تماشای ماهواره، بچه‌ها را بی‌پروا می‌کند

هرچند خودش می‌گوید: برنامه سلام کوچولو به گونه‌ای طراحی شده که والدین را هم درگیر موضوعات برنامه کند. او با داستان و سرگرمی‌هایی که در برنامه‌اش طراحی می‌کند، می‌کوشد والدین و فرزندان را کنار هم قرار دهد و آنها را به مشارکت دعوت کند. وکیلی معتقد است به این روش می‌توان شکاف بین نسل‌ها را کمتر کرد و به والدین و فرزندان آموخت که به هم احترام بگذارند و از یکدیگر چیزهای زیادی یاد بگیرند.

با وکیلی درباره بچه‌‌های دیروز و بچه‌های امروز هم‌صحبت شدیم.

از خودتان برایمان بگویید؛ شما که سال‌هاست برای بچه‌ها برنامه رادیویی می‌سازید، حتما کودکی غنی و پرباری هم داشته‌اید؟

در محله امیریه تهران متولد شدم، آخرین بچه خانواده هستم، سه ساله که بودم به دلیل شغل پدرم که کارمند گمرک بود، به آبادان مهاجرت کردیم. تا کلاس پنجم در این شهر درس خواندم و بعد پدرم بازنشسته شد و ما به تهران برگشتیم.

کارمندان گمرک در داستان‌ها و فیلم‌ها شغل ویژه‌ای دارند و با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند، آیا شغل پدر شما بر سبک زندگی‌اتان تاثیر گذاشته بود؟

پدرم کارش مبارزه با قاچاق کالا بود، شغل حساسی داشت اما هیچ وقت مسائل کاری‌اش را وارد فضای خانه نمی‌کرد و همه تلاش خود را می‌کرد تا ما زندگی آرامی داشته باشیم.

فضای آبادان چطور؟ آیا در روحیه و انتخاب‌های شما تاثیری داشت؟

آبادان در آن زمان امکانات فرهنگی و هنری زیادی داشت که ما در مدرسه از آنها استفاده می‌کردیم. من به مدرسه فردوسی می‌رفتم که در آنجا هنرهای مختلفی از جمله موسیقی و تئاتر را به بچه‌ها آموزش می‌دادند. من به واحد موسیقی رفتم و ساز آکاردئون را انتخاب کردم اما در دیگر شاخه‌‌های هنری هم فعالیت داشتم. از همان زمان به کارهای هنری علاقه‌مند شدم. وقتی به تهران هم آمدیم، در کارهای جنبی مدرسه حضوری فعال داشتم.کلاس نهم و 16 ساله بودم که از طرف رادیو به مدرسه ما آمدند و گفتند که قرار است برنامه‌ای برای نوجوانان تولید و پخش کنند. از علاقه‌مندان خواستند برای اجرای این برنامه تست بدهند که من هم تست دادم. چند روز بعد با من تماس گرفتند و آدرسی دادند و گفتند به آنجا بروم. بجز من حدود 300 دانش‌آموز دیگر هم آمده بودند. چندین بار از ما آزمون‌های مختلف گرفتند و در نهایت شش نفر انتخاب شدند که یکی از آنها من بودم .

از همان ابتدا به کار در حوزه کودکان علاقه‌مند بودید؟

همزمان با تحصیل در رادیو گویندگی هم می‌کردم تا این که از مدرسه فارغ‌التحصیل شدم، روزی مدیر رادیو به من گفت که بهتر است فعالیتم را در زمینه کودک متمرکز کنم. خودم هم علاقه‌مند بودم به‌همین دلیل از سال 52 اجرا و تهیه برنامه خردسال رادیو را به عهده گرفتم. قبل از من خانم پروین چهره‌نگار برنامه‌های خردسال و کودک رادیو را اجرا می‌کرد.

شما سال هاست در زمینه کودک و نوجوان برنامه‌سازی می‌کنید، به نظر شما بچه‌‌های امروزی چه تفاوتی با بچه‌های نسل‌های قبل دارند؟

بچه‌‌های امروزی اطلاعات زیادی دارند و نسبت به کودکان دهه‌های قبل خیلی باهوش‌ترند. این خصلت هم به فضای گفت‌وگویی که میان اعضای خانواده شکل می‌گیرد، بستگی دارد که نسبت به گذشته زیاد شده و هم اطلاعاتی که بچه‌‌ها از رسانه‌هایی مانند رادیو، تلویزیون و اینترنت به دست می‌آورند،‌حتی بازی‌های کامپیوتری و موبایلی روی هوش بچه‌ها تاثیر گذاشته است.

اما به نظر می‌رسد داشتن اطلاعات و هوش زیاد باعث شده بچه‌های امروزی نسبت به نسل قبل بی‌پرواتر شوند؟

این که نترس‌تر شده‌اند و قبح بسیاری ازرفتارها و حرف‌ها برایشان از بین رفته، بیشتر به دلیل استفاده از ماهواره و تماشای برنامه‌هایی است که با فرهنگ، دین و سبک زندگی ما سنخیتی ندارد. برخی از پدر و مادرها و بزرگ‌ترها هم گاهی بدون در نظرگرفتن حضور بچه‌‌ها، شوخی‌هایی می‌کنند یا کلماتی به کار می‌برند که بچه‌ها نباید آنها را ببینند یا بشنوند. همه اینها باعث شده بچه‌ها دچار چندگانگی شخصیتی و تربیتی شوند. قدیم‌ترها، پدر و مادرها خیلی بیشتر از امروز حواسشان به رفتار و گفتارشان بود که برای بچه‌ها بد‌آموزی نداشته باشند. یادم هست، خودم مادر شده بودم اما تا پدرم به من اجازه نمی‌داد، ‌نمی‌نشستم یا سر سفره، زودتر از بزرگ‌تر‌ها شروع به غذا خوردن ‌نمی‌کردیم. اما الان همه چیز تغییر کرده و بچه‌ها و جوان‌‌ها حرمت بزرگ‌تر‌ها را نگه نمی‌دارند. معلم‌ها از رفتار دانش‌آموزان گله‌مندند، پدر و مادرها از فرزندانشان شاکی‌اند و ...

گاهی هم سرکشی نسل امروز به این دلیل است که بزرگ‌ترها و والدینشان نسبت به آنها اطلاعات کمتری دارند. در چنین شرایطی بهتر نیست بزرگ‌تر‌ها برای افزایش اطلاعات خود و آشنایی با فناوری‌ روز بیشتر تلاش کنند؟

در همه برنامه‌های رادیو و تلویزیون درباره نوع رابطه درست پدر و مادرها و فرزندان صحبت و راهکارهایی ارائه می‌شود. اگر والدین به این نکات توجه کنند، حتما مشکلات کمتری با بچه‌های خود خواهند داشت. اما مساله اینجاست که آنها معمولا به نکاتی که از رسانه‌های مختلف مطرح می‌شود، بی‌توجه‌اند و نتیجه‌ بد و زیانبارش را هم می‌بینند. مدام در رسانه ملی هشدار داده می‌شود که برنامه‌های ماهواره‌ اثر سوئی بر رفتار کودکان، نوجوانان و جوانان دارد اما انگار والدین بویژه آنهایی که جوان‌تر هستند، حواسشان نیست که با تماشای برنامه‌های ماهواره‌ و استفاده بیش از اندازه و نادرست از شبکه‌های اجتماعی و اینترنت، با دست خودشان فرزندان خود را نابود می‌کنند.

بجز رسانه ملی، کجاها می‌توانند سبک زندگی سالم و درست را به والدین و بچه‌ها آموزش دهند؟

به نظرم مهد‌های کودک‌ خیلی اهمیت دارند. الان به دلیل مشغله زیاد پدر و مادرها، معمولا بچه‌ها از سن کم به مهدکودک سپرده می‌شوند، آنچه در آنجا آموزش می‌بینند تا پایان عمر همراه آنها خواهد بود. دبستان هم در شکل‌گیری شخصیت بچه‌ها اهمیت زیادی دارد. حتی اگر پدر و مادری فرزند خود را آگاهانه و درست تربیت کند، بچه در مهدکودک و مدرسه، در معرض آسیب‌های زیادی قرار می‌گیرد. به همین دلیل آموزش و پرورش در این دو مقطع باید بسیار حساب شده و دقیق باشد.

طاهره آشیانی - جام‌جم