سلامت میوه رسیده به صورت طبیعی یا مصنوعی

در جهان امروز متاسفانه ممکن است میوه‌ها به انواع مواد شیمیایی آلوده باشند. بنابراین همه ما باید از آنچه به اسم میوه می‌خوریم، آگاهی بیشتری داشته باشیم. این مواد شیمیایی ممکن است در هر یک از مراحل رشد یا رسیدن میوه مورد استفاده قرار گیرد. بیشترین هدف برداشت نارس میوه‌ها، حمل و نقل و انبارداری راحت آنهاست. میوه‌هایی نظیر موز یا خرمالو در صورتی که به صورت رسیده برداشت شود، در حین حمل و نقل مستعد آسیب‌های مکانیکی بوده و ماندگاری بسیار پایینی دارند. اما باید دید رساندن مصنوعی میوه‌ها چگونه صورت می‌گیرد و آیا کیفیت تغذیه‌ای آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا خیر. در این یادداشت سعی بر این است که برخی از دغدغه‌های مصرف‌کنندگان درباره این موضوع برطرف شود.

رسیدن طبیعی میوه روی درخت یک فرآیند فیزیولوژیکی است که با تغییرات فیزیکی و شیمیایی در میوه در نتیجه عملکرد برخی هورمون‌ها همراه است. در طول رسیدن بافت میوه نرم شده، رنگ آن تغییر می‌کند و عطر و طعم مناسب در آن شکل می‌گیرد. عوامل زیادی می‌تواند رسیدن طبیعی میوه را تحت تاثیر قرار دهد مانند دما و رطوبت. در رساندن مصنوعی از عوامل شیمیایی برای تسریع در رسیدن استفاده می‌شود که تغییرات رنگ را تحریک می‌کند و حتی آن را بهبود می‌بخشد اما طعم و بوی میوه ممکن است مشابه میوه طبیعی نباشد. علت آن بی‌توجهی به وضعیت رسیدن میوه است، چرا که میزان عوامل رساننده باید با توجه به آن تعیین شود. اتیلن نوعی هورمون گیاهی است که در خود میوه به صورت طبیعی وجود دارد. رساندن مصنوعی میوه در صورتی که با غلظت‌های بسیار پایین و مجاز این گاز صورت بگیرد، مشکلی برای مصرف کننده نخواهد داشت. اتفون نیز گاز دیگری است که مانند اتیلن اگر در غلظت صحیح استفاده شود، اثر سوئی روی کیفیت ندارد. اما یکی از ترکیبات متداول و در عین حال خطرناکی که برای این منظور استفاده می‌شود، کلسیم کاربید است. این ترکیب پس از تجزیه به استیلن تبدیل می‌شود که عامل رسیدن میوه است. ارزش تغذیه‌ای میوه‌هایی که با این روش رسانده می‌شود با میوه‌های طبیعی متفاوت است. مثلا در مورد موز و آناناس محتوای ویتامینc و بتاکاروتن با رساندن مصنوعی کاهش می‌یابد در حالی که میزان قند آنها بیشتر از میوه‌های طبیعی است. محتوای آهن و روی نیز با رسیدن مصنوعی آن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

تشخیص

میوه‌هایی که با روش مصنوعی می‌رسند دارای رنگ یکنواختی هستند، اما در رسیدن طبیعی رنگ میوه در بخش‌های مختلف آن متفاوت است. مثلا رنگ یک سیب زرد را در نظر بگیرید که بخش‌هایی از آن قرمز است! میوه‌ای که با کلسیم کاربید رسانده می‌شود، معمولا نرم‌تر بوده، مزه قابل قبولی ندارد و ماندگاری آن کم است. این میوه‌ها از بیرون رسیده به نظر می‌رسند در حالی‌که بخش‌های داخلی‌شان ممکن است نارس باشد.

خطرات مرتبط با کلسیم کاربید

این ماده اغلب آلوده به ترکیبات سمی از قبیل مواد شیمیایی حاوی آرسنیک و فسفر است‌. این ترکیبات همزمان با استیلن آزاد شده و توسط میوه جذب می‌شود و برای سلامت مضر است. این ماده در هر مقداری که استفاده شود، سرطان‌زاست و اثرات مخربی نیز روی کبد دارد. در صورتی که دائم در معرض این ترکیب باشید، احتمال ابتلا به زخم‌های گوارشی در شما افزایش می‌یابد. از علائم مسمومیت با کاربید می‌توان به سرگیجه، از دست دادن حافظه، خواب آلودگی، تشنج، بی‌حسی در دست و پا، پوست سرد و مرطوب و فشار خون پایین اشاره کرد. زنان باردار نسبت به این مسمومیت بسیار آسیب‌پذیرند و ممکن است سبب سقط جنین آنها شود.

توصیه آخر

مانند سایر ترکیبات شیمیایی خطرناک نظیر آفت کش‌ها و سموم، شست‌وشو و پوست گیری میوه‌ها قبل از خوردن می‌تواند زیان‌های ناشی از مصرف کلسیم کاربید را به حداقل برساند. همچنین توصیه می‌شود تاجای ممکن از خرید میوه‌هایی که به صورت نوبرانه و نیز خارج از فصل به بازار می‌رسد، اجتناب کنید.

دکتر مریم قادری قهفرخی

کارشناس فناوری مواد غذایی