سرزمین انگورهای بهشتی

لابه‌لای تاکستان‌های انگوری که سبزی و شادابی خود را هر روز با طنازی خورشید حیاتی دوباره می‌بخشند؛ روستایی آرمیده که از مهم‌ترین روستاهای هدف گردشگری در غرب ایران است؛ روستایی که رازها از تاریخ را در سینه خود دارد؛ از دوران مادها تا کریم‌خان زند، گرچه معماری فعلی روستا با زمان قاجاریان همخوانی دارد. مانیزان در دهستان جوزان ملایر واقع شده و شهره است به پایتخت شیره انگور کشور. اگر هنوز عادت سفر شمال رفتن از سرتان نیفتاده، می‌توانید به مانیزان به عنوان جایگزین اعتماد کنید، چراکه آب و هوای این روستا یکی از خوش آب و هواترین روستاهای ملایر است و در تابستان چیزی کمتر از حال و هوای مناطق شمالی ندارد.

خاک مانیزان سبز است و پرگیاه، بافتش تاریخی و خانه هاش سنگی و چیده شده روی دامنه کوه و با معماری پلکانی. خانه‌های قدیمی با سنگ و گچ و کاهگل و چوب شکل گرفته و با هر آبپاشی عطر خوش کاهگل می‌پیچد توی روستا، خانه‌های جدیدتر اما زمخت است و مصالحش آهن، سیمان، سنگ، گچ و آجر.

رضا همراهی که یکی از فعالان گردشگری در مانیزان است و یک اقامتگاه بومگردی ساده اما دلچسب دارد، به استقبالم می‌آید و مهمان اقامتگاهش می‌شوم. خانه بومگردی او بر بلندای تپه‌ای سرسبز قرار گرفته که از پای آن چشمه‌ای زلال می‌جوشد.

فصل شاد مانیزان

شادترین مراسم روستاییان، مراسم انگورچینی است و ساعت استراحت در اقامتگاه بهترین فرصت تا از رضا همراهی درباره جشنواره شیره‌پزی که انگیزه سفرم به مانیزان بود، پرس و جو کنم و او درباره این مراسم بگوید: جشنواره شیره‌پزی همه ساله از اواسط شهریور تا اواخر مهر برگزار می‏شود و آداب و رسوم خاص خود را دارد؛ به این ترتیب که مردان و زنان و کودکان به باغ‏های انگور می‏روند و همراه با خواندن ترانه‏‌ها و آوازهای محلی انگور می‌چینند و ... ساعاتی بعد آغاز فراوری انگورها و درنهایت شیره انگور و باسلوق و کشمش و شربت انگور است که در طبق‌ها چیده شده. رویایی‌ترین چهره مانیزان همین جاست، همین حالا، در فصل پرباری تاکستان و چینش انگورها و شیره‌پزان. جشن شیره‌پزی مانیزان، گردشگر هم دارد؛ تا دلتان بخواهد، برای همین هم اقامتگاه‌های بومگردی متعددی که در سال‌های اخیر ایجاد شده، دست‌کم در این ایام بی‌مشتری نمی‌ماند.

هم سیاحتی هم زیارتی

صدها متر دورتر از اقامتگاهی که در آن مستقر شدیم، بارگاه امامزاده روستا می‌درخشد؛ این یعنی ظرفیت گردشگری مذهبی روستا.

اقامتگاه را ترک می‌کنیم، در میانه روستا به پل چوبی می‌رسیم که عمارت‌های زیبای روستا را در دو سوی رود به هم وصل کرده، «بی‌بی تاج»، بانوی مسن مانیزانی از کنارمان می‌گذرد و وقتی متوجه خبرنگار بودنم می‌شود، از مراسم مذهبی روستا می‌گوید: «در ایام عزاداری ماه محرم بخصوص روزهای تاسوعا و عاشورا اهالی خانه‌‏های خود را نظافت نمی‌کنند و هیچ‏گونه غذایی نمی‌پزند و فقط به سینه‏‌زنی و نوحه‏‌خوانی می‌پردازند و غذای خود را از طریق نذورات تأمین می‏کنند، اهالی این روستا شیعه‌مذهب هستند.» برای شام در اقامتگاه بومگردی می‌مانیم و برخی روستاییان با غذای محلی روستا همراهی‌مان می‌کنند. «انواع نان‏های محلی مانند نان فطیر، انواع آش‏ها (که رایج‏ترین آن آش دوغ است) و انواع کباب‏ها غذای محلی مانیزانی‌ها را تشکیل می‌دهد. سبدبافی و قالی‌بافی با طرح‌های زیبای لچک ترنج هم از جمله صنایع دستی مردمان این روستای گردشگری است. مانیزانی‌ها بجز کار در تاکستان‌های انبوه انگور، مزارع طلایی گندم را هم آباد می‌کنند و دامداری و مشاغل خانگی هم از دیگر ممرهای درآمدشان است. مانیزان با منطقه حفاظت شده «لشگردر» همسایه است؛ منطقه‌ای که در یک محدوده کوهستانی ـ جنگلی واقع شده و یکی از تفرجگاه ‏های زیبا و ییلاقی اطراف مانیزان است؛ منطقه‌ای که هم زیستگاه جانوران و پرندگانی چون گرگ، روباه، خرگوش، تیهو، کبک، شاهین است و هم رستنی‏هایی چون گل ختمی، گل گاوزبان، آویشن، خاکشیر و گون دارد با کاربردهای دارویی و صنعتی.

شکوفه رنجبر

ایران