توتال از ایران دورتر شد

در تازه‌ترین اقدام، توتال اقدام به انعقاد یک قرارداد بزرگ گازی در روسیه کرده که تحلیلگران می‌گویند با هدف جایگزینی این قرارداد به جای پروژه آن در ایران صورت گرفته است.

در بین همه قراردادهای پس از برجام، قرارداد وزارت نفت ایران با توتال فرانسه، از همه حساس‌تر بود. این شرکت فرانسوی سال گذشته قراردادی پنج‌میلیارد دلاری با ایران منعقد کرد و تصور مسئولان وزارت نفت کشورمان این بود که با دادن امتیازات جذاب به توتال، ورود این غول نفتی می‌تواند راهگشای ورود سایر غول‌های نفتی جهان به ایران باشد.

در زمان عقد قرارداد وزارت نفت با شرکت توتال فرانسه، روزنامه فیگاروی فرانسه از این قرارداد به عنوان دستاورد بزرگ برجام یاد کرد و نوشت این قرارداد چراغ سبز ایران به شرکت‌های اروپایی برای ورود به بازار این کشور است. توتال قرار بود در قالب این قرارداد جدیدترین دانش فنی در زمینه توسعه میادین گازی را نیز به ایران منتقل کند.

این شرکت پیشتر گفته بود که اگر ایران و کشورهای اروپایی به همراه روسیه و چین در برجام بمانند، حتی در صورت خروج آمریکا از برجام اولویت این شرکت فرانسوی ادامه فعالیت در ایران خواهد بود؛ اما در عمل، توتال به آن وعده‌های خود پشت کرده است. اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری مصادف با 8 می، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا پس از مدت‌ها گمانه‌زنی غربی‌ها از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد. آمریکا اعلام کرد که از شش ماه دیگر تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را بازمی‌گرداند. این تهدید آمریکا سبب عقب‌نشینی توتال از ایران شد و مدیرعامل این شرکت چند بار اعلام کرده که به علت وابستگی آن به اقتصاد آمریکا، امکان ادامه همکاری با ایران وجود ندارد.در آخرین موضع‌گیری، پاتریک پویانه رئیس توتال، گفت: تلاش اتحادیه اروپا برای ادامه سرمایه‌گذاری در ایران، علی‌رغم تصمیم آمریکا برای خروج از برجام و بازگرداندن تحریم‌های علیه ایران، غیرممکن است، چراکه غول‌های انرژی نیازمند دسترسی به سیستم بانکی آمریکا هستند.

پویانه در پاسخ به این‌که آیا او حاضر است برای سرمایه‌گذاری در ایران، راه گریز اتحادیه اروپا از تحریم‌ها را قبول کند، گفت: این یک حقیقت است که من نمی‌توانم یک شرکت جهانی مانند توتال را بدون دسترسی به سیستم بانکی آمریکا یا سرمایه‌گذاران آمریکایی، اداره کنم. اقتصاد کنونی جهان حول یک ارز شکل گرفته است که آن هم دلار است.

وی افزود: این وظیفه من نیست که تصمیم بگیرم که آیا ما به یک سیستم مالی دیگر نیاز داریم یا خیر؟ مساله امروز ما این نیست بنابراین ما باید واقع‌بین باشیم. متاسفانه من فکر نمی‌کنم این کار را انجام دهیم، شاید این برای شرکت‌های کوچک‌تر که کمتر جهانی هستند، جواب بدهد. من فکر می‌کنم هدف دولت‌های اروپایی هم همین باشد؛ اما برای شرکت‌های بزرگ‌تر، این امر ممکن نیست.

اظهارات ناامیدکننده رئیس توتال، پاسخی به تعهدات کشورهای اروپایی برای حفظ برجام و مقابله با تحریم‌های آمریکا است.اتحادیه اروپا اعلام کرده است قانون مسدودکننده تحریم‌های خود را اصلاح خواهد کرد تا تحریم‌های آمریکا علیه ایران را هم در‌بربگیرد. به این ترتیب به شرکت‌های اروپایی اجازه داده می‌شود به تحریم‌های آمریکا التزام نداشته باشند و حتی نسبت به ضررهایی که از آن متحمل می‌شوند، تقاضای غرامت کنند.

نکته حائز اهمیت این است که هنوز خبری از آغاز اعمال تحریم‌ها علیه ایران نیست و تا اعمال آنها حدود شش ماه زمان باقی است، اما توتال علی‌رغم زمان زیاد باقیمانده و تلاش اروپایی‌ها برای حمایت از آنها، خروج از ایران را کلید زده است.

مأموریت توتال در ایران

این روزها که توتال مجددا به ایران پشت کرده است، یادآوری اظهار نظر برخی کارشناسان نفتی که، نسبت به نیات این شرکت از حضور در ایران، ابراز نگرانی می‌کردند، خالی از لطف نیست. به عنوان مثال، اصغر ابراهیمی‌اصل معاون سابق وزیر نفت از جزئیات مأموریت توتال در ایران و خسارتی که از بی‌اعتمادی به شرکت‌های داخلی زده شد پرده برداشته و گفته بود: کار توتال معطل کردن میادین مشترک ایران است و با این مأموریت به ایران می‌آید.