اکیناسه؛ گیاه درمانگر

اکیناسه گیاهی است که از برگ، گل و ریشه آن برای ساخت دارو استفاده می‌شود. این گیاه به صورت گسترده برای مقابله با عفونت‌ها، بخصوص سرماخوردگی و سایر عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی به کار می‌رود. همچنین اکیناسه برای مقابله با سایر عفونت‌ها از‌جمله آنفلوآنزا، عفونت مجاری ادراری، عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی خانم‌ها، خال‌های تناسلی، عفونت‌های خونی (سپتی سمی)، بیماری لثه، التهاب لوزه، آلودگی‌های استرپتوکوکی، سیفلیس، حصبه، مالاریا و دیفتری به کار می‌رود.

بیشتر تحقیقات روی گیاه اکیناسه در آلمان انجام شده و سازمان سلامت آلمان، مصرف اکیناسه را به عنوان درمان کمکی برای عفونت مجاری تنفسی، ادراری و زخم‌ها تایید کرده است. در کشور آمریکا نیز اکیناسه معمولا به تنهایی یا همراه سایر گیاهان برای تقویت سیستم ایمنی بخصوص پیشگیری یا درمان سرماخوردگی به بازار عرضه می‌شود. مطالعات نشان داده است این گیاه محرک سیستم ایمنی با اثرات ضدالتهابی، ضدویروس و ضدباکتری است.

مطالعات حیوانی اواخر دهه 1980 اثر ضدالتهابی مصرف موضعی ترکیبات مشتق از اکیناسه را نشان داده‌اند‌. مصرف موضعی اکیناسه به‌واسطه فعالیت ضدعفونی‌کننده، تحریک فیبروبلاست‌ها و مهار التهاب موجب بهبود زخم می‌شود.

انجمن فرآورده‌های گیاهی آمریکا، اکیناسه را در کلاس یک ایمنی (بدون خطر در صورت استفاده مناسب) طبقه بندی کرده است. باید توجه داشت این گیاه مانند سایر اعضای خانواده کاسنی به‌ندرت باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود. به همین دلیل در آلرژی آتوپیک باید با احتیاط مصرف شود.

مطالعات نشان می‌دهد این گیاه در بیشتر افرادی که به طور کوتاه‌مدت آن را مصرف کرده‌اند بی‌خطر بوده است، اما بعضی عوارض جانبی مثل تب، تهوع، استفراغ، طعم نامطبوع، درد معده، اسهال، گلودرد، خشکی دهان، سردرد، بی‌حسی زبان، گیجی، بی‌خوابی، سردرگمی و دردهای مفصلی و ماهیچه‌ای و عوارض کبدی (عمدتا با مقدار زیاد مصرف) ناشی از مصرف اکیناسه گزارش شده‌اند.

اکیناسه در بیشتر کودکان بین دو تا 11 سال بی‌خطر است. ولیکن 7درصد این کودکان ممکن است بثوراتی را تجربه کنند که می‌تواند ناشی از واکنش حساسیت‌زا باشد. ترکیبات حاوی اکیناسه نباید با داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مانند کورتون‌ها، سیکلوسپورین، آمیودارون، متوتروکسات و کتوکونازول مصرف شود. همچنین فراموش نکنید مصرف خوراکی فرآورده‌های حاوی این گیاه حداکثر تا هشت هفته مجاز است و پس از آن باید مصرف دارو را قطع کرد.

دکتر کاوه سالارمند

داروساز