من بعد از شستن دستانم هنوز فکر می‌کنم آنها کثیف هستند، مدام اشیا را وارسی می‌کنم و کارهایم را باید طبق نظم مشخص و خاص خودم انجام دهم. این افکار و رفتارها زندگی‌ام را مختل کرده است. آیا به بیماری وسواس دچار هستم؟ چگونه بفهمم به اختلال وسواس فکری و عملی مبتلا هستم و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
کد خبر: ۹۱۹۲۰۴

زمانی می‌گوییم کسی به اختلال وسواس فکری ـ عملی مبتلاست که افکار وسواسی دارد (عقاید، تصورات یا تکانه‌های ناخوشایند و پریشان‌کننده‌ای که به‌طور مکرر برخلاف میل شما وارد ذهنتان می‌شوند، ممکن است در نظرتان نفرت‌انگیز باشند؛ اما بدانید بی‌معنا هستند و ممکن است با احساس و شخصیت شما تناسبی نداشته باشند. مثلا فردی این فکر که قالی هنوز هم پس از شستن نجس یا آلوده است)، یا اعمال وسواسی دارد (رفتارها یا اعمالی که گرچه ممکن است آنها را بی‌معنا یا افراطی بخوانید؛ ولی احساس می‌کنید ناچارید آنها را انجام دهید. گاهی اوقات ممکن است به هر زحمتی در برابر انجام آنها مقاومت کنید یا ممکن است تا زمانی که یک رفتار را به‌طور کامل انجام نداده‌اید، اضطرابتان کمتر نشود مثلا چند بار شستن قالی یا قرینه کردن تمام لوازم منزل یا میزکار)‌، یا هر دو را داشته باشد.

این درست است که وسواس جنبه ارثی دارد؛ آیا این مساله به این معناست که هر والدی این اختلال را داشت حتما فرزندانش نیز مبتلا می‌شوند؟

برای ظهور وسواس علاوه بر ژنتیک، استرس‌های مختلف مثل فوت یکی از عزیزان، دوران بلوغ و... باید وجود داشته باشد تا اختلال وسواس آشکار شود. در صورتی که این رفتارها و اعمال بیشتر از یک ساعت از زمان شما را می‌گیرد و باعث مختل شدن روند زندگی شما می‌شود، دچار اختلال وسواس فکری و عملی هستید.

این رفتارها موجب می‌شود فرد زمان زیادی را صرف این رفتارها کند. از طرفی این افکار و تکانه‌ها اجازه نمی‌دهد فرد روی کارش تمرکز داشته باشد و در انجام کار اصلی دچار مشکل می‌شود مثلا فرد هنگام خواندن نماز مدام ذهنش درگیر این موضوع است که آیا درست وضو گرفته، رکعت چندم است، آیا واژه‌ها را درست تلفظ کرده یا نه و به این شکل از اصل نماز دور می‌شود.

اما راه‌های درمان این اختلال چیست؟

افراد نمی‌توانند خودشان به تنهایی به این اختلال غلبه کنند و باید از متخصص روان‌شناسی بالینی یا روانپزشک کمک بگیرند. درمان‌های موثری برای این اختلال وجود دارد. درمان شناختی ـ رفتاری و درمان دارویی از اصلی‌ترین درمان‌های این اختلال هستند. تلاش افراد برای دور کردن افکار وسواسی از ذهنشان سبب هجوم بیشتر این افکار می‌شود، به همین دلیل افراد باید اجازه دهند این افکار در ذهنشان وجود داشته باشد و این افکار را همانند ابرهای آسمان درنظر بگیرند یعنی فقط شاهد و ناظر عبور این افکار از آسمان ذهنمان باشیم و هیچ تلاشی برای دور کردن این افکار یا پرت کردن حواسشان به خرج ندهند. همچنین مواجه شدن با عامل وسواس (مثلا این فکر وسواسی که در را قفل نکرده‌ام) و جلوگیری از پاسخ (مثلا بازبینی نکردن قفل) منجر به خوگیری می‌شود و کم‌کم این وسواس شدتش کم خواهد شد؛ اما معمولا افراد مبتلا نمی‌توانند به تنهایی از پس وسواس برآیند و نیاز به کمک یک متخصص دارند.

دکتر فرشاد شیبانی

روان‌شناس بالینی

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها