تاثیر جایگزینی هیلی بر‌سیاست ضدایرانی کاخ سفید

هیلی در تدوین سیاست میهن‌پرستانه ترامپ و شعار «اول آمریکا» نقش مهمی ایفا کرد و تندروی‌های وی بارها موجب نمایش انزوای آمریکا در سازمان ملل شده بود. این انزوا تا حدی پیش رفت که در جلسه شورای امنیت که با حضور ترامپ برگزار شد، 14 عضو شورا آشکار و غیرآشکار از خروج آمریکا از برجام انتقاد کردند.

سخنان ترامپ و هیلی در جلسه روز سه‌شنبه کاخ سفید نشان داد این احتمال وجود ندارد که وی در پست دیگری در تیم ترامپ حضور داشته باشد و احتمالا پس از پایان دوران خدمت خود در پایان دسامبر سال جاری، دیگر با ترامپ همکاری نمی‌کند.

سه فرضیه درخصوص چرایی استعفای هیلی وجود دارد:

‌ جدایی دوستانه: هیلی داوطلبانه به خاطر مسائل شخصی کناره‌گیری کرده است. بعضی‌ها گفته‌اند درآمد هیلی در سمت دولتی وی کاهش پیدا کرده بود و مشکلات مالی باعث شد وی با نیت کسب درآمد بیشتر به همکاری با بخش خصوصی ترغیب شود.

جدایی خصمانه:‌ به‌رغم لبخندهای صمیمی که هیلی و ترامپ جلوی دوربین داشتند، این دو در ماه‌های اخیر بر سر موضوعات مختلف دچار اختلاف بودند؛ از جمله استراتژی آمریکا در برابر روسیه و کره‌شمالی. گمانه زنی‌هایی وجود دارد که نویسنده مقاله جنجالی نیویورک‌تایمز که در آن از وجود هسته مقاومت درون دولت ترامپ سخن گفته شده بود خانم هیلی بوده است. هیلی اختلافات زیادی نیز با جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو وزیر خارجه داشت. شاید هیلی تصمیم گرفته باشد قبل از این‌که مجبور به ترک کاخ سفید شود، خود دوستانه کنار برود.

فرار از رسوایی: یک روز پیش از اعلام خبر استعفا، نهادی که در آمریکا بر حسن اخلاق دولتمردان نظارت می‌کند، شکایتی را مطرح کرده بود که هیلی در دیدارهای خصوصی هدایایی را از ثروتمندان ایالت کارولینای شمالی دریافت کرده است. شاید نگرانی ترامپ از بروز یک رسوایی دیگر در دولت وی قبل از انتخابات میاندوره‌ای کنگره باعث شد وی کناره‌گیری کند.

اما فارغ از چرایی کنار رفتن هیلی، مساله مهم خالی شدن یک پست مهم در دولت ترامپ است؛ پستی که حتی گاهی همرده وزیر خارجه آمریکا دیده می‌شود.

ترامپ از جایگزینی دینا حبیب پاول، معاون سابق مشاور امنیت ملی کاخ سفید در امور راهبردی به جای هیلی سخن گفته است. پاول یک آمریکایی مصری‌تبار مسیحی است که به نظر می‌رسد دیدگاه بهتری نسبت به هیلی در‌خصوص تعامل با جامعه جهانی و ادامه سیاست چندجانبه‌گرایانه دارد. هیلی به جریان ملی‌گرایان آمریکایی نزدیک بود اما خانم پاول به اردوگاهی تعلق دارد که بر ادامه نقش‌آفرینی آمریکا در جهان تاکید دارند. البته هنوز قطعی نیست که ترامپ وی را برای تصدی سمت سفیری معرفی کند یا وی موفق به جلب نظر کنگره شود.

تعیین نماینده آمریکا احتمالا بستگی به نتیجه انتخابات میاندوره‌ای هم دارد، چون ممکن است ترامپ بخواهد نامزد خود را بعد از برگزاری انتخابات معرفی کند. به هرحال اگر دموکرات‌ها در انتخابات سنا برنده شوند، این مساله می‌تواند بر تصمیم ترامپ تاثیرگذار باشد.

اما درخصوص تاثیر استعفای هیلی بر ایران باید گفت از یک جنبه این مساله می‌تواند خبر خوشایندی باشد. کسی از دولت خارج می‌شود که از چهره‌های شاخص ضدبرجام و فضای تبلیغاتی ایران‌هراسانه بود. اما نکته دیگر این که اگر فرضیه جدایی خصمانه هیلی درست باشد، یعنی بولتون و پمپئو نسبت به قبل قدرت بیشتری پیدا کرده‌اند و این احتمال وجود دارد که متصدی جدید این پست فردی همسوتر با بولتون باشد. در این صورت حتما سیاست آمریکا در قبال ایران تندتر خواهد شد.

امیرعلی ابوالفتح

کارشناس آمریکا