آمریکا از برجام خارج نمی‌شود

در مورد سناریوهای موجود درخصوص تاثیرات عدم اعلام پایبندی ایران به برجام و ارتباط آن با ادامه تمدید یا عدم تمدید تعلیق تحریم‌ها از سوی آمریکا، آینده برجام و امکان خروج قانونی ایران از برجام گفت‌وگویی با دکتر فواد ایزدی، کارشناس مسائل بین‌الملل انجام دادیم که می‌خوانید:

وزیر امور خارجه احتمال اعلام عدم پایبندی ایران به برجام را از سوی ترامپ مطرح کرده است، در این صورت شاهد چه رویه‌ای در مورد برجام خواهیم بود؟

اعلام پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام از سوی ترامپ در 23 مهرماه مربوط به قانون داخلی آمریکاست. در سال 2015 پس از برجام کنگره آمریکا قانونی را تصویب کرد که صرفا به این کشور اختصاص دارد و براساس آن قانون هر 90 روز یک بار رئیس‌جمهور آمریکا باید پایبندی ایران به برجام و این‌که آیا ادامه برجام در جهت منافع ملی آمریکاست یا خیر را تائید کند. ترامپ در حدود 9 ماه ریاست‌جمهوری خود تاکنون دو بار این کار را انجام داده، اما در مورد اعلام دوباره پایبندی ایران به برجام تردید وجود دارد.

البته باید این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که اگر ترامپ این کار را انجام ندهد و اعلام کند که ایران به برجام پایبند نیست در راستای قانون داخلی آمریکاست و ربطی به برجام ندارد. در صورت اعلام عدم پایبندی ایران به برجام،کنگره آمریکا 60 روز فرصت دارد تحریم‌های تعلیق شده را برگرداند.

این اقدام احتمالی کنگره به معنی نقض برجام خواهد بود؟

اگر آمریکا تحریم‌ها را برگرداند به معنی خروج از برجام است. جمهوری اسلامی ایران به تعهداتش پایبند بوده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم این موضوع را تائید کرده است، بنابراین در صورتی که آمریکا تعلیق تحریم‌ها را تمدید نکند به معنی خروجش از برجام است.

در صورتی که آمریکا پایبندی ایران را به برجام تائید نکند، تاثیری بر تمدید تعلیق تحریم‌ها خواهد داشت؟

در این صورت تمدید تعلیق تحریم‌ها نیز منتفی می‌شود، ترامپ یک ماه پیش تعلیق تحریم‌ها را تمدید کرد، اما در صورتی که ترامپ پایبندی ایران را به برجام اعلام نکند و تحریم‌ها برگردد به معنی عدم تمدید تعلیق تحریم‌ها خواهد بود و بحث تعلیق منتفی می‌شود.

در صورت عدم بازگشت تحریم‌ها از سوی کنگره، تعلیق تحریم‌ها چگونه خواهد بود؟

در این صورت ترامپ هم می‌تواند براساس قوانین موجود در این کشور تعلیق تحریم‌ها را تمدید نکند یا کنگره می‌تواند در مورد عدم تمدید به رئیس جمهور اعلام نظر کند. در نهایت امکان دارد ترامپ همانند دو بار گذشته پایبندی ایران را به برجام اعلام کند و احتمال دیگر این است که این اقدام را انجام ندهد یا این‌که اعلام نقض فاحش برجام از سوی ایران را داشته باشد.

البته اطرافیان ترامپ معتقدند که برجام توافق خوبی برای آمریکاست و می‌توانند از برجام برای دو منظور استفاده کنند، هم برنامه هسته ایران را کم و بیش متوقف نگه دارند و هم این‌که از ظرفیت برجام برای فشار بر ایران استفاده کنند. اطرافیان ترامپ می‌گویند در صورت خروج از برجام نمی‌توان از مزایای آن استفاده کرد.

در عین حال باید بگویم مشکل ترامپ این است که به دنبال تخریب و از بین بردن دستاوردهای اقدامات اوباما در حوزه‌های مختلف اعم از برجام یا موضوعات داخلی است.

در صورتی که رویه فعلی از سوی ترامپ نسبت به برجام ادامه داشته باشد و شاهد اعلام پایبندی ایران به برجام و تمدید تعلیق تحریم‌ها از سوی وی باشیم، با توجه به نقض عهدهای مکرر آمریکا در اجرای برجام، آینده برجام را چگونه می‌بینید؟

آمریکا دو انتخاب دارد یا در برجام می‌ماند یا نمی‌ماند که من احتمال می‌دهم شاهد این اتفاق باشیم که آمریکا از برجام خارج نمی‌شود چرا که طبق رویه گذشته ترامپ به سخنان اطرافیان خود عمل می‌کند و در این صورت همچنان برجام ابزاری برای فشار بر ایران خواهد بود.

باقی ماندن آمریکا در برجام چه منافعی برای ایران به همراه خواهد داشت؟

هدف ما از برجام حذف و لغو تحریم‌ها بود که اتفاق نیفتاد، بنابراین ترامپ در برجام باشد یا نه، برجام چندان خاصیتی برای ما نداشته است؛ چراکه بسیاری از تحریم‌ها همچنان باقی مانده است.

در صورت خروج آمریکا از برجام، آیاچنین امکانی برای ایران نیز وجود خواهد داشت؟

برجام بد نوشته شده است به این معنی که اختیار برجام دست تک‌تک کشورهای 1+ 5 است، ایران برای خروج از برجام باید به کمیسیون 1+5 شکایت کند و در صورتی که اروپا با ایران در ارتباط با انجام تخلف از سوی آمریکا هم عقیده باشد، ایران می‌تواند از برجام خارج شود.البته طی ماه‌های گذشته شاهد میزان تاثیر‌گذاری شکایت ایران به 1+5 بوده‌ایم و کشوری توجهی به شکایت ایران نکرده است. برجام به گونه‌ای نوشته شده است که طرف مقابل هر اقدامی می‌تواند انجام دهد اما دست ما بسته است.

پیش‌بینی شما از میزان ایستادگی اروپا در مقابل آمریکا و دفاع از ایران چیست؟

عملکرد گذشته اروپا نشان‌دهنده ایستادگی در مقابل آمریکا و به نفع ایران نیست. همچنان که شاهدیم طی سال‌های گذشته شرکت‌های اروپایی به دلیل همکاری با ایران جریمه شدند و اروپاییان حمایت چندانی از آنها نکردند.