پهپاد ایرانی، ناجی جنگل هیرکانی

هزینه‌های به نسبت پایین، مصرف پایین انرژی، انعطاف‌پذیری، سرعت بالا و قابل دسترس بودن از ویژگی‌های مهم این فناوری است که هرروز کاربرد تازه‌ای برای آن تعریف می‌شود. علاوه بر این پهپادها می‌توانند جایگزین بسیار مناسبی برای پیک‌های موتوری و خودرویی در شهرها باشند تا در هنگام بروز بلایای طبیعی، روند عملیات امداد و نجات را تسریع کنند. به این موارد، کاربرد سریع و آسان پهپادها در کشاورزی، حمل‌ونقل و اطفای حریق را نیز باید افزود که مورد آخر همه‌ساله خسارت‌های زیادی به منابع طبیعی کشور بخصوص جنگل‌های استان‌های شمالی وارد می‌کند. بتازگی گروهی از پژوهشگران دانشگاه جامع علمی-‌ کاربری شهرستان سیمرغ موفق به بومی‌سازی تولید پهپادهایی شده‌اند که قابلیت‌هایی چون سمپاشی، اطفای حریق و نجات‌غریق دارد.

رئیس دانشگاه علمی - کاربردی شهرستان سیمرغ به نمایندگی از یک گروه پنج نفره که مبدع اولین پهپاد نجات‌غریق و پهپاد سمپاش در کشور هستند، درخصوص اختراع کاربردی صورت گرفته در این دانشگاه به جام‌جم گفت: امروزه در پایش‌های هوایی به جای استفاده از بالگرد، از پهپاد استفاده می‌شود و موفقیت‌آمیز بودن هرگونه عملیات امداد و نجات منوط به زمان طلایی آن است که این امر با بهره‌گیری از پهپادها تسریع می‌شود.

دکتر رضا خسروی هدف از طراحی این پهپاد را سهیم شدن در ارتقای کیفی خدمات‌رسانی در مواقع اضطرار و اورژانسی عنوان کرد و افزود: پهپاد نجات‌غریق با قابلیت حمل جلیقه نجات و سه تیوپ همزمان، از بهترین نمونه‌های تولید داخل است که برای اولین‌بار در مرکز رشد فناوری دانشگاه علمی - کاربردی شهرستان سیمرغ ساخته شده و از لحاظ کیفی با نمونه‌های مشابه خارجی رقابت می‌کند. این پهپاد می‌تواند با ژنراتورهایی که روی آن نصب شده، در اورژانس‌های هوایی، انتقال دارو و واحدهای خونی مورد استفاده قرار بگیرد. وی درخصوص ابداع اولین پهپاد سمپاش نیز توضیح داد: این دستگاه با استفاده از روش مه‌پاش و با قابلیت حمل بار تا وزن 50 کیلوگرم قادر به سمپاشی مزارع کشاورزی در سطح وسیع است که با روش فوق علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف سموم شیمیایی از آلودگی‌های زیست‌محیطی و سمی‌ شدن سفره‌های آب زیرزمینی نیز جلوگیری می‌شود.

دکتر خسروی در ادامه با اشاره به این‌که همه‌ساله شاهد وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های شمال کشور هستیم، تأکید کرد: لزوم به‌کارگیری پهپادهای آتش‌نشان در شرایط نامناسب جوی و مناطق ناهموار بیش از پیش احساس می‌شود.

این پهپادها مجهز به موتور چهارچرخ بوده که با هدایت اپراتور از طریق مرکز کنترل، قادر به انجام عملیات آتش‌بر هستند که جایگزین مناسبی برای روش سنتی شیارزنی با دست است. وی یادآور شد: مرکز رشد فناوری دانشگاه در حال طراحی نسل جدیدی از پهپادهای حامل سرنشین است که با قابلیت حمل بار تا وزن صد کیلوگرم و حمل مایعات تا 500 لیتر در حوزه کسب و کار بسیار موثر خواهد بود. گفتنی است پهپاد سمپاش طراحی شده در این دانشگاه از نوع هگزاکوپتر مجهز به شش موتور است که قطر بدنه آن 180‌سانتی‌متر و وزن آن 20 کیلوگرم است. این پهپاد با بردی به شعاع پنج کیلومتر قابلیت حمل‌50 کیلوگرم بار را دارد. این در حالی است که با انجام مطالعات و تحقیق و توسعه بیشتر، امکان ارتقای برد و تحمل بار این پهپاد امکان‌پذیر است. پهپاد آتش‌نشان نیز با همین مشخصات و با ظرفیت حمل کپسول‌های آتش‌نشانی تا وزن 50 کیلوگرم در حال آزمایش‌های اولیه برای انجام عملیات اطفای حریق است.

به‌گفته رئیس دانشگاه علمی - کاربردی شهرستان سیمرغ، این دو طرح توسط متخصصان مرکز رشد پارک علم و فناوری دانشگاه علمی - کاربردی سیمرغ و به سرگروهی مهندس مسیح شاکری ساخته شده است که پهپاد نوع اول (سمپاش) بارها به صورت آزمایشی در اراضی کشاورزی شهرستان سیمرغ وارد عملیات شده و نتیجه عملیاتش موفقیت‌آمیز بوده است.

به گفته دکتر خسروی، مرکز رشد فناوری دانشگاه علمی - کاربردی سیمرغ آمادگی عقد قرارداد برای همکاری و برگزاری کلاس‌های آموزشی با شرکت‌های متقاضی را اعلام می‌کند.

مشکل تاخیر در صدور مجوزها

رئیس دانشگاه علمی -کاربردی شهرستان سیمرغ از فعالیت دو مرکز رشد فناوری در این دانشگاه خبر داد و تصریح کرد: تاکنون بیش از 30 استارت‌آپ از این مرکز آموزشی وارد بازار کار شده‌اند و مرکز نوآوری پهپاد دانشگاه با هدف ایجاد اکوسیستم نوآوری درصدد سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این زمینه است. وی تاخیر در صدور مجوزها و خواب سرمایه را مهم‌ترین مشکل توسعه این طرح دانست و افزود: با این‌که قیمت تمام شده محصولات ما نصف نمونه‌های خارجی است، متاسفانه همچنان شرکت‌های داخلی ترجیح می‌دهند با تولیدکننده‌های خارجی قرارداد ببندند. این در حالی است که در شرایط اقتصادی کنونی و با افزایش نرخ ارز و دلار، حمایت از تولیدات داخلی اصلی‌ترین راه برون‌رفت از بحران مالی و بالا بردن انگیزه تولید و تحقیقات علمی در کشور خواهد بود.

آمادگی دانشگاه علمی - کاربردی مازندران برای توسعه فناوری پهپادها

ناصر جعفری، رئیس دانشگاه جامع علمی - کاربردی مازندران ضمن اعلام آمادگی برای همکاری با شرکت‌های داخلی و خارجی، از انجام فعالیت‌ها و آزمایش‌های تخصصی در زمینه توسعه فناوری پهپادها خبر داد و به جام‌جم گفت: دولت باید از طرح‌های اقتصادی که منجر به کارآفرینی می‌شود، حمایت کند، افزود: دانشگاه جامع علمی- کاربردی مازندران با همکاری پارک علم و فناوری استان می‌تواند گام‌های بلندی در راستای بهبود کیفیت طرح‌های ارائه شده و اختراعات در دست دانشجویان و کادر تخصصی دانشگاه بردارد تا نیاز کشور به وارد کردن محصولات مشابه خارجی برطرف شود.

لزوم استفاده از پهپادها در بحران

علی‌اصغر احمدی، مدیرکل مدیریت بحران استان مازندران نیز در این رابطه به جام‌جم گفت: در دنیای امروز استفاده از فناوری و در زمان بحران ناشی از وقوع حوادث و بلایای طبیعی گریزناپذیر است، اما آنچه باعث نگرانی بوده، تامین بموقع اعتبارات برای خرید این تجهیزات است.

احمدی با تاکید بر جبران‌ناپذیر بودن آتش‌سوزی در جنگل‌های هیرکانی افزود: حفاظت از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور به‌عهده اداره کل منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط‌زیست است که متاسفانه به دلیل نداشتن ادوات مناسب، در بسیاری از موارد قادر به مهار آتش در زمان کوتاه نیست و همه‌ساله بخش وسیعی از این جنگل‌ها دچار حریق شده و بسیاری از گونه‌های نادر درختی را در کام خود فرو می‌برد.

وی در ادامه اظهار کرد: پهپادها علاوه بر تسریع در روند شناسایی مناطق آسیب‌دیده، در مدیریت و نظارت بر بسیاری از بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی از قبیل آتش‌سوزی، زلزله، سیلاب، قاچاق چوب، شکار غیرمجاز، برداشت غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، فعالیت معادن و... بسیار موثر بوده و اداره کل مدیریت بحران مازندران درصدد است در صورت تامین اعتبار، هر چه سریع‌تر با مرکز فناوری دانشگاه علمی‌-کاربردی سیمرغ قرارداد همکاری ببندد.

مدیرکل مدیریت بحران استان مازندران در پایان یادآور شد: معرفی پهپادها و فرهنگسازی در راستای به‌کارگیری صحیح این فناوری از دیگر وظایف اداره کل مدیریت بحران است تا سایر نهادهای دولتی و غیردولتی اعم از هلال‌احمر، محیط‌زیست، راهداری‌ها، جهاد کشاورزی و... علاوه بر آشنایی با موارد مصرف آن در مسیر کارآفرینی و حمایت از تولید داخلی گام بردارند.

مهتاب مظفری‌سوادکوهی

جام‌جم