رقابت آمریکا با چین پشت‌پرده جدال لفظی با پیونگ‌یانگ

به عبارت دیگر بحران کره در اصل، ابتدا بین کره‌جنوبی و کره‌شمالی و بعد بین چین و آمریکاست، البته ژاپن هم چون آمریکا که در منطقه قرار دارد متاثر از این بحران است. ولی در کل باید گفت روسیه یکی از بازیگرانی است که در این بحران تاثیرگذار می‌باشد چون با کره شمالی هم‌مرز است و در معادلات بین‌المللی بحث کره‌شمالی به دلیل رقابت‌های بین‌المللی که بین آمریکا و روسیه وجود دارد و رقابت‌ها در محیط‌های پیرامونی بسیار مهم است چون شکست یا پیروزی کره‌شمالی در منازعه با آمریکا برای روسیه اهمیت دارد.

مشکل اصلی این است که در حوزه آسیاپاسیفیک شاهد بازی بزرگ قدرت هستیم. وقتی واژه بازی بزرگ قدرت را به کار می‌بریم منظور رقابت بین قدرت‌های بزرگ برای تسلط بر یک منطقه است. چین بدون تردید خود را کلید ثبات آسیا می‌داند و خود را به عنوان یک هژمون برای آینده مطرح می‌کند و معتقد است که تحولات منطقه شرق آسیا فی‌الحال باید با محوریت چین رقم بخورد، اما آمریکایی‌ها دقیقا می‌خواهند این نقش‌آفرینی چین را محدود کنند و بحرانی به نام کره‌شمالی دقیقا با هدف محدود کردن چین صورت گرفته است.

از دید آمریکا مهم‌ترین قدرتی که در آینده ممکن است موقعیت هژمونی آمریکا را به چالش بطلبد چین است. بنابراین رفتار قدرت هژمون با قدرت نوظهور سه گونه است. یک سرکوب، دو تطمیع و کناره‌گیری و سه مشارکت و مسئول کردن این کشور در عرصه‌های بین‌المللی که آمریکا قصد دارد این سه‌ گونه رفتار را با چین داشته باشد. آمریکا نمی‌تواند چین را سرکوب کند، لذا به دنبال این است که به نوعی به این کشور پاداش‌هایی بدهد تا چین را در محدوده سرزمینی خودش مهار کند. هم‌اکنون بحران کره‌شمالی باعث می‌شود آمریکا و چین وارد مذاکره بر سر کره‌شمالی شوند تا این مذاکرات اتفاق بیفتد و این پاداشی است که می‌توان به چین داد البته عکس این قضایا را هم می‌توان درنظر گرفت. براین اساس بی‌ثبات کردن منطقه چین نیز می‌تواند در دستور کار باشد و این بی‌ثبات کردن مانع از رشد چین و تبدیل شدن آن به یک قدرت هژمون ‌شود، چون بحران کره‌شمالی محیط شرق آسیا را ملتهب و فضا را برای رشد اقتصادی چین ناامن می‌کند، لذا آمریکا از طریق کره‌شمالی می‌خواهد محیط منطقه چین را دچار التهاب کند تا این کشور نتواند به رشد اقتصادی خود و تبدیل شدن به یک قدرت هژمون حرکت کند.

نباید از یاد برد که این منطقه مطلقا ظرفیت جنگ را ندارد. دلیلش این است که منطقه شرق آسیا اکنون یکی از موتورهای محرکه اقتصاد جهانی است و کشورهایی که به لحاظ اقتصادی توانمند هستند در این منطقه مستقر هستند. چین،کره‌جنوبی، تایوان و ژاپن به‌عنوان قدرت‌های اقتصادی قطعا از این بحران تاثیر پیدا خواهند کرد و تاثیر آن بر محیط حاشیه‌ منطقه در شرق آسیا، در سطح جهان بخصوص در حوزه اقتصادی منجر به بحران خواهد شد به علاوه این‌که ممکن است اگر در نتیجه رفتار کره‌شمالی جنگی حادث شود بدترین نوع جنگ در جهان اتفاق بیفتد و به قول ترامپ آتش خشمی که تاکنون دنیا به خودش ندیده راه بیفتد که به این واسطه ممکن است با یک منازعه اتمی مواجه شویم که پای قدرت‌های بزرگ به میان کشیده شود، لذا در نهایت باید تاکید کنم که اصلا منطقه ظرفیت این کار را ندارد.

برای حل مساله، چاره‌ای نیست جز این‌که مذاکره اتفاق بیفتد. البته گزینه‌‌ها و سناریوهای متعددی هرکدام از کشورها را در دستور کار دارند، ولی آنچه که کمترین هزینه و بیشترین منفعت را دارد مذاکره است؛ البته در این مذاکرات نمی‌توان کره‌شمالی را خلع‌سلاح کرد بلکه می‌توان آن را فریز کرد و آمریکا چاره‌ای ندارد جز این‌که کره شمالی را به عنوان قدرت هسته‌ای به رسمیت بشناسد. این الگو یعنی همه چیز متوقف شود، یعنی کره‌شمالی تا الان که بمب‌ها و موشک‌هایی را آزمایش کرده باید از این به بعد کاری نکند و از طرف دیگر آمریکایی‌ها اقداماتی که باعث حساسیت کره‌شمالی است مثل مانورهایی را که با کره جنوبی برگزار می‌کند یا تسلیحات اتمی که در کره‌جنوبی و ژاپن مستقر کرده برایش چاره‌ای بیندیشد. چون اینها بهانه‌هایی است که کره‌شمالی براساس آنها دست به آزمایشات موشکی و اتمی بزند.

دکتر نوذر شفیعی - کارشناس مسائل شرق آسیا