چگونه رفتار ناشایست کودکمان را تغییر دهیم؟

به گزارش جام جم، امروزه بیشتر والدین از نظر تحصیلات در سطح قابل قبولی قرار دارند،‌ ولی درارتباط با تربیت کودک و تغییر رفتار او با پرسش‌های فراوانی روبه‌رو هستند. وقتی فرزند شما در فروشگاه رفتار ناشایستی از خود نشان می‌دهد،‌چه می‌کنید؟ وقتی پسرتان غذا نمی‌خورد یا لباس‌هایش را مرتب نمی‌کند، چگونه رفتار می‌کنید؟ وقتی دخترتان انگشت می‌مکد، ‌چه واکنشی نشان می‌دهید؟

برای حل این مشکلات، اولین نکته این است که نباید در کوتاه‌مدت منتظر پیشرفت در تغییر رفتار باشیم. اگر بخواهید بسرعت رفتار نادرست کودک را تغییر دهید،‌ به نتیجه مثبت نخواهید رسید. این رفتار در زمان طولانی شکل گرفته است. ‌بنابراین برای برطرف کردنش شاید به زمان بیشتری از شکل‌گیری‌اش نیاز باشد.

همه کودکان در یک سن،‌ یک رفتار مشخص از خود نشان نمی‌دهند، ‌پس نمی‌توان دستور کلی برای همه کودکان همسن اجرا کرد.

ابتدا مشکلات را به ترتیب اولویت مشخص کنید؛‌ مثلا شاید اولویت برای شما غذا خوردن باشد ولی برای دیگری جمع‌آوری اسباب‌بازی باشد. برای این که متوجه شوید،‌ چقدر از رفتارهای کودک‌تان پسندیده و قابل قبول است و چه میزان ناپسند، ‌بهتر است جدولی تهیه کنید. در یک ستون رفتارهای خوب و در ستون دیگر رفتارهای نادرست را بگنجانید. امکان ندارد کودکی تمام رفتارهایش اشتباه باشد. اگر والدینی این گونه فکر می‌کنند،‌ مشکل از خودشان است.

اگر کودکتان غذا نمی‌خورد

در چنین شرایطی باید از تکنیک‌هایی مثل تغییر تزئین غذا و ‌ترکیب مواد مورد علاقه کودک با آنچه لازم است بخورد، استفاده کنید. حتی گاهی لازم است محل و نوع غذا خوردن‌تان را عوض کنید.

به دنبال تغییر رفتارهای کم‌اهمیت، در رفتارهای دیگر نیز تغییراتی خواهید دید .سعی کنید برای کودک کارهای هیجان‌انگیز داشته باشید؛ پسرم، امروز با هم غذا درست کنیم. پس لطفا بیا نزدیکم و به من کمک کن.

چرا اتاقش را مرتب نمی‌کند؟

«دخترمریال امروز می‌خواهیم بیاییم در اتاق تو غذا بخوریم. ما مهمان تو هستیم. پس بهتر است اتاقت را مرتب کنی.» یا «پسرم، می‌خواهم کشتی بگیریم.پس به جای باز و مرتب نیاز داریم. لازم است وسایلت را سرجایشان بگذاری.»

با همین بازی‌های ساده و استفاده از جملات مناسب می‌توانید تغییرات رفتاری را شاهد باشید.از کلمات باید، نباید، من می‌گویم و تهدیدآمیز استفاده نکنید. اگر این کلمات از زندگی حذف شوند، ‌نتیجه‌های بسیار خوبی را شاهد خواهید بود.

منتظر نباشید یک‌شبه مشکلات کودک حل شود. وقتی کودک شما یک روز در هفته، خودش لباس‌هایش را مرتب می‌کند، خوشحال باشید و تشویقش کنید.

برای رسیدن به نتیجه مطلوب استوار باشید. حوصله داشته باشید و از هدف دست نکشید. اگر ثبات نداشته باشید، ‌نتیجه نخواهید گرفت.

تشویق و تحسین را دست‌کم نگیرید

باید دید مثبت داشته باشید چون همه رفتارهای کودک شما آزاردهنده یا مایوس‌کننده نیست. به او اطمینان دهید دوستش دارید و برایتان محترم است. به او بگویید چه رفتار او را می‌پسندید و از کدام رفتارش دلگیر هستید. تحسین و تشویق را دست‌کم نگیرید. کودکان همیشه و در هر سنی به تشویق نیاز دارند. در حین تشویق به او بگویید ‌از او چه می‌خواهید و چه انتظاری از او دارید. با عبارات بزرگسالان با کودک صحبت نکنید؛‌ نگویید مسئولیت‌پذیر و خوش خلق‌تر باش. او این کلمات را درک نمی‌کند. او باید بداند دقیقا چه می‌خواهید: «مریم، همین الان با هم لباس‌های چرک تو را جمع می‌کنیم و در سبد لباس می‌گذاریم.» تغییر رفتار مشکل به نظر می‌آید،‌ اما با کمی دقت،‌صبر و پشتکار به نتایج مطلوبی خواهید رسید.

لیلا کامرانی

کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی