خودت باش !

اگر با نگاهی تیزبین کودکان اطرافتان را به تماشا بنشینید، ممکن است دختر بچه‌هایی را ببینید که دوست دارند مثل پسرها رفتار کنند یا به پسرهایی برمی‌خوردید که عاشق سر کردن روسری و لاک زدن هستند. آیا کودکانی که زیر بار نقش‌های جنسیتی نمی‌روند، عاقبت به خیر می‌شوند؟ آیا کودکی که می‌خواهد تبدیل به یکی از افراد جنس مخالف بشود، دچار مشکلات جنسی و هویتی است یا این که این میل تنها بخشی از رشد طبیعی اوست؟

اگر دختر شما رفتارهای پسرانه‌ای دارد یا این که پسرتان عاشق پوشیدن لباس‌های زنانه و عروسک بازی است، چه باید بکنید؟

مراقب رفتارهایتان باشید

گرچه شاید ایفای بی‌عیب و نقص نقش‌های والدینی بسیار سخت و دشوار است اما باید بگوییم در برابر این کودکان مسئولیتی سنگین برعهده شماست، باید بیش از پیش مراقب رفتار و کلام خود باشید و از انجام کارها یا بیان مطالبی که تاییدکننده جنس مخالف با فرزندتان است، اجتناب کنید، مثلا هرگز نزد فرزند دخترتان نگویید: «هوش و ذکاوت خوبی داری کاش پسر بودی و...» یا به‌خاطر آرزوهای برباد رفته تان، مثلا داشتن فرزند پسر، دخترتان را مثل یک مرد تربیت نکنید یا مانند مادری که سعی می‌کند بی‌عرضگی‌های همسرش را با توانمندی‌های فرزند پسرش جبران کند، رفتار ننمایید. هرگز از یاد نبرید حق ندارید واقعیت را نادیده بگیرید و نقش فرزندتان را نه آنطور که در واقعیت مورد پذیرش است بلکه آن‌طور که آرزو دارید، تعیین کنید و از همه مهم‌تر باید بدانید فرزند شما در آن واحد توانایی بر عهده گرفتن دو نقش متفاوت را ندارد، او هیچ گاه نمی‌تواند برایتان هم پسر باشد و هم دختر.

بازی‌ها را خیلی جدی نگیرید

برخی والدین با توسل افراطی به این تصور که «انجام بازی‌های بسیار خشن برای پسرانشان مضر است یا اسباب بازی‌های پسرانه مناسب نیستند»، سعی می‌کنند برای حک کردن صلح، آرامش و دوستی در ذهن فرزندشان از خرید تانک و مسلسل یا از تفنگ بازی و انجام هر بازی خشنی که به اصطلاح برای سلامت روان فرزند پسر آنها بشدت مضر است، ممانعت کنند یا دختران شان را از انجام بازی‌های پسرانه منع نمایند.

این روش تربیتی هرگز مورد تایید نیست و ممکن است اثرات معیوب معکوسی نیز به همراه داشته باشد؛ برای اجتناب از آسیب‌های خاموش این سبک تربیتی، توصیه می‌کنیم توانایی تجزیه و تحلیل فرزندانتان را دست‌کم نگیرید و با فراغ خاطر بپذیرید فرزندان ما آن‌قدر باهوش هستند که مثلا می‌دانند شلیک کردن گلوله، روش مناسبی برای تخلیه هیجان نیست و تنها یک بازی خیالی است؛ پس بیهوده اتاق پسرتان را از عروسک‌های پشمالو پر نکنید یا دختران تان را از تفنگ بازی برحذر ندارید.

چیزی بگویید که بفهمد

اگر شاهد نشانه‌ها یا رفتارهایی از فرزندتان هستید که با جنسیتش تناسبی ندارد، به جای بی‌تفاوتی یا احساس ترس و نگرانی، درباره این موضوع، به زبان خود فرزندتان با او گفت‌وگو کنید، البته مراقب باشید که با صحبت هایتان این مورد را بیش از اندازه پررنگ نکنید و یا به رفتارهایش واکنش تندی نشان ندهید. بهتر است با نشان دادن رفتار درست، او را به نقش اصلی‌اش در جریان زندگی بازگردانید. از سوی دیگر، بی‌توجهی و نادیده گرفتن بهترین روش برخورد با رفتارهای ضدجنسیتی است. بهتر است برای همیشه به خاطر داشته باشید تقویت، تنها با رفتارهای تشویقی و حمایتی صورت نمی‌گیرد بلکه هر گونه جلب توجه چه سرشار از خشم و سرزنش باشد و چه با لبخند و تحسین همراه شود، باعث تشدید و تکرار رفتار می‌شود.

تو پسری و آرایش مال دخترهاست!

اگر روزی ببینید پسر کوچولوی‌تان خود را آرایش کرده است، چه برخوردی می‌کنید؟ آیا به او می‌خندید و می‌گویید: «به به چه دختر زیبایی، می‌خواهی برایت لاک هم بزنم» یا با تندی او را پای روشویی می‌برید و صورتش را می‌شویید؟

استفاده از لوازم آرایش تنها به‌منظور تلاش برای شبیه‌تر شدن به بانوی اول زندگی، رفتاری است که معمولا برخی از پسربچه‌ها مرتکب آن می‌شوند و این وضعیت هرگز نباید باعث دل نگرانی و واکنش‌های تند شما شود. بهتر است هنگام مشاهده چنین رفتارهایی بدون اخم یا لبخند، با صمیمت، آرامش و لحنی قاطعانه به پسرتان بگویید: «آرایش کردی؟ اما پسرها آرایش نمی‌کنند!» سپس به او کمک کنید صورتش را پاک کند آنگاه با یک مداد سیاه یا زغالی، برای او ریش و سیبیل بکشید و بگویید: «حالا مرد شدی!» یادتان باشد لبخند زدن، سرزنش یا همکاری با کودک باعث تقویت، تکرار یا تشدید این میل کودکانه می‌شود.

وقتی مساله جدی است که...

اگر دختر شما در کنار بازی با عروسک‌ها گاهی نیز در شمایل یک پسر ابراز وجود می‌کند، جای هیچ نگرانی نیست، شاید این رفتار صرفا تقلیدی از شخصیت‌های کارتونی محبوب اوست یا در جهت شناسایی و شناخت رفتارهای جنس مخالف است و هیچ معنا و مفهومی خارج از این موضوع ندارد اما اگر دختر شما هیچ علاقه‌ای به رفتارهای دخترانه ندارد و از انجام کارهای ظریف دخترانه مانند زدن لاک، بلند کردن موها، پوشیدن لباس‌های پرنسسی صورتی رنگ و کفش‌های پاشنه دار و... بشدت امتناع می‌کند و آنها را لوس بازی و نشانی از ضعف می‌داند، بیشتر مراقب باشید! فرار از جنسیت نشانه بارزی است که توجه به آن در صدر اهمیت است، ممکن است فرزندتان به خاطر رفتارهای شما یا خودخواسته میلی به بودن در هویت جنسی غالب خود نداشته باشد، در این وضعیت برای اجتناب از آسیب‌های دوره نوجوانی و هویت‌یابی توصیه می‌کنیم هر چه سریع‌تر به یک روان‌شناس کودک مراجعه کنید تا با پیگیری‌های حرفه‌ای، از تشدید شدن این مساله کودک تان پیشگیری کنید.

پدری و مادری کنید

به‌رغم آن که کودکان تا شش سالگی بیشتر با مادرشان وقت می‌گذرانند و از او الگوگیری می‌کنند، بیشتر راغب هستند از الگوی همجنس شان تاثیر بپذیرند. رابطه گرم و صمیمی با والد همجنس خود نقش بسزایی در فراگیری رفتارها و منش‌های هویتی و اجتماعی کودکان دارد، بر همین اساس هرگز نمی‌توان نقش پررنگ و منحصربه‌فرد پدرها و مادرها را در رسیدن پسران و دختران به بلوغ جنسی و هویتی نادیده گرفت. اگر چه شاید برای شناختن جنس مقابل کنجکاوی کنند اما در نهایت بیشتر از هر کسی از والد همجنس و رفتارهای او تاثیر می‌پذیرند.

نسرین صفری - روان‌شناس بالینی