ریچارد مورفی: سفر تیلرسون به روسیه‌ ‌ محک سطح تنش دوطرف در سوریه است

آمریکا به بهانه حمایت از مردم سوریه به این کشور حمله کرد. بهانه آمریکا حمله شیمیایی ارتش سوریه به خان شیخون در استان ادلب بود. چطور نهادهای اطلاعاتی واشنگتن با این سرعت به نتیجه رسیدند که دولت سوریه در پس این حمله بوده است؟

من در حال حاضر جزو جامعه اطلاعاتی آمریکا نیستم، اما نهادهای اطلاعاتی آمریکا دخالت نیروی هوایی سوریه در بمباران را که به پایگاه شعیرات آمده بودند، ره‌گیری کرده بودند. تصاویر کشته‌های غیرنظامی یا افرادی که با استفاده از گازهای سمی کشته شده بودند، پس از چند ساعت از این حمله در دسترس بود. بنابراین اقدام دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا آنقدرها هم سریع نبود.

ترامپ در یکی از توییت‌های خود که به 29 آگوست سال 2013 بازمی‌گردد، نوشته بود: اگر آمریکا به سوریه حمله کند، چیزی جز بدهی و جنگ طولانی مدت نصیبش نخواهد شد. اوباما برای این منظور نیاز به اجازه کنگره دارد،‌ اما این روزها خود وی در کاخ سفید است. ظاهرا به نوشته‌های خودش هم رجوع نمی‌کند. چه اتفاقی افتاده و چه چیزی تغییر کرده است؟

تغییر صورت گرفته این است که ترامپ، اکنون رئیس‌جمهور آمریکاست. او با حسی عمیق به گزارش‌هایی که از مرگ و میر غیرنظامیان سوری به وسیله حمله با گازهای سمی به دستش رسیده، واکنش نشان داد. صداهایی که از کنگره آمریکا به گوش می‌رسد، این است که آنها خواهان دخالت عمیق‌تر آمریکا در سوریه هستند. این‌که رئیس‌جمهور چگونه به این درخواست جواب خواهد داد، هنوز روشن نیست.

برخی تحلیلگران بر این باورند که حمله به سوریه به معنی پایان ماه عسل ترامپ و ولادیمیر پوتین، همتای روسی او خواهد بود [که در دوره انتخابات رفاقتی به هم زده بودند] و از سوی دیگر برخی بر این باورند که این حمله می‌تواند فشار بر دولت ترامپ را که متهم به ارتباط با روسیه است، کاهش دهد. نظر شما در این باره چیست؟

من هم این تفاسیر را شنیده‌ام. فکر می‌کنم، اقدام ترامپ به حمله ممکن است برای اطمینان‌بخشی به برخی آمریکایی‌ها باشد، مبنی بر این‌که او و آمریکا هیچ دوستی گسست‌ناپذیری با پوتین ندارند، اما اعتقاد ندارم این برداشت‌ها تفسیرکننده دلیل واکنش و فرمان حمله موشکی به شعیرات باشد. ما باید منتظر باشیم و ببینیم، آیا روسیه به رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا اجازه دیدار از مسکو را طبق برنامه‌ای که برای این هفته برنامه‌ریزی شده، می‌دهد یا خیر. اگر تیلرسون به مسکو برود، برخی چیزها روشن خواهد شد؛ این‌که مسکو واقعا تا چه میزان با این حمله آمریکا به رژیم سوریه ناراحت و نگران شده است.

آیا فکر نمی‌کنید، این حمله یادآور حمله سال 2003 آمریکا به عراق است که به بهانه واهی یعنی سلاح‌های کشتار جمعی صورت گرفت؟

تا امروز بسیاری از کسانی که در اجازه دادن به تهاجم به عراق در سال 2003 دخالت داشتند، قانع شده‌اند که دلایل کافی برای چنین حمله‌ای وجود داشته است، اما دلیلی که آنها براساس آن وارد جنگ شدند، ابهام داشت. همچنین صدام حسین در اظهاراتش ابهاماتی عامدانه را در این رابطه که عراق در تلاش برای توسعه بمب اتمی است، می‌گنجاند.

شما در سوریه زندگی کرده‌اید. در این شرایط حستان را نسبت به مصائبی که برای مردم سوریه به وجود آمد، بگویید.

اگر بخواهم احساساتم را درباره مردم سوریه بگویم، این است که فهم و درک من از تفکر و ذهنیت سوری از آوارگان این کشور نشأت می‌گیرد. به عنوان کسی که در دهه 1960 کنسول آمریکا در حلب بودم و از دهه 1970 سفیر بودم، همیشه مردم سوریه را تحسین می‌کنم. در عین حال از فاجعه انسانی که برای کشور آنها به وجود آمده،‌ دچار حزن و اندوه هستم.