به پاس قند پارسی

رادیو ایران و دغدغه پاسداشت زبان فارسی

یدا... گودرزی مدیر فرهنگ و اندیشه رادیو ایران که «پارسیگویان» در این گروه تولید می‌شود، می‌گوید: هر اتفاقی در حوزه تمدنی زبان فارسی روی دهد، می‌تواند موضوعی برای پارسیگویان باشد. طی پژوهش‌هایی که درباره برنامه و موضوع آن داشتیم به نکات جالبی برخوردیم، مثلا این‌که سرود ملی کشور برادر پاکستان به زبان فارسی است و بسیاری از اصطلاحات و کلمات در زبان این کشور به فارسی هستند.

حقیقت آن است که زبان فارسی مرز نمی‌شناسد از مرزهای کاشغر و چین و مغولستان گرفته تا آلبانی و بوسنی و آفریقا و مصر و خاورمیانه تا تاجیکستان و کشورهای همسایه ردپای فارسی‌زبانان را می‌توان پیدا کرد. شاید جالب باشد که بیش از 1600 واژه فارسی در زبان بوسنیایی وجود دارد، یا در ترکیه بیش از 6000 واژه فارسی وجود دارد یا در قزاقستان هزاران کلمه فارسی هست.

برای من جالب بود که واژه «بیمارستان» از فارسی به مصر رفته است و آنها کلمه «البیمارستانات» را از آن ساخته‌اند، این کلمه قرن‌هاست در مصر و سوریه و کشورهای عربی رواج دارد.

گودرزی می‌گوید: قلمرو زبان فارسی شگفتی‌زاست. ما سعی کرده‌ایم از همه استادان، کارشناسان و صاحب‌نظران و هنرمندان در حوزه زبان فارسی استفاده کنیم. تلاشمان هم آن است که بیشتر از غیر ایرانی‌ها استفاده کنیم. در واقع زبان فارسی، ریسمان وحدت همه آنهاست.

وی افزود: با یکی از مهمانان که کارشناس ادبیات عرب و کشورهای عربی است صحبت می‌کردم، ایشان استاد موسی بیدج، شاعر و مترجم ایرانی است که آثار متعددی را نشر داده است. او نشریه‌ای را به نام «شیراز» منتشر می‌کرد. متاسفانه به دلیل کم شدن حمایت از این نشریه، مدتی است «شیراز» چاپ نمی‌شود. درباره علت نامگذاری مجله به نام شیراز پرسیدم، آقای بیدج گفت که شیراز، آرمانشهر نخبگان و ادیبان عرب بوده است، ابوطیب متنبی شاعر قرن چهارم و شهیر عرب در باره شیراز شعر سروده است، عبدالوهاب البیاتی و بسیاری شاعران دیگر در باره شیراز شعر نوشته‌اند، هم‌اکنون دو نفر از شاعران معروف عرب، نام دختران خود را شیراز گذاشته‌اند که این نشان از عشق و علاقه نخبگان عرب به این شهر و شاعران آن است.

«سیبویه» پیشوای مکتب نحو و زباندان بزرگ، شیرازی است و آرامگاه او نیز در آنجاست. می‌خواهم بگویم زبان فارسی و شاعران و نویسندگان این زبان در کشورهای مختلف محبوبیت دارند و جهان فارسی و ایران فرهنگی بسی بزرگ‌تر از ایران جغرافیایی است.

گودرزی می‌گوید: در واقع وطن اصلی ما زبان فارسی است، زبان است که خانه هستی و جهان است، ما با زبان فکر می‌کنیم و زبان فارسی قلمرو اندیشه و احساس ماست، از این رو «پارسیگویان» را یکی از تلاش‌های خود می‌شماریم و لازم است همه کمک کنند تا زبان فارسی حفظ شود و گسترش یابد، مردم عزیز باید به این نکته واقف باشند که اهمیت زبان فارسی، اهمیتی به اندازه جغرافیای ایران دارد.

استفاده از گزارشگر افغان تا کارشناس هندی

در قسمتی از برنامه، موسیقی فارسی‌زبانان کشورهای دیگر پخش می‌شود. اسماعیل‌پور (تهیه‌کننده) می‌‌گوید: در این بخش جذاب و پرطرفدار از نهادها و موسسات گوناگون مثل فرهنگستان زبان فارسی، بنیاد سعدی و...کمک گرفته‌ایم.

محمد اسماعیل‌پور تهیه‌کننده پارسیگویان می‌گوید: سعی ما این است که برنامه بخش محور باشد تا تنوع آن حفظ شود. برای من راحت‌ترین کار آن است دوسه کارشناس بیاورم و کل برنامه آنها حرف بزنند، اما این شیوه برنامه‌سازی نیست. برنامه باید جذاب، متنوع و دارای بخش‌های گوناگون باشد تا عموم مردم را جذب کند.

اسماعیل‌پور ادامه می‌دهد: در ایران اقوام مختلفی وجود دارد که شاعران و هنرمندان زیادی داشته‌اند، همه آنها با زبان فارسی آثار خود را پدید آورده‌اند؛ قطران تبریزی، شهریار، مرشد بروجردی، مولانا و ...، یعنی زبان فارسی به وسیله همه این هنرمندان و شاعران، پربار و تنومند
شده است.

در پارسیگویان ما به موضوعات مختلفی پرداخته‌ایم، گزارشگران افغان، تاجیک، ترکیه‌ای، بنگلادشی، پاکستانی، هندی و قزاق هم در برنامه حضور دارند و به شعر شاعرانی چون فرزانه خجندی، لایق شیرعلی و قهار عاصی نیز پرداخته شده است.

سعی می‌کنم به درستی مفاهیم را انتقال دهم

حسن همایی، مجری این برنامه علاوه بر گویندگی، شعر هم می‌گوید. او که شاگرد حسین منزوی بوده است، مهم‌ترین وظیفه خود را انتقال درست مفاهیم بلند متون در اجرا و خوانش درست آنها می‌داند که در برنامه اتفاق می‌افتد. او پارسیگویان را یکی از نقاط عطف کارنامه هنری خود می‌داند و می‌گوید: شاعران ایرانی در شانی فراتر از شأن انسانی خود مطرح‌ هستند و مردم ایران با تفأل و برداشت‌های خود از شعر ایشان ره‌توشه‌هایی برای زندگی خود برمی‌دارند. امروزه اندیشه خیام فارسی زبان، یکی از نظریه‌های مطرح در جهان امروز است که شاعری ایرانی قرن‌ها پیش به آن پرداخته است. امیدواریم حق زبان فارسی را به درستی ادا کنیم و نگهبان زبان فارسی باشیم.

زهره زمانی

رسانه