر دولتمردان خارجی متفاوت خواهد بود. هر اندازه که کشورها از توانمندی‌های بالایی در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی برخوردار باشند طبیعی است موانع و سدی جدی در برابر دست‌اندازی غربی‌ها ایجاد خواهد شد. به همان نسبت اگر شرایط داخلی و استعدادهای درونی کشورها از وضعیت مناسبی برخوردار نباشد طبعا این امکان برای تضییع حقوق آنها از سوی دولت‌های غربی فراهم می شود.
به‌طور کلی نهادهای بین‌المللی و دولت‌های شرقی و غربی که داعیه کمک به سایر کشورها را دارند وقتی با توانایی‌های محکمی در آن کشورها روبه‌رو شوند نمی‌توانند حقوق عامه را تضییع کنند. در شرایط فعلی هم اگر شبکه‌های بانکی ما به اندازه کافی رشد نکرده باشد و امکان ایجاد اختلال در شبکه‌های ارتباطی و اینترنتی وجود داشته باشد طبعا نحوه و رویکرد مقابله با هجمه‌های صورت گرفته نیز مشکل خواهد شد. بنابراین حتی اگر آنها در ادعای خود در زمینه فراهم کردن زمینه‌های همکاری با ایران صادق باشند باز هم امکان بهره‌برداری از آن وجود نخواهد داشت، چون بستر آن آماده نیست.