خانه‌تکانی بدون اگزما

به گزارش جام جم، خارش و ناراحتی از یک سو و دید و بازدید عیدانه با دست‌هایی ملتهب از سویی دیگر، شرایط دشواری را برای افراد ایجاد می‌کند. اگزما گاه سخت و طاقت‌فرسا می‌شود و کار به عفونت هم می‌کشد، اما راه پیشگیری‌اش ساده و قابل اجراست. خلاصه این که شاید طبق گفته مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها با خاراندن کف دست پول به دستمان نیاید، اما می‌توان خارش را زنگ خطری برای توجه بیشتر به پوست دست و پیشگیری از مشکلات بعدی در نظر گرفت. در همین خصوص دکتر سید مسعود داودی،عضو هیات علمی و مدیر گروه بیماری‌های پوست و مو، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌ا...، نکات مهمی را درباره خارش و اگزما در گفت‌وگو با جام‌جم مرور می‌کند .

خارش امان‌تان را بریده است؟

اگزمای پوستی، نوعی حساسیت یا آلرژی است که نسبت به عوامل بیرونی در تماس با پوست ایجاد می‌شود. البته این عوامل همیشه بر اثر تماس لمسی ایجاد نمی‌شوند و گاهی منشا حساسیت به شکل خوراکی یا تنفسی وارد بدن می‌شوند و اگزما ایجاد می‌کنند. اگزمای پوستی معمولا با علائمی مانند التهاب، خارش و قرمزی همراه است که در افراد مختلف با شدت متفاوتی ایجاد می‌شود. برخی افراد دارای پوست حساس، خیلی راحت و ساده در مقابل عوامل کوچک دچار حساسیت می‌شوند و برخی دیگر هم با این که همه نکات پیشگیرانه را رعایت نمی‌کنند، بی‌دردسر سر می‌کنند. در پاسخ به این سوال که چرا برخی‌ها حساس و برخی‌دیگر مقاوم‌ترند هم باید بگوییم، در این مورد هم تنها پای ارث در میان است و افراد با ویژگی پوستی متولد می‌شوند. البته در شرایط شغلی متفاوت هم شانس بروز اگزما نیز شدید می‌شود؛ به‌طور معمول افرادی که با مواد شوینده بیشتر سر و کار دارند، به احتمال بیشتر پوست‌شان آسیب می‌بیند.

شایع‌ترین محلی که دچار اگزما می‌شود، دست‌ها هستند که معمولا برای انجام کارهای روزمره در تماس با انواع مواد شوینده‌اند. کف دست‌ها اولین رتبه در بروز اگزما و پشت دست‌ها نیز رتبه دوم را به خود اختصاص می‌دهند. شایع‌ترین موادی هم که در زندگی روزمره می‌توانند علل بروز این مشکل باشند، همان شوینده‌های روزانه هستند که افراد خانه‌دار به میزان زیاد با آنها کار می‌کنند و همان طور که واضح است، عید هم وقت خانه‌تکانی است و به همین دلیل شانس بروز اگزما در آخر سال بیشتر می‌شود. اگزما به شکل التهاب پوستی، قرمزی همراه با خارش شروع می‌شود و با گذر زمان هم ممکن است پوست به حالت خشک درآید، ترک بخورد و پوسته پوسته شود.

چه کسی اگزما می‌گیرد؟

رنگ پوست، روشنی یا تیرگی آن تاثیری در میزان بروز اگزما ندارد. به طور معمول خانم‌ها بیشتر از آقایان دچار اگزما می‌شوند و استرس و ژنتیک نقش مهمی در بروز آن دارد. مصرف برخی داروها نیز افراد را هرچه بیشتر مستعد حساسیت پوستی می‌کند. اما مسأله‌ای که بیش از همه در بروز آن اهمیت دارد زمینه آلرژیک است که به عنوان آتوپیک شناخته می‌شود. بیماران آتوپیک، افرادی هستند که حساسیت‌های تنفسی و ریوی به شکل آسم و آلرژی در آنها زیاد است. بیماری‌های پوستی شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارند و بهتر است برای تشخیص اولیه به پزشک مراجعه کنید. مثلا بیماری‌های قارچی کف دست یا پا، حساسیت‌های دارویی و... شباهت زیادی به اگزما دارند که در نهایت پزشک می‌تواند نظر نهایی را در مورد نوع بیماری و درمان آن بدهد. البته تکرار بیماری اگزما در برخی افراد آگاهی و آشنایی کافی درباره بیماری و حتی نوع درمان به آنها می‌دهد که با وجود این نیازی به مراجعه پزشک نیست و فرد می‌تواند با تکرار درمان قبلی، مشکل خود را بهبود دهد.

2 نوع دستکش داشته باشید

نکته مهم در خانه تکانی عید این است که افراد پیشگیری را پیشه کنند. استفاده از دستکش، نقش مهمی در حفظ سلامت دست‌ها دارد. دستکش پلاستیکی و نخی هر دو در زمان خود بسیار کارآمد هستند. تنها مواد شوینده نیستند که به پوست آسیب می‌رسانند، گرد و غبار نیز می‌تواند پوست را مستعد بیماری کنند به همین دلیل بهتر است هنگام غبار روبی حتما از دستکش نخی و در موارد دیگر از دستکش پلاستیکی استفاده کنید. استفاده از ماسک برای حفاظت از مجاری تنفسی در پیشگیری اگزما سودمند است. نکته مهم دیگر این است که اگر دستکش خیس شد، سریع آن را عوض کنید. کار کردن با دستکش خیس به مراتب بدتر از کار کردن با دست‌های برهنه است. آماده کردن چند دستکش و تعویض دستکش‌های خیس، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از اگزما داشته باشد. اگر دچار قرمزی و خارش شدید، در موارد خفیف می‌توانید از چرب‌کننده‌ها استفاده کنید؛ اما موارد شدیدتر حتما به استفاده از پمادهای کورتونی موضعی نیاز دارند که البته در قسمت‌های مختلف بدن باید به اندازه‌های متفاوت از کورتون استفاده کرد. بنابراین بهتر است قبل از استفاده از آن حتما به پزشک مراجعه کنید.

اگر دچار سوختگی شدید

اگر به میزان زیاد و با مواد شوینده قوی در ارتباط بودید، ابتدا پوست خود را با آب خوب بشویید تا غلظت مواد شوینده از بین برود. در مرحله بعد بهتر است پوست را خنک
نگه دارید و گاه نیاز به درمان‌هایی مانند برداشتن پوست مرده توسط پزشک است.

سوختگی در حد قرمزی معمولا با خنک نگه داشتن و استفاده از پمادهای سوختگی درمان می‌شود. انواع پمادهای سیلور به علت داشتن ترکیبات نقره و خاصیت چرک خشک کن و ضد میکروب بسیار مفید هستند، اما در صورتی که تاول روی پوست ایجاد شده باشد، بهتر است در این مورد به پزشک مراجعه کنید.

چرب نگه داشتن کافی است؟

پایه و اساس درمان اگزما، چرب نگاه داشتن پوست است که به درمان ترک‌های پوستی نیز بسیار کمک می‌کند. البته مرطوب‌کننده‌های معمولی موجود در بازار عطر و بو دارند و معمولا انتخاب مناسبی نیستند. کرم‌هایی با مواد خنثی، فاقد مواد نگهدارنده که به شکل داروهای ساختنی توسط پزشک تجویز می‌شوند برای درمان اگزما سودمندترند. کورتون، درمانی برای اگزما محسوب می‌شود، اما مصرف زیاد آن در مدت طولانی عوارضی مانند نازک شدن به همراه دارد. البته اگر با تجویز پزشک در میزان مورد نیاز مصرف شود معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند. کورتون معمولا به شکل موضعی مصرف می‌شود. البته در موارد شدید طبق نظر پزشک ممکن است به شکل موضعی یا تزریقی نیز تجویز شود. گاهی در موارد پیشرفته پوست بیمار دچار عفونت می‌شود و در این شرایط بهتر است با نظر پزشک قرص چرک خشک‌کن مناسب هم به داروها اضافه شود. قرص‌های ضد خارش هم که با عنوان آنتی‌هیستامین آنها را می‌شناسیم، قسمت دیگر درمان هستند. باید اضافه کنیم خارش در خواب افراد تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل قرص‌های ضد خارشی که کمی خاصیت خواب آلودگی دارند، برای شب و داروهای ضد خارش بدون خاصیت خواب آلودگی نیز برای روز گزینه‌های مناسبی هستند که آرامش بیشتری برای بیمار به همراه دارند.