با سونیا پوریامین، مجری و تهیه‌کننده تلویزیون

مجری جلوی دوربین باید خود واقعی‌اش باشد

سونیا پوریامین از جمله مجریان و تهیه‌کنندگان حرفه‌ای و کاربلد تلویزیون است که همیشه در برنامه‌هایش با آرامش و متانت جلوی دوربین ظاهر می‌شود.

کد خبر: ۱۱۶۲۹۱۶

او از دهه 60 وارد این عرصه شده، مدرک دکتری پژوهش هنر دارد و مدرس این رشته است. از جمله برنامه‌هایی که در حوزه تهیه و اجرا داشته‌، می‌توان به برنامه خانه ما در شبکه جام‌جم، برنامه تهران 20 و اجرای برنامه خانه زیبای من اشاره کرد. با این مجری باسابقه درباره فعالیت‌های کاری و ارزیابی‌اش از عملکرد اجرا در چهار دهه اخیر گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

اساسا کار اجرا چه قرابت و تفاوت‌هایی با بازیگری دارد؟

دو مقوله کاملا متفاوت از یکدیگر هستند. نمی‌توانم بگویم کدامیک سخت‌تر و یا آسان‌تر است. هر دوی این عرصه‌ها مختصات خاص خودشان را دارند. یک‌مجری، شخصی است که باید تعداد واژگانش بسیار وسیع و گسترده‌تر از یک شخص عادی باشد. مجری باید به روز باشد و در جریان تحولات رخ‌داده در جامعه در تمام سطوحش باشد. می‌بایست در حوزه برنامه‌ای که اجرا می‌کند مدام در حال تحقیق و پژوهش باشد. این ویژگی در برنامه‌های زنده بسیار مهم است و اگر بخواهد اجرای خوبی داشته باشد باید این نکات را رعایت کند و در عین حال هم باید از بیان کلمات اضافه و طرح مسائل شخصی‌اش دوری کند. اهل خود بزرگ‌بینی نباشد. مجری موفق مجری‌ای است که قبل از شروع برنامه‌اش دقیقا بداند که قصد مطرح کردن چه چیزهایی را دارد. در تلویزیون باید در کمترین زمان، بهترین پیام را به مخاطب منتقل کرد. یک مجری نشان‌دهنده تمام زحمات یک تیم اجرایی برنامه‌ساز در جلوی دوربین است. یک بازیگر نیازی به مسائلی که بیانش کردم ندارد. یک بازیگر اگر روی صحنه تئاتر هم باشد باید متنی را که در اختیار دارد حفظ کند. لزومی ندارد از خودش چیزی اضافه کند. البته بازیگری هم کار دشواری است و باید از احساسات و بدن به گونه‌ای استفاده کرد که نقشی که ایفا می‌شود مورد توجه مخاطب قرار بگیرد.

خیلی از بازیگران به سمت اجرا هم رفته‌اند...

این‌که بازیگران مجری‌های خوبی هستند و یا مجریان می‌توانند بازیگران خوبی باشند بستگی به توانایی شخص دارد. درکلیت خیلی از بازیگران مجری موفقی نبوده‌اند. زیرا نمی‌توانند در آن واحد درباره موضوعی که اجرا می‌کنند زیاد صحبت کنند. یک احوالپرسی ساده را به 50 طریق مختلف می‌توان انجام داد و مجریان از عهده چنین کاری برمی‌آیند. اما یک بازیگر به چنین مقوله‌ای فکر نکرده و نمی‌تواند انجامش بدهد. خیلی از مواقع یک بازیگر نقشی را خیلی خوب بازی می‌کند. اما در اجرا نچسب و سرد است و این قضیه طبیعی است زیرا آموزش‌های این کار را ندیده است.

به نظر شما یک مجری باید در حین اجرا فقط خودش باشد و یا می‌تواند جلوی دوربین نقش بازی کند؟

یک مجری باید خود واقعی‌اش باشد و اگر این‌طور باشد می‌تواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.

مجری گری دارای تکنیک‌های خاصی است؟

تا دلتان بخواهد تکنیک دارد. یک مجری باید در وهله اول به تمام مسائلی که با آنها سر و کار دارد احاطه داشته باشد. باید صوت‌شناسی بداند و در دانشگاه واحد ادبی پاس کرده باشد و باید به واژگان رایج در تلویزیون شناخت داشته باشد و نباید با پشت دوربین صحبت کند. مجری نباید به لنز دوربین نگاه کند. در واژ‌گان مجری من نباید وجود داشته باشد. یک مجری در اصل رابطی است بین مردم و برنامه مربوطه. در پس تولید برنامه یک تیم توانا کار می‌کند تا مجری جلوی دوربین برنامه را اجرا کند و باید درست کارش را انجام بدهد. خودشیفتگی ای که در برخی مجریان جوان امروز وجود دارد براساس این تفکر غلط است که تصور می‌کنند با این کار می‌توانند موفق‌تر باشند. خیلی از این دوستان در تغییر دوربین حین ضبط نمی‌توانند عکس‌العمل درستی داشته باشند و دلیل عمده‌اش هم عدم آموزش صحیح است.

چقدر به اجراهای مشترک اعتقاد دارید؟

اجرای مشترک هم به شرط درست انجام دادنش خوب است و در ضمن پارتنرها باید با هم هماهنگی داشته باشند. در برخی برنامه‌ها بیشتر به جای هماهنگی بین دو مجری یک رقابت به وجود می‌آید و مدام توی حرف‌های یکدیگر می‌پرند. مجری باید متنی از قبل آماده شده در اختیار داشته باشد تا کارش را درست انجام دهد و بتواند با همکارش تقسیم وظایف کند و پاسکاری درست و منطقی در تمام لحظات برنامه با یکدیگر داشته باشند.

چند سال قبل در اجرای برنامه خانه زیبای من به اتفاق بازیگر جوانی اجرای برنامه را برعهده داشتید که به خوبی حس مادر و فرزندی لازم در چنین برنامه‌ای را به مخاطب منتقل کردید...

در این برنامه هدف آموزش کارهایی بود که یک‌خانواده می‌توانند در منزل انجام بدهند. در حدود 180‌قسمت برنامه خانه زیبای من با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای تولید کردم که به تشریح تمام وظایف اعضای یک خانواده پرداخته شده بود و اعتقاد داشتم اگر کسی در اجرا در کنارم باشد بهتر می‌توانم پیامم را به مخاطب منتقل کنم. به همین دلیل شخصیت پسر جوان تعریف شد و در کنارش چند شخصیت فرعی دیگر مثل همسایه‌ها هم در برنامه حضور داشتند. فکر کنم در حال حاضر جای چنین برنامه‌هایی در تلویزیون خالی است.

در دهه 60 نسل جوان مجریانی مثل شما، الهه رضایی، گیتی خامنه‌ و سایرین وارد این عرصه شدند که توانستند مورد توجه مردم قرار بگیرند...

در دهه 60 با توجه به ورود نسل جوان به جای قدیمی‌های سازمان شاهد یک آزمون و خطا بودیم. من به شخصه در سال 1359 یک ماه قبل از شروع جنگ وارد صدا و سیما شدم و هیچ تجربه‌ای در حوزه اجرا نداشتم. من و همکارانم انتخاب شدیم برای اجرای برنامه‌ای با عنوان همگام با جنگ. البته تجربیاتم در سال‌های بعد به من آموخت چگونه اجرا کنم. در آن سال‌ها تحصیلاتم را ادامه دادم و در تلویزیون تهیه‌کننده شدم. خیلی از دوستان با توجه به استعدادهای ذاتی‌شان موفق و تبدیل به مجریان محبوبی شدند. در آن سال‌ها به‌واسطه مسائل مختلف کار برای مجریان خانم خیلی دشوارتر از این دوران بود و نمی‌توانستیم جلوی دوربین تحرک زیادی داشته باشیم و تمام بار کارمان روی چهره و میمیک آن معطوف می‌شد.

در دهه 60 اغلب مجریان موفق خانم‌ها بودند و در دهه 70 اوضاع کمی تغییر پیدا کرد و مجریان مرد تاثیر‌گذاری در تلویزیون حضور پیدا کردند....

در دهه‌های60 و 70 کار مجریان زن بسیار دشوار بود و بخوبی توانستند در کنار مجریان مرد کار کنند. در بسیاری از برنامه‌های موفق تلویزیونی مجریان زن حضور داشتند. اما شرایط در دهه‌های بعدی بخصوص 90 به‌گونه‌ای شد که این مجریان زن باسابقه که دارای تجربیات خوبی شده بودند بتدریج از چرخه اجرا حذف شدند. و این درست زمانی بود که باید از تجربیاتشان در حوزه مجری ـ کارشناس استفاده می‌شد.