فشار خون بالا چگونه به عملکردهای شناختی مغز لطمه می‌زند؟

نتایج تازه‌ترین تحقیقات نشان می‌دهد ارتباطات عصبی-حفاظتی بین مویرگ‌های مغز، سلول‌های پشتیبان مغز و نورون‌ها تحت تاثیر قشارخون بالا دچار مشکل می‌شود و ممکن است عملکرد شناختی را مختل کند. فشار خون بالا در مویرگ‌های شکننده مغز، فرآیند حفاظتی را مختل می‌کند که تعادل جریان خون مغز ما را با میزان نیاز سلول‌های مغزی برقرار می‌سازد. بد نیست بدانید نوعی سلول پشتیبان مغز که آستروسیت نام دارد، جریان خون داخل مغز را تنظیم می‌کند. فشار خون بالا می‌تواند این سلول‌ها را دچار مشکل کند که در نتیجه آن جریان خون مغز را نیز دچار تغییر می‌کند. فشار خون بالا چنانچه درمان نشود ممکن است به اختلال شناختی بینجامد، اما این که این اتفاق با چه مکانیسمی رخ می‌دهد هنوز مشخص نیست.

کد خبر: ۱۱۵۶۲۷۰

تا زمان ظهور نشانگان اختلال شناختی در بیماران دارای فشار خون بالا، بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک عروق خونی بدتر شده‌اند. بنابراین سوال این است که ما چگونه می‌توانیم اختلال در عملکرد عروقی را سال‌ها قبل از این‌که اختلالات شناختی پدیدار شده و به یک سندرم تبدیل شوند، تشخیص دهیم؟

فشار خون (چه بالا و چه پایین) می‌تواند مغز را تحت تاثیر خود قرار دهد. در طول روز ممکن است فشار خون ما نوساناتی داشته باشد. نکته مهم این که بافت مغز با تغییرات زیاد فشار خون سازگار نیست بنابراین، تنظیمات دقیق فشار خون در همه حال و حتی زمانی که می‌نشینیم یا بلند می‌شویم، رخ می‌دهد. مغز ما، برای حفظ جریان نسبتا مداوم و پایدار گردش خون، مرتبا و به طور خودکار فشار خون را تنظیم می‌کند که این اتفاق بسیار خوبی است. اما افزایش شدید جریان خون بخصوص اگر فشار خون نیز افزایش یافته باشد می‌تواند موجب تورم بافت مغز شود که خطرناک و مضر است. در مقابل، فشار پایین و جریان خون کمتر، به معنی کاهش انرژی عرضه شده به سلول‌های مغز است؛ یعنی سلول‌هایی که به جریان مداوم خون و اکسیژن و مواد مغذی نیاز دارند تا بتوانند عملکرد بهتری داشته باشند.

سلول‌های مغز انرژی ذخیره نمی‌کنند، بنابراین فعالیت آنها به جریان خونی مداوم وابسته است. به همین علت سلول‌های مغزی پس از یک سکته یا آسیب مغزی به سرعت از بین می‌روند.

افزایش انقباض شریانی که آستروسیت‌ها یا همان سلول‌های پشتیبان مغز حس می‌کنند، باعث افزایش کلسیم داخل آنها می‌شود. شاخصی که بیانگر افزایش سطح فعالیت آنهاست. افزایش کلسیم می‌تواند نتایج بدی داشته باشد: این اضافه بار کلسیم به طور معمول به آسیب آستروسیت‌های محافظ منجر می‌شود. به نظر می‌رسد که در اثر فشار خون بالا، خود این سلول‌ها نیز باعث افزایش انقباض و همچنین التهاب مغز می‌شوند.

فشار خون بالا در طول زمان می‌تواند ساختار دیگر رگ‌های مغزی را نیز دچار اشکال کند. این نشان می‌دهد که چگونه یک اتفاق به ظاهر کم اهمیت برای مغز مهم‌ترین و بالاترین سطوح عملکردی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. فشار خون بالا موجب تسریع در شروع نشانگان آلزایمر می‌شود و کنترل فشار بالا در میانسالی ممکن است این شروع را به تأخیر بیندازد.