از خیابان فلسطین تا «صحن جامع»

این هدایا را افرادی اعم از سران کشورهای جهان تا شخصیت‌های برجسته خارجی و ایرانی، هنرمندان و علاقه‌مندان به ایشان از سر صدق و صفا تقدیم کرده‌اند.

از ماکت مطلای درِ کعبه تا قطعه‌ای پرده از داخل خانه خدا. کاشی حرم حضرت ابوالفضل(ع) با عبارت «یا باب الحوائج» که خالقش مرحله به مرحله آن را با ایمان و اعتقاد ساخته تا پرچم همیشه سرخ گنبد حضرت سیدالشهدا(ع). اینجا هر کس به اندازه ارادت و بضاعتش، هدیه‌ای آورده و تقدیم به رهبر انقلاب کرده است. هدایایی که تماما توسط ایشان که از بزرگ ترین واقفان بارگاه منور و قدسی علی‌بن موسی‌الرضا(ع) هستند به این مجموعه اهدا شده تا در میان اشیای نفیس موزه‌های این مجموعه مقدس، تا ابد بدرخشد و سندی باشد بر شکوه، ماندگاری و اقتدار نام جمهوری اسلامی ایران.

وسعت و گسترش موزه

22 بهمن سال 1373 بود که موزه هدایای مقام‌معظم رهبری در طبقه همکف ساختمان موزه قرآن و نفایس افتتاح شد. این موزه طی همه این سال‌ها مورد استقبال بی‌نظیر مردم قرار می‌گرفت. زائران ایرانی و خارجی علاقه‌مند بودند از این مکان با شکوه بازدید کنند تا مجموعه‌ای دیدنی از نفایس هنری سراسر جهان را به تماشا بنشینند. در بهار سال 1396 و همزمان با روز جهانی موزه و میراث فرهنگی، با توجه به تنوع موضوعی این اشیای نفیس، این موزه به سه تالار قرآنی، مفهومی و محتوایی تقسیم‌بندی شد.

اهدافی که از گسترش و تقسیم‌بندی موزه هدایای مقام معظم رهبری به سه تالار دنبال می‌شد عبارت بود از: افزایش رضایتمندی زائران و مجاوران، ارتقای کیفیت ارائه خدمات موزه به صورت مفهومی و مجازی، معرفت‌افزایی بازدیدکنندگان و انتقال پیام به مخاطب و بازدیدکنندگان.

موزه جدید براساس این محورهای اصلی ایجاد شد: انقلاب اسلامی، استفاده از فناوری‌های نوین، استفاده حداکثری از محیط موزه، تقسیم‌بندی مفهومی و محتوایی و قرآنی آثار، معرفی رهبر قرآنی و جهان شمولی رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی) در بین کشورهای جهان در قالب فیلم یا عکس، ارائه اینفوگرافی در خصوص دستاوردهای معنوی، سیاسی، فرهنگی، علمی و... رهبر معظم انقلاب(مدظله‌العالی)، استفاده از بیانات کوتاه معظم له در موزه به صورت مکتوب و همچنین با استفاده از فناوری‌های نوین.

هدایای سران جهان در یک تالار

تالار مفهومی، نخستین بخش از تالارهای سه‌گانه موزه هدایای مقام معظم رهبری است که اشیای نفیس آن براساس مفاهیم، طبقه‌بندی و چیدمان شده‌اند و مشتمل بر هشت موضوع است؛ عترت، رابطه امام و امت(ولایت)، هنرمندان، ورزشکاران، جهاد و شهادت، استکبارستیزی، علما و دانشمندان و رجال و شخصیت‌های خارجی. ویترین‌های بزرگ بخش رجال و شخصیت‌های خارجی در وسط تالار مفهومی قرار دارد که آثار درون آن حاکی از ارادت و محبت رجال سیاسی کشورهای مختلف به رهبر بزرگ ایران است. از گلیمی پشمینه اثر دست قالی‌بافان کشور کرواسی تا تاج نمادین شاخه زیتون از سرزمین یونان.

از ظروف مشبک مسی اهدایی علمای یهود ضدصهیونیسم تا ظروف پایه‌دار مشبک نقره‌ای. از صندوقچه چوبی با روکش طلایی تا نشان نقش برجسته شیر بابل. از مجسمه رومیزی دو عقاب طلایی تا ظرف‌هایی از جنس سنگ لاجورد، فلز قلم زنی شده، سنگ سیاه، سنگ مرمر یکپارچه، تندیس‌های زرین و سیمین و چوبی و سنگی و... . روی اتیکت آثار اهدایی این مجموعه نام‌های بزرگی از سران کشورهای مختلف آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکای لاتین به چشم می‌خورد و نام هنرمندانی مشهور که آثار خود را با شور و اشتیاق، تقدیم پیشگاه رهبرشان کرده‌اند.

ویترین‌های دورتادور این تالار به موضوع‌های مختلفی می‌پردازد. در گوشه و کنار این تالار، تابلوهایی از بیانات رهبر فرزانه انقلاب همراه با تصاویری مختلف قرار گرفته است که حکایت از احاطه و اشراف ایشان به موضوع‌های مختلف دارد: هنر آن گوهر بسیار گرانبهایی است که ارزش و گرانبهایی او فقط به این جهت نیست که دل‌ها و چشم‌هایی را به خود جذب می‌کند.

تالار محتوایی

از سالن اول که عبور کنی، نوبت دومین تالار موزه هدایای مقام معظم رهبری است که اشیای نفیس و دیدنی‌اش جلوی دیدگانت خودنمایی کند.

دیوارکوب‌های برنجی و مسی و نقره‌ای در دورتادور این تالار خودنمایی می‌کنند. اینجا عطر ارادت به ائمه اطهار(ع) را می‌توانی در تک‌تک اشیای اهدایی استشمام کنی. مانند تابلوی تصویر درِ خانه حضرت فاطمه(س)، پرچم گنبد مطهر حضرت ابوالفضل(ع) و تابلوی خطی از توصیف پیامبر(ص) توسط حضرت علی(ع) به خط ثلث. تندیس‌ها و آثار هنرهای دستی اهدایی از کشورهای مختلفی مانند پاکستان، جیبوتی، قطر، سوریه، هند، نیجریه، لبنان، زیمباوه، تاجیکستان، مغولستان، ترکمنستان و... در این تالار قابل مشاهده است.

از نمایشگرهای بزرگ موزه، فیلمی از سخنرانی‌های رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی) در جمع جوانان در حال پخش است: «عزیزان من! خودتان را برای آینده و اداره این کشور آماده کنید». دو جوان اصفهانی، غرق تماشای این سخنان هستند.

انگار تک‌تک واژه‌های رهبرشان را با همه وجود درک می‌کنند و به آن ایمان دارند. قاب تزیینی هشت ضلعی ترکیبی با اسمای الهی، ماکت کعبه معظمه و مسجدالحرام و تابلوی اینفوگرافی معرفی زندگی قرآنی مقام معظم رهبری و قفسه‌ای کتاب از تالیفات و سخنان رهبر انقلاب، همه زینت‌بخش تالاری است که تالار محتوایی موزه هدایای مقام معظم رهبری نام‌گذاری شده است. این تالار در قسمت انتهایی به تالار قرآنی این موزه راه پیدا می‌کند.

قرآن امام حسین)ع(

از پله‌ها که بالا می‌آیی، تابلوی خوش‌نویسی از آیه 41 سوره آل عمران، در مقابلت چشم‌نوازی می‌کند. روی دیوار روبروی این تابلو، اثر عظیم و با شکوهی قرار دارد که اثری قهوه‌خانه‌ای درباره تعزیه‌خوانی وقایع روز عاشورا است و به دوران قاجار تعلق دارد.

در تالار قرآن، انواع آثار مربوط به کلام الهی را مشاهده می‌کنید. مانند تابلوی قرآن کریم حکاکی شده روی 85 قطعه دُرنجف، تابلوی قلم‌زنی سوره انشراح، قرآن به دستخط علی طه؛ خوش‌نویس سوری، تابلوی بزرگ خط نقاشی سوره حمد، حکاکی قرآن بر روی 114 قطعه سنگ گرانیت و تابلوی خطاطی قرآنی روی پوست و چرم. در ویترین‌های این تالار، رحل‌های نفیس چوبی با نقوش اسلیمی و ختایی به چشم می‌خورند و قرآن‌هایی با خطوط خوش‌نویسان مطرح جهان اسلام.

مشهورترین قرآنی که در این مجموعه وجود دارد و همه سراغش را می‌گیرند مربوط به قدیمی‌ترین قرآن این تالار است. قرآنی منسوب به امام حسین(ع) که به خط کوفی نگاشته شده است. قرآن‌های طوماری، قرآن چوبی و قرآن‌هایی با خط کاتب‌های ناشناس، بخش دیگری از آثار این مجموعه را تشکیل می‌دهد. نقشه راه رهبر معظم انقلاب برای گسترش قرآن در جامعه نیز تابلویی است که توجه تعدادی از بازدیدکنندگان را جلب کرده است.

هدیه سادات میرمرتضوی

روزنامه‌نگار