«اقیانوس آرام» در شبکه 2 جاری می‌شود

با نعمت‌اللهی گفت‌وگو کردیم و از او درباره ویژگی‌های این برنامه پرسیدیم. این کارگردان، اقیانوس آرام را برنامه‌ای معرفی می‌کند که سعی دارد اهمیت این برهه سنی را به همگان یادآوری کند و برای برقراری ارتباط بهتر با مخاطبان نوجوانش بخش اعظمی از مسؤولیت‌های برنامه را به هم سن و سال‌های آنان سپرده است.

برنامه امسال قرار است همچون گذشته به موضوعات نوجوانان بپردازد اما گویا به‌‌رغم این شباهت کلی، فصل دوم برنامه با فصل نخست فرق‌هایی دارد و قرار است در بستر قصه‌ آدم‌های مختلفی که به برنامه می‌آیند، به شبهات نوجوانان امروز و آسیب‌های این دوران بپردازد. به گفته نعمت‌اللهی رویکرد آنان از ابتدا این بود که همه کارهای برنامه را بچه‌ها پیش ببرند و به همین دلیل از انتخاب مجری بزرگسال برای برنامه صرف نظر کردند و کار را به خود نوجوانان سپردند. او می‌گوید: سرانجام بعد از ساعت‌ها مشاوره و گفت‌وگو با آدم‌هایی که در حوزه نوجوان کار می‌کنند، مطالعات روان‌شناسی و تربیتی و تجربه برنامه‌سازی دارند و همچنین گپ رودررو با بیش از 200 نوجوان، به این حال و هوا رسیدیم. سعی کردیم فاصله‌مان را با بچه‌ها خیلی کم کنیم و به همین دلیل جلسات مستمر گفت‌وگو با تعداد قابل توجهی دانش‌آموز نوجوان داشتیم و دیدیم مساله‌شان داشتن برنامه‌ای است که بتوانند در آن حرفشان را بزنند.

مرز محو نوجوانی

این کارگردان می‌گوید سعی دارند برنامه جامع و کاملی را تقدیم نوجوانان کنند اما مطمئنا در 26 قسمت نمی‌شود دنیای نوجوانان را متحول کرد. نعمت‌اللهی عنوان می‌کند: تصمیم و هدفمان این است که بتوانیم خیلی‌ها را روی این سن که مهجور مانده است،‌ حساس کنیم. او بیان می‌کند: تکلیف بزرگسال معلوم است و تکلیف کودک هم چند سالی است معلوم شده و بسیاری در این حوزه به‌صورت جدی فعالیت می‌کنند. کلی کتاب، کلاس و برنامه درباره چگونه غذا دادن به کودک تا چگونگی امرونهی به او وجود دارد اما متاسفانه نوجوان تا حد زیادی رها شده است، چون فکر می‌کنند او شکل گرفته و بسیاری از کار کردن در این حوزه می‌ترسند، چون آن را حوزه پر دردسری می‌دانند. کار نوجوان پر از اقتضائات پیش‌بینی نشده است به این دلیل که نوجوانان فصل به فصل و نسل به نسل با یکدیگر متفاوت هستند. نوجوان امروز که با فضای مجازی، تبلت و تلفن همراه سروکار دارد خیلی با کسی که چند سال پیش نوجوانی را تجربه کرده،‌ متفاوت است. به این موارد اتفاقات پیش‌بینی نشده اجتماعی هنجار و نابهنجار که تاثیر خودش را روی این نسل می‌گذارد اضافه کنید. نتیجه این می‌شود ما الان با نوجوانی طرف هستیم که هنوز تکلیفمان با او روشن نیست و نمی‌دانیم با او باید چه کنیم؟ برایش چه بسازیم؟ به او چه بگوییم؟ کجاها جدی‌اش بگیریم و کجاها به او اخم کنیم؟ اصلا نمی‌دانیم او چه نیازی دارد!؟

جدی بگیرید

آنچنان که نعمت‌اللهی اظهار می‌کند تلاش عوامل برنامه این است مخاطبان را نسبت به اهمیت این دوره از زندگی بشر حساس کنند. او می‌گوید: علاوه‌بر این می‌خواهیم بگوییم نوجوانان بسیار جدی‌اند و باید جدی گرفته شوند. آنان کاملا قابل اعتنا و اعتمادند و اگر الان سخت با آنها ارتباط برقرار می‌کنیم به خاطر این است که یاد نگرفته‌ایم جدی‌شان بگیریم. به‌خاطر این پشینه سعی کردیم از اولین قدم‌هایمان در ساخت اقیانوس آرام به این نکته توجه کنیم. به نوجوانان گفتیم ما شما را جدی می‌گیریم، بیاید و برنامه‌تان را خودتان مدیریت کنید و بسازید. بچه‌ها خودشان ایده تیزر و آهنگ تیتراژ را دادند. همان‌طور که گفتم خودشان برنامه را پیش می‌برند، اجرا و حتی استودیو را نظافت می‌کنند. اگر توانایی‌اش را داشتیم سایر عوامل مثل تصویربردار،‌ نورپرداز و تدوینگرمان را هم از نوجوان انتخاب می‌کردیم.

سخت اما شیرین

کارگردان اقیانوس آرام، کار با نوجوانان را سخت و شیرین می‌داند و در این‌باره می‌گوید: شما با آدم‌هایی پر از خلاقیت و ایده مواجه‌اید که به هیچ‌وجه یکدست نیستند. هر کدام ویژگی‌های خود را دارند و باید بتوانی با تمام آنها ارتباط برقرار کنی و کارت را پیش ببری. شیوه انتخاب شده ما، کار را برایمان سخت می‌کند. دشوار است استناندارد برنامه‌سازی را کنار بگذاری، مجری نداشته باشی و تصمیم بگیری با چند نوجوان برنامه را جلو ببری. تصمیم ما مثل راه رفتن لبه پرتگاه، خطرناک و حساس است. مدل موفق و معروفی هم در این مورد نداشتیم که برای پیش بردن کار به آن استناد کنیم و بگوییم شبیه فلان برنامه عمل می‌کنیم و موفق می‌شویم. به نظرم اگر لطف خدا شامل حالمان بشود و بتوانیم برنامه را به ثمر برسانیم، یکی از شیرین‌ترین تجربه‌ها را در این حوزه رقم زده‌ایم.

رنگین کمان نوجوانی

برنامه چند بخش اصلی دارد و در کنار آنها چند آیتم نیز پخش می‌کند که مکمل فضای کلی برنامه هستند. به گفته کارگردان اقیانوس آرام، اولین بخش و جذاب‌ترین قسمت برنامه مهمانی است که به دعوت بچه‌ها به برنامه می‌آید و برایشان قصه نوجوانی‌اش را تعریف می‌کند. مهمانان این بخش کسانی هستند که بچه‌ها پذیرفته‌اند و قصه نوجوانی این اشخاص می‌تواند الگوی خوبی برای نوجوانان امروز باشد. کسانی از میان بازیکان فوتبال، هنرمندان، دانشمندان و... که در نوجوانی‌شان تصمیم مهمی گرفته و زحمت کشیده‌اند تا به این نقطه رسیده‌اند. قرار است در بخش دوم برنامه نوجوانان حاضر در استودیو نسبت به این قصه‌ها واکنش نشان بدهند، سوالاتشان را بپرسند و جاهایی با مهمان همذات‌پنداری می‌کنند. در بخش سوم برنامه نیز یک مهمان نوجوان به برنامه می‌آید که خود بچه‌ها او را انتخاب می‌کنند.

این مهمان هم سن و سال بچه‌هاست. به گفته نعمت‌اللهی این مهمان خیلی بچه عجیبی نیست، مثلا المپیادی نیست و ده عدد را ذهنی با هم ضرب نمی‌کند. کسی است مانند اغلب نوجوانان که فقط کار مهمی کرده است. او می‌گوید: نوجوانی داریم که در اربعین موکب است. نوجوانی داریم که سلاح ساخته است. نوجوانی داریم که کشاورزی کار می‌کند، چندین نوجوان دیگر را هم به کار مشغول کرده و کارآفرین است. نوجوانی داریم که در سرپل ذهاب دارد خانه‌شان را می‌سازد. نوجوانی هست که در زیرزمین خانه‌شان به فرمول شیمیایی عجیب و غریبی رسیده است. بچه‌هایی هستند که در مسجد ربات اختراع کرده‌اند یا با معلولیتی که داشته‌اند، اتفاق مهمی را رقم زده‌اند.

همه با هم

کارگردان برنامه می‌گوید: از میان بچه‌ها کسانی هستند که تجربه حضور در رسانه را داشته‌اند اما شیوه گزینش این‌گونه بود که فراخوان داده شد و از جاهای مختلف این عزیزان به ما معرفی شدند یا خودشان با برنامه ارتباط برقرار کردند. با آنها مصاحبه کردیم و از میان بیش از 200 نوجوان دختر و پسر، به 24 نفر رسیدیم که در فصل دوم نوجوانی یعنی حدود 14 تا 18 سالگی هستند. چهار نفر از این بچه‌ها بده بستان بیشتری با یکدیگر دارند و برنامه را پیش می‌برند اما برای هر 24 نفر برنامه داریم.

او ادامه می‌دهد: یکی دیگر از حساسیت‌های این برنامه این بود که دختر و پسر همزمان در استودیو حضور داشته باشند. 12 نوجوان دختر و 12 نوجوان پسر داریم و این‌گونه نیست که برنامه یک روز دخترانه و یک روز پسرانه باشد. البته بچه‌ها قواعد و قوانین را رعایت می‌کنند، خیلی جدی پای‌بند به اصول و خط قرمزهای برنامه هستند و تا به حال بی‌نظمی نداشته‌ایم.

نیم‌رخِ اقیانوس آرام

در برخی خبرها آمده بود این برنامه قرار است نیم‌رخ دیگری برای نوجوانان باشد. نعمت‌اللهی در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: این‌که این برنامه شبیه نیمرخ است یا نه را نمی‌دانم. نیمرخ در نوجوانی ما یک اتفاق متفاوت بود. شاید مهم‌ترین ویژگی این برنامه این بود که ما در آن خیلی جدی گرفته شده بودیم. حتی یادم است وقتی می‌خواستند اسم برنامه را انتخاب کنند، فراخوان دادند و از نوجوانان پرسیدند. متاسفانه بعد از آن یعنی در این سال‌ها خیلی به دنبال دنیای نوجوانان نرفتیم و به قول روان‌شناسان خیلی والد محور پیش رفتیم؛ به جای آنها تصمیم گرفتیم و حتی از آنها خواستیم که در برنامه‌های متعلق به خودشان آن‌گونه که ما می‌خواهیم، اجرا و هر وقت ما خواستیم به دوربین نگاه کنند.

اکنون تلاش ما این است از این فضا فاصله بگیریم. نمی‌دانم نتیجه چه می‌شود؛ شاید کارمان درنیاید ولی امیدوارم کار خوبی بشود، چون با تمام وجود تلاش کردیم تا نوجوانان را خیلی جدی بگیریم.

مرور نوجوانی

برنامه نیمرخ که به یادماندنی‌ترین و به نوعی معیار برنامه‌های نوجوانان سیماست، در دهه 70 از شبکه یک سیما پخش می‌شد. برنامه‌ای که برای تلویزیون در آن سال‌ها رنگ و جنس تازه‌ای داشت و چهره‌های جدیدی را معرفی کرد؛ کسانی مثل امیرحسین مدرس، حسین رفیعی،‌ محمد سلوکی و فرزاد حسنی که امروز جزو بازیگران و مجریان مطرح هستند.

آنچه نیمرخ را از سایر برنامه‌های مشابهش که تا آن سال روی آنتن رفته بودند متمایز می‌کرد، زبان صمیمی مجریان و شوخی‌های به روز آن بود. پس از آن برنامه اکسیژن با اجرای شهاب حسینی و سال‌ها بعد برنامه‌ای با عنوان پسرای ایرونی روی آنتن رفتند و توانستند تا حدی موفقیت نیمرخ را تکرار کنند. پسرای ایرونی، احسان علیخانی و جواد مولانیا را به عرصه اجرا معرفی کرد و فضای شادی داشت، فضایی که نسخه دخترانه برنامه فاقد آن بود. با مرور کارنامه برنامه‌های نوجوانانه،‌ آنچه به چشم می‌آید این است که جوانان از قاب سیما سهم بیشتری از نوجوانان داشتند اما امروز اقیانوس آرام نوید یک برنامه سراسر نوجوانانه را می‌دهد.

سفر حجت‌الاسلام زائری به روزگار نوجوانی

این هفته «اقیانوس آرام» در بخش مهمان بزرگسال، میزبان حجت‌الاسلام زائری و
عبدا... رواست و در بخش نوجوان، ابوالفضل آرمیده و فاطمه جعفری مهمان برنامه خواهند بود. حجت‌الاسلام زائری به‌طور ویژه به موضوع زندگی و تعامل با افرادی که اصلا شبیه ما نیستند، می‌پردازد و در همین خصوص داستان زندگی نوجوانی خود را به صورت استندآپ غیرکمدی برای نوجوان‌ها اجرا خواهد کرد. برنامه پنجشنبه‌شب نیز به حضور ابوالفضل آرمیده که یک نوجوان کشتی‌گیر است و داستان شگفت‌انگیز مبارزه او با بیماری‌اش اختصاص دارد. او که در بازی‌های قهرمانی آسیا نیز حضور داشته در یک دوره دو ساله با حفظ روحیه خود، از مرگ حتمی نجات پیدا کرده است. قسمت سوم «اقیانوس آرام» جمعه شب، به طور مشترک یک مهمان بزرگسال و یک مهمان نوجوان خواهد داشت که این هفته، عبدا... روا و فاطمه جعفری این ترکیب را روی آنتن خواهند برد. عبدا... روا، مجری با‌سابقه تلویزیون در این قسمت داستان پر فراز و نشیب و جالب نوجوانی خود را که تحت تاثیر فقدان پدرش هم بوده تعریف می‌کند. فاطمه جعفری، هم که یک نوجوان ۱۷ ساله معلول اما بشدت فعال و پر انرژی است برای نوجوان‌ها از خلاقیت‌ها و هنرمندی‌اش در عین ناشنوا و نابینا بودن می‌گوید!

نوشین مجلسی

رسانه