تصویب لوایح اف.ای.تی.اف در مجمع قطعی نیست

وی در این باره گفته «ممکن است در یک جایی برای تطبیق یا تامین سیاست‌های کلی، اصلاحات جزئی صورت گیرد ولی به هرحال تصویب خواهد شد. ما ناگزیر هستیم تصویب کنیم و باید تصویب کنیم. منافع ملی ما اقتضاء می‌کند تصویب کنیم.»
این اظهارنظر انصاری در حالی است که لوایح مرتبط با اف‌.ای.تی.اف در ماه‌های اخیر محل مناقشه‌های زیادی بوده و در مجلس شورای اسلامی، تعداد زیادی از نمایندگان ایرادهای فراوانی به این لوایح بویژه سی‌.اف.تی (لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم) می‌گرفتند که البته در نهایت در مجلس تصویب شد.
این لایحه در ادامه مسیر قانونی خود برای بررسی مطابقت با شرع و قانون اساسی و همچنین سیاست‌های کلی نظام به شورای نگهبان و هیات نظارت مجمع تشخیص مصلحت ارسال شد که هر یک از این دو نهاد ایرادهایی به این لایحه گرفته و آن را برای اصلاح به مجلس عودت دادند. مجلس نیز بار دیگر این لایحه را مورد بررسی قرار داد و نهایتا در زمان رای‌گیری در صحن علنی، برخی از ایراداتی که توسط شورای نگهبان و مجمع به لایحه سی‌.اف.تی گرفته شده بود، اصلاح شد و در برخی موارد هم نمایندگان بر نظر قبلی خود اصرار کردند.
اکنون بار دیگر لایحه سی‌.اف.تی به مجمع برگشته و با اظهارنظر نهایی این نهاد درباره سی‌.اف.تی و سایر لوایح مرتبط با اف.ای.تی.اف، پرونده آنها بسته خواهد شد.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در نشست خبری دیروز درباره این لوایح توضیح داد و البته بر خلاف آنچه مجید انصاری با قاطعیت پیش‌بینی کرده بود که لوایح در مجمع تصویب می‌شود گفت، مصوبه مجلس در این زمینه به دست ما نرسیده و در حال حاضر نمی‌توانیم درباره سی‌.اف.تی اظهارنظر کنیم.
وی درباره لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی هم با بیان این‌که در ارتباط با این لایحه، برای اولین بار مجلس شورای اسلامی مغایرت‌های هیات عالی نظارت را نپذیرفت، گفت: از آنجایی که برای اولین بار بود که مجلس اصرار می‌کرد ما وظیفه داشتیم براساس مصلحت، ایرادات هیات عالی نظارت را از بعد مصلحت در صحن مجمع بررسی کنیم و پس از بررسی، نظر مجمع این بود که ماده‌یک قانون پولشویی باید اصلاح شود و مجلس شورای اسلامی در ماده یک باید از نظر خود برگردد. رضایی افزود: ماده یک درباره منشأ جرم است که در لایحه دولت هم نبوده و مجلس بعدا آن را اضافه کرده بود.

کدخدایی: درصورت اصلاح ایرادها ما حرفی نداریم
اظهارنظر عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان هم حکایت از راه پرپیچ و خم مقابل لوایح اف.ای.تی.اف دارد. وی دیروز در همایش ایران و لوایح چهارگانه اف.ای.تی.اف که در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد گفت: ایرادات شورای نگهبان به CFT را نباید سیاسی دانست و شورای نگهبان باید بر اساس قانون اساسی و شرع مقدس اسلام ایرادات لازم را بگیرد و نمی‌تواند از اشکالات چشمپوشی کند. کدخدایی در پاسخ به انتقادات تصریح کرد: شورای نگهبان نه جای مجمع نشسته و نه جای مجلس بلکه محکم جای خودش نشسته است و صرفا در صورت اصلاح در مجمع و مجلس، ما دیگر حرفی نداریم.
این اظهارنظرها و همچنین مواضع برخی دیگر از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که جام‌جم با آنها گفت‌وگو کرده حاکی از این است که پیشاپیش نمی‌توان با قاطعیت درباره سرانجام لوایح مرتبط با اف.ای.تی.اف در مجمع صحبت کرد. برخی اعضای مجمع حتی معتقدند بررسی لایحه سی‌.اف.تی در مجمع با چالش‌های فراوانی روبه‌رو خواهد بود و باید به دقت در صحن مجمع بررسی شود.
مشروح اظهار نظر اعضای مجمع که با آنها گفت‌وگو کرده‌ایم به این شرح است:

برخی اظهار نظرها پیشگویی است
دکتر محمدجواد ایروانی
روال کار مجمع درباره مصوبات مجلس به این شکل است که یکبار در خلال بررسی طرح‌ها در کمیسیون‌های مجلس، هیات عالی نظارت مجمع هم بررسی‌های خود را انجام می‌دهد و اگر مغایرت و عدم انطباق آشکاری با سیاست‌های کلی وجود داشته باشد صرفا به لحاظ هماهنگی و از بعد یک نظر و مشورت به مجلس اعلام می‌شود.
سپس هر یک از مصوبات مجلس به کمیسیون مربوطه در مجمع می‌رود و در آنجا بررسی می‌شود مثلا اگر غلبه آن اقتصادی باشد به کمیسیون اقتصاد می‌رود، اگر مربوط به امور زیربنایی باشد به کمیسیون زیربنایی می‌رود و اگر غلبه آن سیاسی-امنیتی باشد به کمیسیون مربوطه می‌رود. شورای نگهبان هم پس از بررسی‌های خود ایرادات احتمالی مبنی بر مغایرت با شرع یا قانون اساسی را به همراه ایرادات احتمالی مبنی بر عدم انطباق یا مغایرت با سیاست‌های کلی نظام به مجلس می‌دهد. اگر مجلس بر نظر خود اصرار کرد دوباره به مجمع تشخیص می‌آید و پس از بررسی در کمیسیون مربوطه، گزارشی به صحن مجمع داده می‌شود.
مجمع تشخیص مصلحت نظام در این مرحله از منظر رفع اختلاف بین نظر شورای نگهبان و مصوبه مجلس تشکیل جلسه می‌دهد و این همان کاری است که دیروز درباره قانون پولشویی انجام دادیم. در اینجا، موضوعاتی که باقی مانده بررسی و کارشناسی شده و با در نظر گرفتن جمیع جهات و منافع ملی و نگاه جامع، رای‌گیری می‌شود. برای کنار گذاشتن نظر شورای نگهبان در این مرحله، نیاز به آرای دو سوم اعضای مجمع وجود دارد و اگر رای آورد در آن موضوع خاص و چند موضوع باقی مانده تصمیم‌گیری می‌شود.
اگر هم برای رفع یک موضوع اختلافی میان شورای محترم نگهبان و مجلس محترم شورای اسلامی، صرفا با یک تغییر در همان موضوع، بتوان مساله را حل کرد اینکار انجام می‌شود. البته مقررات می‌گوید اگر تغییر در یک ماده، مستلزم تغییر در یک ماده دیگر باشد این کار هم می‌تواند انجام شود. اما در مورد یک ماده دیگری که شورای نگهبان ایراد نگرفته، مجمع تشخیص مصلحت نظام اصلا وارد نمی‌شود. یعنی صرفا در همان جایی که اختلاف است وارد می‌شود و در آن اختلاف ممکن است برای رفع آن موضوع با در نظر گرفتن صحبت‌هایی که مجلس، دولت، شورای نگهبان و کمیسیون دارند با یک پیشنهاد اصلاحاتی انجام شود و این امکانپذیر است و در آیین‌نامه مصوب مجمع وجود دارد. در تاریخ مجمع هم خیلی از مسائل به همین شکل حل شده است که از جمله آنها می‌توان به مسائل مربوط به قوانین سالانه بودجه و مسائل قانون برنامه پنج ساله اشاره کرد که با در نظر گرفتن نظر مجلس و شورای نگهبان و دولت و کمیسیون مجمع، با یک تغییر کل مشکل حل شده و می‌توان گفت بن‌بست‌شکنی شده است.
مجمع جایی است که استدلال‌های گوناگون مطرح و شنیده شده و درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود و این‌که افرادی بخواهند پیش‌بینی‌ کنند که قطعا چیزی تصویب می‌شود چنین چیزی نیست. البته هر کسی نظر شخصی خودش را می‌تواند بگوید ولی بیشتر به یک پیش‌بینی شبیه است.
هیچ چیزی در مجمع قطعی نیست مگر این‌که در کمیسیون‌ها مطرح شود و برداشت خود من این است که مجمع در موضوعات مختلف، فارغ از مسائل سیاسی، جناحی و ... صرفا بر پایه مبانی نظام و با یک جامع‌نگری تصمیم‌گیری می‌کند و ترکیب مجمع هم چنین اقتضایی دارد.

بخش قابل توجهی از اعضا موافق سی.اف.تی نیستند
حسین مظفر
اشکالات جدی بر لایحه سی.اف.تی در هیات عالی نظارت مجمع وارد شد و طبیعتا انتظار داریم آن اشکالات رفع شود. در این هیات نظر کارشناسی داده ‌شده و تمام اشکالات مطرح می‌شود، اما در صحن مجمع این‌گونه نیست و لایحه برمبنای مصلحت مورد بررسی قرار می‌گیرد. البته هنوز این لایحه در دستور کار صحن مجمع قرار نگرفته است، اما قطعا تصویب این لایحه در صحن با چالش‌های بسیاری مواجه خواهد شد. در صحن مجمع باید ببینیم که آیا مصلحت به حدی است که تایید این لایحه در جهت منافع ملی باشد یا برخلاف منافع ملی است. در هر صورت با توجه به نظرات مخالف و موافق این لایحه در مجمع و با در نظر گرفتن این‌که بخش قابل‌توجهی از اعضا موافق نیستند، قطعا تصویب آن به استدلال‌های قوی نیاز دارد و باید با در نظر گرفتن شرط و شروطی این اقدام صورت گیرد.
در حال حاضر برخی از اعضا این لایحه را مغایر با منافع ملی می‌دانند و برخی نیز معتقدند باید این لایحه با رعایت برخی موارد مورد بررسی قرار گیرد. اما در هر حال به دلیل حساسیت زیاد، لایحه سی.اف.تی به سادگی مورد بررسی و تصویب قرار نخواهد گرفت.

پیش‌بینی تصویب سی.اف.تی، دیدگاه شخصی است
علی آقامحمدی
هنوز لایحه سی.اف.تی به مجمع ارسال نشده است و طرح دیدگاه‌های برخی از اعضا در مورد احتمال تصویب آن در مجمع، براساس دیدگاه‌های شخصی آنهاست؛ چرا که در حال حاضر سمت و سوی مجمع در این ارتباط مشخص نیست و باید به لحاظ فنی بررسی شود که آیا این لایحه شرط‌پذیر است یا خیر و آیا با اضافه کردن برخی شروط، می‌توان مشکلات آن را برطرف کرد.
شخصا در حال حاضر نمی‌توانم در مورد تصویب یا عدم تصویب لایحه سی.اف.تی اعلام نظر کنم و باید در مجمع مورد بررسی قرار گیرد.

هنوز سی.اف.تی در دستور کار مجمع نیست
غلامرضا مصباحی‌مقدم
در خصوص موضوع سی.اف.تی چون هنوز مجمع تشخیص مصلحت برای بررسی آن تشکیل جلسه نداده، نمی‌توان با قطعیت درباره نتیجه بررسی‌ها اظهار نظر کرد.
موضوعی که این روزها در مجمع تشخیص مصلحت در حال بررسی است لایحه پولشویی است. این لایحه به عنوان یک لایحه داخلی شناخته می‌شود یا به تعبیری قانون داخلی را دنبال می‌کند. قبلا در سال 86 این لایحه تصویب شد و اخیرا لایحه اصلاحیه‌ای از سوی دولت به مجلس ارائه شد و مجلس دوباره اصلاحاتی در این قانون اعمال کرده است. بنابراین این لایحه ربطی به سی.اف.تی ندارد. لایحه پولشویی با نظر مثبت مجمع تشخیص مصلحت نظام البته با اندکی اصلاحات در حال بررسی است و دیروز ماده یک بررسی و نهایی شد و ان‌شاءا...
مواد 2 و 8 هم از این پس مورد بررسی قرار خواهد گرفت و با اصلاحاتی تصویب خواهد شد.

نمی‌توان اظهار نظر قطعی کرد
آیت‌ا... محسن مجتهد شبستری
درباره اظهارنظرهایی که این روزها درباره سرانجام لوایح مرتبط با اف‌.ای‌.تی.‌اف در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح می‌شود باید به‌صورت تک‌تک این لوایح را مورد بررسی قرار داد. در مورد لایحه سی‌.اف‌.تی (پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم) این نکته را باید دقت کرد که هنوز این لایحه در دستور کار مجمع قرار نگرفته و بنابراین در این زمینه نمی‌توان اظهار نظر قطعی کرد.
در حال حاضر بررسی لایحه پولشویی در کمیسیون مجمع تشخیص مصلحت شروع شده است. قبلا هیات نظارت مجمع اشکالاتی را به این لایحه وارد کرد. بحث پولشویی عمدتا بعد داخلی دارد. قانونی در سال 86 درباره پولشویی به تصویب رسید که نواقصی داشت و اخیرا در مجلس شورای اسلامی نسبت به آن اصلاحاتی صورت گرفت و این اصلاحات به شورای نگهبان رفت و این نهاد نیز اشکالاتی را به آن وارد کرد. همچنین هیات نظارت مجمع تشخیص مصلحت نیز اشکالاتی نسبت به این لایحه داشت که آن را به شورای نگهبان ارسال کرد و شورای نگهبان نیز آن اشکالات را وارد دانست و آن را به مجلس عودت داد و مجلس نیز بر نظر خود اصرار داشت. لایحه مذکور دوباره به مجمع ارجاع و در کمیسیون در حال بررسی است و ان‌شاءا... بعد از بررسی و رفع نواقص از این لایحه، مجمع نظر نهایی خود را اعلام می‌کند. طبعا این لایحه در مجمع رد نخواهد شد و مجمع اشکالات و ایرادات لایحه مذکور را برطرف خواهد کرد. لایحه پولشویی بیشتر مربوط به مسائلی است که به لحاظ داخلی برای ما اهمیت دارد و قسمت‌های جزیی آن جنبه بین‌المللی پیدا می‌کند. بنابراین بخش‌هایی که از سوی هیات نظارت مجمع مورد اشکال واقع شده دوباره در صحن علنی مجمع تشخیص مورد بررسی قرار می‌گیرد.