از هپاتیت چه می‌دانید؟

وقتی التهاب در کبد ایجاد شود، بیماری هپاتیت روی می‌دهد، عوامل ایجادکننده التهاب در کبد، ویروس ها، قارچ، میکروب‌ها و حتی داروهایی مانند استامینوفن است .

کدام نوع هپاتیت را مردم ما بیشتر می‌شناسند؟ حذف کدام نوع هپاتیت در برنامه وزارت بهداشت مطرح شده است؟

هپاتیت نوع A و B و C را مردم بیشتر می‌شناسند. حذف هپاتیت نوع B تا سال 2030 میلادی یا 1410 شمسی قرار است انجام شود.

کدام نوع هپاتیت واکسن دارد؟ در ایران واکسیناسیون علیه کدام هپاتیت نداریم؟

هپاتیت نوع B در ایران واکسن دارد. هپاتیت نوع C در هیچ جای دنیا واکسن ندارد، هپاتیت A واکسن دارد ولی در ایران واکسن آن موجود نیست.

راه انتقال انوع هپاتیت و ویروس چگونه است؟

هپاتیت نوع A از راه‌های خوردن مواد غذایی آلوده و تماس با بیمار منتقل می‌شود. نشانه‌های آن شامل مواردی مانند بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و افزایش آنزیم‌های کبدی است. بیشتر موارد آن بدون بروز یرقان عارض می‌شود.

هپاتیت B از طریق سرنگ‌های آلوده و همچنین انتقال خون و فرآورده‌های خونی آلوده منتقل می‌شود. بیمارانی که همودیالیز می‌شوند، افراد مبتلا به تالاسمی ما‍ژور که خون دریافت می‌کنند، مبتلایان به هموفیلی و پرسنل پزشکی و پرستاری در معرض خطر بیماری قراردارند و بهتر است واکسن مربوط به هپاتیت B را دریافت کنند.

هپاتیت C از طریق تزریق فرآورده‌های خونی آلوده و استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی منتقل می‌شود، البته انتقال جنسی این نوع هپاتیت بسیار بسیار نادر است.

واکسیناسیون علیه هپاتیت B، چند درصد ایمنی ایجاد می‌کند؟

بعد از دو سه ماه تکمیل دوره واکسیناسیون، بالای 96 درصد افراد، آنتی‌بادی محافظت کننده خواهند داشت. البته استثنائاتی هم هست که در افراد چاق، افراد سیگاری، افرادی که نقص ایمنی دارند و افرادی که HIV مثبت هستند، دیده می‌شود .

توصیه می‌شود پزشکان، پرستاران، دندانپزشکان و کسانی که همودیالیز می‌شوند، ده سال یکبار آنتی‌بادی را چک کنند.

آیا انتقال هپاتیت از مادر به جنین وجود دارد؟

در مورد هپاتیتC انتقال بسیار نادر است، اما در مورد هپاتیت B اگر در فاز فعال باشد، انتقال صورت می‌گیرد و احتمال انتقال بالاست. بنابراین اگر مادر مبتلابه هپاتیت B باشد به کودک او ایمونوگلوبین B در هنگام تولد تزریق می‌شود. در مورد هپاتیت C ایمونوگلوبین وجود ندارد، زیرا انتقال از مادر به جنین انتقال شایعی محسوب نمی‌شود.

علائم هپاتیت C کدام است؟

ضعف، سستی، خمودی، بی‌حالی و بی‌اشتهایی عارض می‌شود. در هپاتیت حاد بی‌اشتهایی، مهم ترین علامت است. ادرار پررنگ، مدفوع کمرنگ و خارش هم مشاهده می‌شود. لازم به ذکر است هپاتیت C در خیلی از موارد اتفاقی، و ضمن انتقال خون یا چکاپ سالانه کشف می‌شود. مهم است که در مراکز ناباروری بیمار از نظر وجود هپاتیت‌B، هپاتیت C و همچنین بیماری ایدز بررسی شود.

آیا هپاتیت B و C با دست دادن و روبوسی و نشست و برخاست منتقل می‌شود؟

خیر این نوع هپاتیت فقط از طریق استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی، تزریقات غیر ایمن، تزریق خون و فرآورده‌های خون منتقل می‌شود.

وضعیت کنترل و درمان هپاتیت B و C در کشور چگونه است؟

در حال حاضر با طرح واکسیناسیون کشوری که در نوزادان انجام می‌شود، هپاتیت‌B به مرحله کنترل رسیده است یعنی شیوع هپاتیت B در افراد کم خطر به 1/2 درصد از جمعیت مردم رسیده است؛ البته داروی بسیار موثری داریم که در مورد هپاتیت B معجزه می‌کند. در مورد هپاتیتC در حال حاضر به جای داروهای قدیمی که تزریقی بود و بسیار سمی و یک سال بیمار مجبور بود آمپول دریافت کند، قرص خوراکی به بازار آمده که البته با یک قرص به مدت سه ماه دوره درمان انجام می‌شود و بالای 96 درصد بیمار بهبود می‌یابد. بعد از آن هم مریض دچار سیروز نمی‌شود و حتی بیمار مبتلا به سیروز هم با مصرف این دارو بهبود می‌یابد و به سرطان کبد نمی‌رسد.

دکترمسعود مردانی

متخصص بیماری‌های عفونی