ماموریت چند جانبه پمپئو

دونالد ترامپ، دو هفته پیش اعلام کرد نیروهای نظامی این کشور به زودی سوریه را ترک می‌کنند.

ترامپ در همان زمان گفت آمریکا دیگر قصد ندارد پلیس جهان باشد. وی در سخنان بعدی نیز بارها تکرار کرد که ما دیگر حاضر نیستیم برای امنیت دیگران بجنگیم. برخی تحلیلگران از این اظهارات چنین تعبیر کردند که آمریکا قصد دارد منطقه غرب آسیا را به حال خود رها کرده و بیشتر خود را بر آسیای جنوب شرقی متمرکز سازد.

خروج نیروهای آمریکایی از سوریه به معنای یک پیروزی بزرگ برای ایران و محور مقاومت در منطقه بود‌. این تصمیم با واکنش منفی مقامات اسرائیلی و با سکوت سعودی‌ها و متحدانش مواجه شد.

حال آمریکا می‌گوید قرار است طی روزهای ۸ تا ۱۵ ژانویه (۱۸ تا ۲۴ دی) به هشت کشور عربی سفر کرده و به آنها اطمینان خاطر دهد که آمریکا قصد خروج از منطقه را ندارد. ترامپ پیش‌تر در اظهار نظرهایی صریح گفته بود اگر ما در منطقه نباشیم برخی از کشورهای عرب [به طور صریح‌تر عربستان سعودی] قادر نیستند برای مدت دو هفته سرپای خود بمانند.

این سخن هرچند تحقیر آشکار سعودی‌ها بود، اما از یک حقیقت بزرگ نیز پرده بر‌می‌داشت و آن این‌که بدون حضور و حمایت آمریکایی‌ها مقامات سعودی هیچ جایی در کشور خودشان نیز نخواهند داشت.

به همین دلیل هرگونه خروج نیروهای آمریکایی از منطقه‌ لرزه بر اندام حاکمان عرب منطقه بخصوص عربستان سعودی و متحدانش انداخته و حال آنها با خواهش و تمنا از آمریکایی‌ها می‌خواهند تنهایشان نگذارند.

مساله قطر

اما بخش دیگری از ماموریت پمپئو به مساله دیگری مربوط می‌شود و آن میانجیگری بین قطر و کشورهای عرب به رهبری عربستان سعودی است. دوسال پیش وقتی مقامات سعودی به همراه متحدان شان تصمیم گرفتند دولت قطر را از زمین و هوا و دریا تحریم کنند هرگز فکرش را هم نمی‌کردند که دولت کوچک قطر بتواند دوام آورده و همچنان در مقابل سیاست‌های سلطه جویانه عربستان قد علم کند، اما طی دوسال گذشته نه‌تنها قطری‌ها تسلیم نشدند، بلکه همچنان بر مواضع خود علیه پدرسالاری عربستان سعودی تاکید می‌ورزند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که خود یکی از عوامل اصلی شکاف بین کشورهای عرب بود از همان ابتدای وقوع این بحران گفت: فکر می‌کنم بتوانیم خیلی سریع به توافقی برسیم. این درحالی بود که صباح احمد جابر صباح، امیر کویت مشغول میانجیگری بین طرفین بود و با سفرهای مکرر خود به دوحه و ریاض نتوانسته بود کوچک‌‌ترین دستاوردی به دست آورد. پس از آن نیز رکس تیلرسون وزیر امور خارجه وقت آمریکا به همین منظور به عربستان، امارات، بحرین و مصر سفر کرد اما در پایان مجبور شد دست خالی به واشنگتن بازگردد. تیلرسون در پی اتخاذ نوعی سیاست بی‌طرفی مثبت در قبال طرف‌های بحران بود، اما دونالد ترامپ از همان ابتدا به دلیل جانبداری افراطی‌اش از عربستان، امکان هرگونه آشتی یا مصالحه‌ای را از بین برده بود.

حال پمپئو به منطقه می‌آید تا یک بار دیگر شانس آمریکا را در میانجیگری بین قطر و کشورهای عرب به رهبری عربستان آزمایش کند. این درحالی است که عربستان به دلیل قتل فجیع جمال خاشقجی تحت فشار افکار عمومی جهان قرار گرفته و آمریکا نیز به‌رغم حمایت‌هایش از ولیعهد و پادشاه عربستان گفت همچنان برایش موضوع خاشقجی حل نشده است. ناظران معتقدند آمریکا تنها در صورتی در این میانجیگری موفق خواهد بود که دست از جانبداری یک سویه از عربستان بردارد. در غیر این صورت ماموریت پمپئو نیز به همان سرنوشت ماموریت تیلرسون دچار خواهد شد. به این اهداف می‌توان مساله معامله قرن را هم اضافه کرد. طرحی که تاکنون دولت ترامپ بارها درباره آن زیاده‌گویی کرده، اما درعمل تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است. این طرح قرار است با اعطای یک نوع خودمختاری صوری به دولت فلسطین مناقشه اعراب و اسرائیل را حل کند و در ادامه کار، روابط بین رژیم صهیونیستی و کشورهای مسلمان عرب را عادی‌سازی کند. طرحی که هرچند به صورت مخفی همچنان از سوی آمریکا و متحدانش دنبال می‌شود، اما تاکنون با مخالفت اکثر کشورهای مسلمان و به‌خصوص گروه‌های فلسطینی و محور مقاومت مواجه شده است.

بزک کردن چهره آمریکا

حسین رویوران، کارشناس مسائل غرب آسیا به خبرگزاری قدسنا می‌گوید هدف اصلی سفر پمپئو «بزک کردن چهره آمریکا» در منطقه است. به گفته او: آمریکا از طریق این سفر می‌کوشد یک‌بار دیگر مشکلات ساختاری رژیم‌های وابسته منطقه را فرافکنی کند و ایران را تهدیدی برای منطقه قلمداد کند و از این کشورها بخواهد در مقابل ایران صف‌آرایی کنند. حال آن‌که واقعیت این است که مشکلات کشورهای هم‌پیمان آمریکا در منطقه به ساختارهای داخلی آنها بر‌می‌گردد. یکی از مهم‌ترین مشکلات این کشورها غارت اموال ملی آنها از سوی غرب است

استفاده ابزاری از کودکان

پخش یک ترانه کارتونی ساخته عربستان سعودی، در فضای مجازی جنجال آفرید به گزارش العالم، عربستان سعودی با پخش ترانه‌ای کارتونی با عنوان «باران ببار بر دوحه» به دوحه حمله کرد، اما از آنجا که این ترانه برای رده سنی کودکان سروده شده بود جنجال زیادی به دنبال داشت و انتقادات زیادی در محافل عربی به وجود آورد، زیرا در آن کودکان مورد بهره‌برداری سیاسی قرار گرفته‌اند. فعالان اجتماعی این ترانه را شوکه‌کننده توصیف کرده و بهره‌برداری از کودکان در آن را محکوم کردند.
ترکی الشلهوب یکی از فعالان مدنی گفته است: «این ویدئو خیلی زننده و نقض آشکارحقوق کودکان است، زیرا به جای این‌که به کودکان نیکی و گذشت را آموزش دهد، کینه و نفرت از کشور همسایه را ترویج می‌دهد. آرزو می‌کردیم این دشمنی متوجه اسرائیل باشد.» این ترانه حاوی تصاویر و مولفه‌های بصری است که به آبگرفتگی خیابان‌های قطر در پاییز 2018 و خسارت‌های ناشی از باران‌های موسمی اشاره دارد و سپس وارد دنیای سیاست می‌شود و مقامات قطر را به «بی‌لیاقتی» برای اداره امورمتهم می‌کند. این ترانه همچنین قطر را به حمایت از حماس متهم کرده و آن را یک گروه تروریستی معرفی می‌کند.

علی باقری
بین‌الملل