اختلالات شایع تصویر بدنی را بشناسید

اختلال بد شکلی بدن

روان‌شناسان، عقیده خیالی (نه در حد هذیانی) را مبنی بر این که اختلالی در کل ظاهر یا قسمتی از بدن وجود دارد، اختلال بدشکلی بدن نامیده‌اند. این بیماران از وجود نقصی در بدن خود شکایت می‌کنند؛ مثلا ممکن است از چین و چروک صورت، ریزش مو، بیش از حد کوچک بودن سینه‌ها یا آلت تناسلی، بلند یا کوتاه بودن قد یا لکه‌های پیری احساس ناراحتی و نارضایتی کنند؛ اگر چه اغلب شکایت بیمار تناسبی با هر نوع ناهنجاری جسمی عینی و خفیف ندارد و حتی گاهی یک ناهنجاری جسمی خفیف، باعث نگرانی بیش از حد معمول در فرد می‌شود.

مبتلایان این بیماری، شدت نقص را بیش از حد تخمین می‌زنند یا حتی ممکن است از نقصی صحبت کنند که اصلا وجود خارجی ندارد. تحقیقات نشان داده است، این افراد مشغله ذهنی زیادی در ارتباط با زیبایی دارند و توجهشان به جزئیات بیش از کلیات است. به همین دلیل، جذابیت صورت دیگران را بیش از اندازه واقعی و جذابیت صورت خود را کمتر از اندازه واقعی تخمین می‌زنند.

اختلالات خوردن

این اختلالات با اشکالات قابل ملاحظه‌ای در رفتارهای مربوط به خوردن مشخص می‌شود؛ هرچند چاقی شایع‌ترین مشکل غذایی است اما درست در نقطه مقابل آن، مشکلی به نام بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری دوره‌ای وجود دارد که میل بیمارگون به پرهیز از افزایش وزن، شاخص اصلی تشخیصی آنهاست.

بی‌اشتهایی عصبی

بی‌اشتهایی روانی، حالت وخیم و مرگباری است که با اعمال محدودیت شدید رژیم غذایی شروع می‌شود و با سوء‌تغذیه شدید ادامه می‌یابد. بی‌اشتهایی عصبی به دو نوع محدود بدون پرخوری دوره‌ای و نوع پرخوری دوره‌ای ـ پاکسازی تقسیم می‌شود. در نوع محدود، بیمار طی دوره بی‌اشتهایی عصبی، رفتار پرخوری دوره‌ای یا پاکسازی ندارد، اما در نوع پرخوری دوره‌ای ـ پاکسازی، بیمار پس از پرخوری بسیار، متوسل به رفتارهای پاکسازی (استفراغ عمدی، سوء‌مصرف ملین‌ها) می‌شود.

اغلب مبتلایان بی‌اشتهایی روانی، به‌رغم کاهش شدید وزن و مشکلات ناشی از آن، نه‌‌تنها مدام در باره شکل و وزن خود اظهار نگرانی می‌کنند، بلکه منکر داشتن هرگونه مشکل هستند و بشدت از افزایش وزن در هراس‌اند؛ حتی بسیاری اوقات تصور می‌کنند، چاق به‌ نظر می‌آیند. تحقیقات نشان داده است، این بیماران تصویر ذهنی تحریف شده‌ای از بدن خود دارند و معمولا اندازه بدن خود را بزرگ‌تر از اندازه واقعی تخمین می‌زنند و خود را سنگین‌تر از آنچه هستند، می‌پندارند؛ احتمالا امتناع از غذا خوردن در افراد مبتلا به بی‌اشتهایی روانی، به‌ دلیل تصویر بسیار چاقی است که از بدن خود در ذهن دارند.

پرخوری دوره‌ای

مصرف سریع، دوره‌ای و غیرقابل مهار مقادیر زیادی غذا در مدت زمان کوتاه و به دنبال آن، تلاش برای تخلیه معده از راه استفراغ عمدی یا استفاده از داروهای مسهل را پرخوری دوره‌ای می‌گویند. گاه این پرخوری‌ها به‌دفعات مکرر و به افراط روی می‌دهد.

پرخوری دوره‌ای به دو نوع پرخوری همراه با پاکسازی و پرخوری بدون پاکسازی تقسیم می‌شود. در حالت اول بیمار طی دوره فعلی پرخوری، به‌طور منظم از استفراغ عمدی یا ملین استفاده می‌کند، اما در وضعیت دوم، بیمار در دوره پرخوری، به رفتارهای جبرانی نامناسب مانند روزه گرفتن یا ورزش شدید برای ممانعت از وزن‌گیری متوسل می‌شود اگر چه ممکن است به طور نامنظم از استفراغ عمدی یا مصرف ملین‌ها نیز استفاده کند.

افراد مبتلا به اختلال پرخوری دوره‌ای، فاقد احساس هویت شخصی و عزت‌نفس هستند و به میزان زیادی از بدن خود اظهار نارضایتی کرده، بدنشان را بزرگ‌تر از اندازه واقعی تصور می‌کنند. این افراد احتمالا عمل خوردن را همچون وسیله‌ای برای ارضای آرزوها و پرکردن خلاء درونی خویش به‌کار می‌گیرند، اما از سوی دیگر به منظور هماهنگی و مطابقت با هنجارهای فعلی جامعه برای لاغراندام بودن، مجبور به تخلیه می‌شوند.